Dobór próby w badaniach socjologicznych 3500-FAKM-DPB
Elementarna wiedza statystyczna zdobywana przez socjologów w ramach zajęć obowiązkowych odnosi się do wyidealizowanej, najprostszej wersji badania statystycznego, w którym próba losowana jest w sposób najprostszy I zrealizowana w 100%. W praktyce badawczej takie sytuacje się nie zdarzają – schematy doboru są zawyczaj złożone (wielostopniowe, zespołowe) a znaczną część próby wylosowanej stanowią jednostki niedostępne. Elementarna wiedza statystyczna nie pozwala wtedy odpowiedzieć pytanie czy ustalenia sondażu są trafne i wiarygodne a ponadto z jaką dokładnością można za ich pomoca szacować parametry zmiennych populacyjnych. Ze statycznego punktu widzenia mamy wtedy do czynieniena z problemem znalezienia nieobciążonych efektywnych estymatorów populacyjnych parametrów i wyznaczenia ich wariancji. Kurs ma za zadanie przygotować uczestnika do rozpoznawania tego typu sytuacji i radzenia sobie z nimi przy użyciu dostępnego oprogramowania.
Tematy zajęć:
Wprowadzenie: podstawy teorii doboru próby
a. Populacja, próba, prawdopodobieństwo inkluzji, schemat doboru próby.
b. Statystyka z próby, rozkład statystyki z próby i jego parametry.
c. Estymator, rozkład estymatora i jego włąsności. Postulowane własności estymatora
d. Zmienne losowe ważne dla wnioskowania statystycznego. Twierdzenia graniczne.
e. Dokładność szacowania średniej i frakcji dla losowania prostego
I. Jednostopniowe schematy doboru
1. Dobór prosty.
2. Dokładnośc estymacji małych frakcji.
3. Dobór warstwowy. Alokacja równomierna, proporcjonalna, optymalna .
4. Dobór zespołowy
5. Dobór systematyczny
II. Wielostopniowe schematy doboru
1. Wyznaczanie prawdopodobieństw inkluzji
2. Estymator populacyjnej sumy wartości - wagi analityczne
3. Estymatory ilorazowe i regresyjne
4. Wariancja estymatora sumy w złożonych wielostopniowych schematach doboru próby.
5. Wyznaczanie dokładności oszacowania parametrów populacji przy złożonych schematach doboru próby – metody analityczne, iteracyjne i symulacyjne.
III. Praktyczne problemy wyznaczania dokłądności oszacowań.
1. Braki danych a dokładność oszacowań
2. Jednostki niedostępne a dokładność oszacowań - quasi-przedział ufności dla frakcji
IV. Nie wpełni losowe metody rekrutacji elementów próby a dokładność oszacowań
1. Dobór losowo-kwotowy
2. Badania telefoniczne (CATI) z losowym generowaniem numeru telefonu (RDD)
3. Badania internetowe (WAPI
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
K_W07 posiada pogłębioną wiedzę na temat wybranych metod i technik badań społecznych, ich ograniczeń, specyfiki i obszarów zastosowania
K_W08 jest świadomy znaczenia refleksyjnego i krytycznego podejścia do wyników badań społecznych, analiz i procedur badawczych
K_W09 wie jak zaplanować i zrealizować złożone ilościowe i jakościowe badania empiryczne; ma świadomość konsekwencji metodologicznych wyborów
K_U04 potrafi posługiwać się kategoriami teoretycznymi oraz metodami badawczymi do opisu i analizy zmian społecznych i kulturowych we współczesnych społeczeństwach oraz ich konsekwencji
K_U05 potrafi zaplanować i zrealizować badanie społeczne przy użyciu zaawansowanych ilościowych i jakościowych metod i technik badań socjologicznych
K_U06 potrafi posługiwać się jednym dowolnym programem komputerowym służącym do analizy danych, korzystając z jego zaawansowanych funkcji
K_U10 potrafi przygotować prezentację wybranego zagadnienia lub badania w języku polskim i w języku obcym, również z wykorzystaniem nowych technologii
K_K03 potrafi gromadzić, wyszukiwać, syntetyzować, a także krytycznie oceniać informacje na temat zjawisk społecznych, łącznie z danymi pozyskanymi w Internecie
K_K04 potrafi argumentować stawiane tezy posługując się dowodami naukowymi
K_K10 bierze odpowiedzialność za projektowane i wykonywane zadania
Kryteria oceniania
Praca pisemna polegająca na samodzielnym doborze próby z operatu dostarczonego przez prowadzącego oraz sporządzeniu raportu z jego wyników.
Literatura
1. Lissowski, G. (1968). Z zagadnień doboru próby. W: Metody statystyczne w socjologii. Pod redakcją Klemensa Szaniawskiego (pp. 11–69). Państwowe Wydawn. Naukowe.
2. Lissowski, G. (1971). Problem jednostek niedostępnych w reprezentacyjnych badaniach socjologicznych. W: Metody matematyczne w socjologii. Zaganienia wybrane. Pod redakcją Klemensa Szaniawskiego (pp. 7–34). Ossolineum.
3. Lissowski, G., Haman, J., & Jasiński, M. (2008). Podstawy statystyki dla socjologów (p. 670). Wydawnictwo Naukowe Scholar.
4. Steczkowski, J. (1995). Metoda reprezentacyjna w badaniach zjawisk ekonomiczno-społecznych. Wydaw. Naukowe PWN.
5. Thompson, S. K. (2012). Sampling. John Wiley & Sons.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: