Systemy wyborcze i systemy partyjne w krajach demokratycznych 3500-FAKL-SWISP
Konwersatorium służy wprowadzeniu w problematykę systemów wyborczych, podziałów społecznych oraz systemów partyjnych i ich wzajemnych powiązań.
Kurs rozpoczyna wykład dotyczący pojęcia systemu wyborczego, jego składników i głównych klasyfikacji systemów wyborczych. Kolejne (prowadzone już w formie konwersatorium) zajęcia zostaną poświęcone różnorodnym definicjom pojęcia partii politycznej i systemu partyjnego, funkcjom partii w systemach demokratycznych i niedemokratycznych oraz klasyfikacjom systemów partyjnych. Omówiona zostanie także koncepcja demokracji większościowej i konsocjonalnej Arenda Lijpharta.
Dalsze spotkania będą służyły zapoznaniu studentów z różnorodnością możliwości w zakresie charakterystyki systemów partyjnych. Wprowadzone zostaną pojęcia fragmentacji, polaryzacji i instytucjonalizacji systemów partyjnych oraz chwiejności i dysproporcjonalności wyników wyborów. Każde zajęcia będą obejmowały konceptualizację pojęcia, przedstawienie jego mierników syntetycznych oraz wprowadzenie w problematykę determinant danego zjawiska. Wśród omawianych zagadnień swoje miejsce znajdą także orientacje badawcze związane z ww. problematyką, algorytmy przeliczania głosów na mandaty oraz kwestie wpływu systemu wyborczego na system partyjny wraz z uwarunkowaniami kontekstualnymi tej relacji (np. dziedzictwo kultury politycznej charakterystyczne dla krajów pokomunistycznych), przedstawione zostaną liczne przykłady badań empirycznych.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
W_01 Zna pojęcia i teorie dotyczące systemów wyborczych i systemów partyjnych
W_02 Rozumie zależności między systemem wyborczym a systemem partyjnym w perspektywie porównawczej
U_01 Potrafi analizować przykłady empiryczne dotyczące funkcjonowania systemów wyborczych i partyjnych
U_02 Umie posługiwać się wskaźnikami fragmentacji, polaryzacji czy chwiejności w analizie systemów partyjnych
K_01 Jest gotów do udziału w dyskusji nad problemami demokracji i reprezentacji politycznej, respektując różne stanowiska
Kryteria oceniania
Egzamin pisemny na koniec zajęć, możliwa premia za aktywność, wymagana obecność na zajęciach.
Dwie nieobecności dopuszczalne bez konsekwencji, kolejne dwie podlegają usprawiedliwieniu. Egzamin pisemny podlega poprawie w formie egzaminu ustnego w sesji jesiennej.
30h zajęć w sali, 4h tygodniowo na przygotowanie do zajęć, 10h przygotowania do egzaminu końcowego
Literatura
• Flis, Jarosław. 2015. Antynomie sprzeciwu. Studia Socjologiczno-Polityczne 1(03)/2015: 93-103.
• Grzelak Paweł, Mikołaj Cześnik, Michał Kotnarowski. 2011. Chwiejni versus kapryśni – niestabilność zachowań wyborczych w Polsce. „Studia Polityczne” 28: 61-86.
• Haman, Jacek. 2004. Demokracja, decyzje, wybory. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 71-80.
• Haman, Jacek. 2005. Większościowy system wyborczy: oczekiwania, ograniczenia, rozwiązania alternatywne. „Decyzje” 4: 5-28.
• Kamiński, Marek M., Grzegorz Lissowski, Piotr Świstak. 2007. „Renesans komunizmu” czy efekt instytucji? Polskie wybory parlamentarne 1993. W: Ireneusz Krzemiński, Jacek Raciborski (red.), Oswajanie wielkiej zmiany: Instytut Socjologii UW o polskiej transformacji, Warszawa: IFiS PAN, s. 356-376.
• Kamiński, Marek. 1997. Jak komuniści mogli zachować władzę po Okrągłym Stole. Rzecz o (nie)kontrolowanej odwilży, sondażach opinii publicznej i ordynacji wyborczej. „Studia Socjologiczne” 2: 5-33.
• Kitschelt, Herbert. 1995. Formation of Party Cleavages in Post-Communist Democracies: Theoretical Propositions. „Party Politics” 1: 447-472.
• Lijphart, Arend. 2005. Konsensusowy model demokracji. W: Paweł Śpiewak (wyb. i opr.), Przyszłość demokracji, Warszawa: Fundacja Aletheia, s. 153-167.
• Lijphart, Arend. 2005. Westministerski model demokracji. W: Paweł Śpiewak (wyb. i opr.), Przyszłość demokracji, Warszawa: Fundacja Aletheia, s. 135-152.
• Mair, Peter. 2010. Orientacje lewicowe i prawicowe. W: Russell J. Dalton, Hans-Dieter Klingemann, Zachowania polityczne 1, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 258-279.
• Markowski, Radosław. 2002. System Partyjny czy Zbiorowisko Partii? O Stabilnym Rozchwianiu Polskiej Polityki. W: Mirosława Marody (red.), Wymiary Życia Społecznego: Polska na Przełomie XX i XXI Wieku, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar: 241-269.
• Materska-Sosnowska, Anna. 2015. Relacje między wyborami prezydenckimi a systemem partyjnym w Polsce. „Studia Socjologiczno-Polityczne” 1(03)/2015: 75-92.
• Pierzgalski, Michał. 2008. System wyborczy jako ważna zmienna warunkująca kształt systemu partyjnego w Japonii. „Studia Wyborcze” 5: 75-97.
• Powell, Eleanor N., Joshua A. Tucker. 2013. Revisiting Electoral Volatility in PostCommunist Countries: New Data, New Results and New Approaches. „British Journal of Political Science” 44 (1): 123-147.
• Raciborski, Jacek, Jędrzej Ochremiak. 2006. O blokowaniu list w wyborach samorządowych 2006 roku i o racjonalności partii politycznych. Decyzje 6: 59-80.
• Raciborski, Jacek. 2006. Teoria demokracji a reguły wyborów. Nauka 3: 27-44.
• Rafałowski, Wojciech. 2013. Politologiczne i socjologiczne teorie fragmentacji systemów partyjnych: od izolacji do interakcji. „Studia Socjologiczne” 3 (210): 53-74.
• Rafałowski, Wojciech. 2015. Instytucjonalizacja systemów partyjnych a konsekwencje ordynacji wyborczych. Analiza porównawcza na podstawie danych z krajów pokomunistycznych. „Studia Polityczne” 1(37): 139-160.
• Rafałowski, Wojciech. 2015. Pozycja prezydenta w systemach politycznych krajów pokomunistycznych a fragmentacja systemu partyjnego, „Studia Socjologiczne” 4 (219): 59-79.
• Rafałowski, Wojciech. 2016. Polaryzacja systemów partyjnych w krajach pokomunistycznych. „Studia Polityczne” 41: 41–66
• Rafałowski, Wojciech. 2017. Opisywanie i wyjaśnianie systemu partyjnego. Metody pomiaru. Warszawa: Aspra-JR.
• Tavits, Margit, Natalia Letki. 2014. From Values to Interests? The Evolution of Party Competition in New Democracies. „Journal of Politics” 76(1): 246-258.
• Wiatr, Jerzy. 2006. Europa pokomunistyczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, fragment rozdziału 5 „Narodziny systemów partyjnych” s. 161-201.
• Wojciech Sokół, Marek Żmigrodzki (red.). 2008. Współczesne partie i systemy partyjne. Zagadnienia teorii i praktyki politycznej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, fragmenty rozdziałów I, II, III, V ss. 12-22, 27-36, 66-71, 108-122.
• Young, H. Peyton. 2003. Sprawiedliwy podział. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, rozdział 3 „Tak proporcjonalnie jak to tylko możliwe”.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: