Społeczeństwo populistów 3500-FAKM-SP
W 2017 roku termin „populizm” został wybrany przez Słownik Cambridge słowem roku
W dwóch pierwszych dekadach XX wieku łączna liczba głosów oddana na partie populistyczne w samej tylko Europie niemal się podwoiła, sięgając 22 procent. Dwukrotne wybranie Donalda Trumpa na prezydenta najbardziej rozwiniętego państwa globu i decyzja Brytyjczyków o brexicie są tak szokujące, że powstaje wrażenie, jakby populizm zalewał cały świat.
W latach 2000–2020 potrojeniu uległo poparcie dla populistów klasyfikowanych jako prawicowi (do 16 procent). Odpowiadają za to przede wszystkim nowe kraje UE w tym Węgry i Polska, gdzie tego typu siły sięgnęły po władzę.
Aby wyjaśnić fenomen tej popularności populizmu w ostatnich latach odwołamy się szeroko do teorii socjologicznych, historii filozofii, a także do historii politycznej Europy Wschodniej i Zachodniej. Poza ściśle socjologiczną analizą będziemy czytać komentarze bliższe publicystyce. Zaczniemy od najbardziej wpływowych interpretacji źródeł powodzenia populistów: gospodarczych, kulturowych, wynikających z wyjątkowości liderów, geopolitycznych, a także tych, które mówią o wpływie nowych technologii na kształt polityki. Będziemy starać się wyjaśnić źródła powodzenia populistów, a przede wszystkim powodów skuteczności populistów w jednych państwach i nieskuteczności w innych. Żeby uniknąć błędu opisywania każdego populizmu wedle jednej sztancy wprowadzimy rozróżnienie na Europę Zachodnią i Wschodnią, które fundamentalnie różnią się pod względem poziomu implementacji liberalizmu politycznego w nowożytnej historii i poziomem zaufania w społeczeństwie. Nie sposób zrozumieć współczesnego populizmu bez takich pojęć jak postprawda czy fake news. Dlatego będziemy przyglądać się temu jak populizm wpłynął na debatę publiczną, poziom usług publicznych, przede wszystkim na służbę zdrowia, edukację, mieszkalnictwo,. Będziemy starali się wyjść poza dotychczasowe analizy monoprzyczynowe lub eklektyczne populizmu, a także te negujące znaczenie tego pojęcia.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
K_W03 zna i rozumie w pogłębionym stopniu tezy i wyniki
najważniejszych krajowych i międzynarodowych badań
socjologicznych oraz kierunki rozwoju dyscypliny
K_W04 zna i rozumie w pogłębionym stopniu założenia i
twierdzenia głównych współczesnych teorii socjologicznych i stan
debaty socjologicznej
K_W05 zna i rozumie w pogłębionym stopniu procesy
zachodzące w społeczeństwie polskim i globalnym oraz ich wpływ
na postawy i instytucje społeczne w kontekście fundamentalnych
wyzwań współczesności
K_U01 potrafi zastosować terminy i kategorie socjologiczne do
pogłębionej analizy złożonych problemów współczesnego
społeczeństwa polskiego i globalnego
K_U05 potrafi prowadzić debatę, proponując tematy,
argumentując stawiane tezy i dzieląc się posiadaną wiedzą w
odwołaniu do literatury naukowej z zakresu socjologii i dyscyplin
pokrewnych
K_U08 potrafi uczyć się całe życie, uzupełniać wiedzę, doskonalić
i poszerzać swoje umiejętności zawodowe oraz wspierać inne
osoby w tym zakresie
Kryteria oceniania
Zajęcia kończyć się będą egzaminem ustnym. Po przekroczeniu limitu dwóch nieobecności w semestrze należy zaliczać przygotowując prace pisemne na tematy poruszane na zajęciach.
do godzin przeznaczonych na zajęcia w sali (30h) należy doliczyć czas konieczny do przygotowania się do zajęć (czytanie lektur) – 4h tygodniowo oraz czas konieczny do przygotowania się do finalnego zaliczenia (egzaminu/ napisania eseju) – 10h
Literatura
Canovan Margaret (1981), Populism, New York: Harcourt.
Canovan Margaret (2004), Populism for political theorists? „Journal of Political Ideologies”,
vol. 9 (3), s. 241–252.
Higley John, Pakulski Jan (2020), Leaders and Elites in Populist Surges, referat jeszcze nie
publikowany, School of Social Sciences, University of Tasmania.
Körösenyi András (2019), The Theory and Practice of Plebiscitary Leadership: Weber and the Orban Regime, „East European Politics and Society”, vol. 33 (2), s. 280–301.
Mudde Cas (2018), Populism in the Twenty-First Century: An Illiberal Response to Undemocratic
Müller Jan-Werner (2016), What is Populism? Philadelphia: Pennsylvania University Press.
Norris Pippa, Inglehart Ronald (2019), Cultural Backlash. Trump, Brexit, and Authoritarian
Populism, New York: Cambridge University Press.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: