Sztuka jako towar. Współczesna ekonomia sztuki w ujęciu socjologicznym 3500-FAKM-SZT
Historia sztuki jako dziedzina nauki często zakłada, że dzieło
powstaje w momencie, gdy malarz wykonuje ostatni ruch
pędzlem, rzeźbiarz zadaje ostatni cios dłutem, a fotograf naciska
spust migawki. Taki sposób patrzenia sprawia, że badając dzieła,
koncentrujemy się głównie na samych artystach – ich wewnętrznej
wrażliwości, talencie, osobistych doświadczeniach i warsztacie.
Socjologia sztuki podchodzi do tego zagadnienia inaczej. Zadaje
ona – za Pierre’em Bourdieu – pytania: kto w takim razie „tworzy”
artystę? Kto jest rzeczywistym twórcą wartości dzieła sztuki?
Na zajęciach będziemy dążyć do zrozumienia kluczowych tematów
i podejść socjologii sztuki w kontekście ekonomii sztuki. Poznamy
różne perspektywy, które wyjaśniają proces powstawania i
wzrostu wartości dzieł. Zajmiemy się szerokim społecznym
procesem tworzenia sztuki oraz rolą poszczególnych uczestników
tego procesu: artystów, galerzystów, marszandów, kolekcjonerów,
krytyków i kuratorów. Zbadamy także znaczenie instytucji, takich
jak szkoły artystyczne, muzea, galerie i domy aukcyjne. Omówimy,
jak działają narzędzia tworzące hierarchie, takie jak rankingi i
konkursy.
Szczególną uwagę poświęcimy procesom, które kształtują
współczesną ekonomię sztuki – globalizacji i finansjalizacji. W tym
kontekście przeanalizujemy nowe zjawiska: zmiany w postrzeganiu
materialności dzieł, rozwój nowych obszarów ekspertyzy, takich
jak wealth management i art advisory, a także pojawienie się
instytucji na finansjalizującym się rynku sztuki, takich jak
tokenizacja dzieł czy wykorzystanie algorytmów w procesie
decyzyjnym.
Zajęcia będą miały formę seminarium. Będziemy pracować
głównie na tekstach, które omówimy podczas dyskusji. Zaliczenie
przedmiotu będzie obejmowało prezentację na wybrany temat (10
minut) oraz napisanie końcowego eseju.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
K_W01 zna i rozumie podstawowe pojęcia wybranych subdziedzin socjologii (np. socjologii rodziny, zdrowia, pracy, religii, gospodarki, edukacji, itp.)
K_W02 ma świadomość istnienia sporów teoretycznych i metodologicznych prowadzonych we współczesnej socjologii, jest refleksyjny i krytyczny wobec różnych stanowisk
K_W10 posiada pogłębioną wiedzę na temat najważniejszych międzynarodowych i krajowych badań socjologicznych odnoszących się do wybranych obszarów rzeczywistości społecznej lub wybranych subdyscyplin socjologii
K_W14 posiada pogłębioną wiedzę na temat założeń i twierdzeń wybranych historycznych i współczesnych teorii socjologicznych
K_W15 podchodzi w sposób refleksyjny i krytyczny do wyboru określonej perspektywy teoretycznej
K_U03 potrafi samodzielnie formułować i weryfikować sądy na temat przyczyn wybranych procesów i zjawisk społecznych
K_U08 umie zinterpretować rolę kultury w funkcjonowaniu jednostki i społeczeństwa
K_U09 potrafi wskazać związek przeczytanego tekstu naukowego z problemami życia społecznego i ich badaniem
K_U10 potrafi przygotować prezentację wybranego zagadnienia lub badania w języku polskim i w języku obcym
K_K03 potrafi gromadzić, wyszukiwać, syntetyzować, a także krytycznie oceniać informacje na temat zjawisk społecznych
K_K04 potrafi argumentować stawiane tezy posługując się dowodami naukowymi
Kryteria oceniania
Np. Ocena opiera się na aktywności i pracy na zajęciach oraz wykonywaniu zadań (20% oceny), wygłoszeniu referatu (40% oceny) oraz napisaniu eseju końcowego (40% oceny).
Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2
Zasady zaliczania poprawkowego takie same jak w I terminie
Literatura
Abbing, H. 2002. Why Are Artists Poor? The Exceptional Economy of the Arts. Amsterdam: Amsterdam University Press.
Banasiak, J. 2013. 5 356 000 Albo Rynek w Peryferyjnym Polu Sztuki. Szum 2, no. 2: 26–42.
Becker, H.S. 2011. Art Worlds. Berkeley, Calif.: Univ. of California Press.
Benjamin, Walter. 2011. „Dzieło sztuki w dobie reprodukcji technicznej”. w Twórca jako wytwórca: eseje i rozprawy. Warszawa: Wydawnictwo KR.
Boltanski, L. 2011. Od Rzeczy Do Dzieła. Procesy Atrybucji i Nadawania Wartości Przedmiotom. In Wieczna Radość. Ekonomia Polityczna Społecznej Kreatywności, ed. J. Sowa, 17–47. Warszawa: Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana.
Boltanski, Luc, i Arnaud Esquerre. 2020. Enrichment: A Critique of Commodities. Cambridge, UK ; Medford, MA: Polity Press
Bourdieu, Pierre. 1993. The Field of Cultural Production: Essays on Art and Literature. zredagowane przez R. Johnson. New York: Columbia University Press.
Bourdieu, P. 2007. Reguły sztuki: geneza i struktura pola literackiego. Kraków: Universitas.
Buchholz, Larissa. 2016. „What Is a Global Field? Theorizing Fields beyond the Nation-State: What Is a Global Field? Theorizing Fields beyond the Nation-State”. The Sociological Review Monographs 64(2):31–60. doi: 10.1002/2059-7932.12001.
Buckermann, P. 2021. Ranking Art: Paradigmatic Worldviews in the Quantification and Evaluation of Contemporary Art. Theory, Culture & Society 38, no. 4 (July): 89–109.
Heinich, N. 2007. Być Artystą. Warszawa: Oficyna Naukowa.
———. 2010. Socjologia Sztuki. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Kozłowski, M., K. Szreder, and J. Sowa. 2014. Fabryka Sztuki. Warszawa: Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana.
Lee, Kangsan. 2018. „Neoliberal Marketization of Global Contemporary Visual Art Worlds: Changes in Valuations and the Scope of Local and Global Markets”. w Art and the Challenge of Markets Volume 2: From commodification of art to artistic critiques of capitalism, zredagowane przez V. Alexander, S. Hägg, S. Häyrynen, i E. Sevänen.
Lotti, Laura. 2016. ‘Contemporary Art, Capitalization and the Blockchain: On the Autonomy and Automation of Art’s Value’. Finance and Society 2(2):96–110. doi: 10.2218/finsoc.v2i2.1724.
Moulin, Raymonde. 2018 The Museum and the Marketplace: The Constitution of Value in Contemporary Art w: Halley, Jeffrey A., i Daglind E. Sonolet, red. Bourdieu in Question: New Directions in French Sociology of Art. Leiden Boston: Brill.
Pomian, Krzysztof. 1996. Zbieracze i osobliwości: Paryż - Wenecja XVI-XVIII wiek. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Thornton, Sarah. 2011. Siedem dni w świecie sztuki. Warszawa: Propaganda.
White, H.C., and C.A. White. 1993. Canvases and Careers: Institutional Change in the French Painting World. Chicago: University of Chicago Press.
Velthuis, Olav, i Stefano Baia Curioni. 2015. „Making Market Global”. w Cosmopolitan canvases: the globalization of markets for contemporary art, zredagowane przez O. Velthuis i S. Baia Curioni. Oxford: Oxford University Press.
Velthuis, Olav. 2007. Talking Prices: Symbolic Meanings of Prices on the Market for Contemporary Art. 4. print., 1. paperback print. Princeton Studies in Cultural Sociology. Princeton, N.J.: Princeton Univ. Press.
Żaglewska, D. 2018. Sztuka czy biznes?: sekrety antykwariuszy
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: