Critical Data Studies. Teorie Krytyczne, Datafikacja i Kapitalizm Cyfrowy 3500-FAKM-CDS
Celem konwersatorium będzie wprowadzenie oraz omówienie
głównym wątków studiów krytycznych w obszarze socjologii
cyfrowej.
W trakcie zajęć omówione zostaną aspekty społeczne, polityczne i
gospodarcze kapitalizmu cyfrowego, mediów społecznościowych
oraz technologii datafikacji (Big Data, uczenie maszynowe,
sztuczna inteligencja). Poruszone zostaną również teoretyczne i
metodologiczne aspekty zastosowania teorii krytycznych, w tym
m.in. critical data studies, critical media and information studies,
krytyki ekonomii politycznej (marksizmu i post-marksizmu),
nowych wątków w nurcie Science, Technology and Society (STS),
socjologii mediów i ruchów społecznych, społecznych studiów nad
materialnością, jak również teorii pól i habitusu Pierre’a Bourdieu
oraz studiów nad antropocenem.
Tematycznie konwersatorium będzie obejmować m.in. zagadnienia
władzy i polityki w infrastrukturach cyfrowych, algorytmizację i
datafikację życia społecznego, cyfrowe przykłady przemocy
symbolicznej oraz hegemonii kulturowej, kwestie cyfrowej
inwigilacji oraz wyzysku i wykluczenia w obszarze mediów
społecznościowych, możliwości oporu w przestrzeni cyfrowej,
warunki pracownicze i formy strajków wytwórców oraz
użytkowników technologii cyfrowych, jak również wpływ nowych
technologii na style życia i postrzeganie rzeczywistości społeczno-
politycznej. W ramach zajęć poruszone zostaną perspektywy wielu
aktorów społecznych: przedstawicieli władzy i producentów
technologii, bezpośrednich wytwórców i użytkowników oraz poza-
ludzka perspektywa samych technologii cyfrowych.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
K_W02 ma świadomość istnienia sporów teoretycznych i
metodologicznych prowadzonych we współczesnej socjologii, jest
refleksyjny i krytyczny wobec różnych stanowisk
K_W03 posiada pogłębioną wiedzę o strukturach, wybranych
instytucjach społecznych i ich wzajemnych relacjach
K_W04 jest refleksyjny i krytyczny wobec problemu zróżnicowania
społecznego i nierówności społecznych
K_W05 posiada pogłębioną wiedzę o rodzajach więzi społecznych i
mechanizmach podtrzymywania ładu zbiorowego
K_W06 posiada pogłębioną wiedzę o zróżnicowaniu kulturowym i
jego przemianach, tożsamości kulturowej, interakcji i komunikacji
międzykulturowej
K_W07 posiada pogłębioną wiedzę na temat wybranych metod i
technik badań społecznych, ich ograniczeń, specyfiki i obszarów
zastosowania
K_W08 jest świadomy znaczenia refleksyjnego i krytycznego
podejścia do wyników badań społecznych, analiz i procedur
badawczych
K_U03 potrafi samodzielnie formułować i weryfikować sądy na
temat przyczyn wybranych procesów i zjawisk społecznych
K_U04 potrafi posługiwać się kategoriami teoretycznymi oraz
metodami badawczymi do opisu i analizy zmian społecznych i
kulturowych we współczesnych społeczeństwach oraz ich
konsekwencji
Kryteria oceniania
Zaliczenie: esej
Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających
usprawiedliwieniu: 2
Zasady zaliczania poprawkowego: takie same jak w terminie I
Literatura
W trakcie zajęć omówione zostaną fragmenty proponowanych publikacji:
Airoldi, M. (2022) Machine Habitus: Toward a Sociology of
Algorithms. Cambridge: Polity Press.
Brunton, F. and Nissenbaum, H. (2015) Obfuscation: A User’s
Guide for Privacy and Protest. Cambridge, Massachusetts: MIT
Press.
Bucher, T. (2018) If... Then. Algorithmic Power and Politics.
Oxford: Oxford University Press.
Castells, M. (2013) Władza komunikacji. Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe PWN.
Chan, J., Selden, M. and Ngai, P. (2020) Dying for an iPhone
Apple, Foxconn and the Lives of China’s Workers. London: Polity
Press.
Dauvergne, P. (2020) AI in the Wild: Sustainability in the Age of
Artificial Intelligence. Cambridge, MA: MIT Press.
Fuchs, C. (2022) Digital Capitalism. London: Routledge.
Kitchin, R. (2022) The Data Revolution: A Critical Analysis of Big
Data, Open Data and Data Infrastructures. Second. Los Angeles:
Sage.
Sadowski, J. (2020) Too Smart: How Digital Capitalism is
Extracting Data, Controlling Our Lives, and Taking Over the
World. Cambridge, MA: MIT Press.
Thatcher, J. E. and Dalton, C. M. (2021) Data Power: Radical
Geographies of Control and Resistance. London: Pluto Press.
Treré, E. (2019) Hybrid Media Activism: Ecologies, Imaginaries,
Algorithms. London: Routledge.
Wooley, S. C. and Howard, P. N. (2018) Computational
Propaganda: Political Parties, Politicians, and Political
Manipulation on Social Media. Oxford: Oxford University Press.
Zuboff, S. (2020) Wiek kapitalizmu inwigilacji. Walka o przyszłość
ludzkości na nowej granicy władzy. Poznań: Wydawnictwo Zysk i
S-ka.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: