The Rest and the West, czyli tożsamość Zachodu w XXI wieku 3500-FAKL-REST
Celem konwersatorium jest systematyczna dyskusja nad historią kwestii zwanej The Rest and the West. Spór ten rozpoczął się w latach 50. XX wieku podczas drugiej dezokcydentalizacji związanej z wyzwalaniem się narodów z zależności kolonialnej po II wojnie światowej. Pierwsza dezokcydentalizacja nastąpiła po 1917 roku, drugą zapoczątkowała dekolonizacja, trzecia zaś przybrała postać podziału na Globalną Północ i Globalne Południe. Spójność Zachodu gwarantowały Stany Zjednoczone. Pięćset lat dominacji Zachodu (zwanej od lat 70. XX w. globalizacją), jak uważają liczni autorzy, nie zniosła dynamiki procesów długiego trwania i zachowała odmienności kulturowe. Wymowna jest wielość aktualnie stosowanych określeń na relacje między Zachodem i Resztą: zderzenie cywilizacji, chaos, decentracja, fragmentacja, dekompozycja, nienawiść do Zachodu, świat wielobiegunowy, upadek zachodniej hegemonii.
Do rekonstrukcji tej kwestii zostały wybrane zwłaszcza nowe publikacje ze względu na trzy kryteria: obecność odwołań do klasycznych nurtów filozoficznych i antropologicznych, wykorzystanie argumentacji odwołującej się struktur długiego trwania oraz analizy krytyczne pozwalające śledzić spory o wartości
i ideały, z którymi identyfikował się Zachód. Trzecie kryterium uwzględnia dyskutowaną w polu intelektualnym i medialnym kwestię specyfiki kultury Zachodu. Cornelius Castoriadis określił tę specyfikę jako wyjątkową, przełomową i rozwijaną od późnego średniowiecza zdolność do kwestionowania własnych instytucji. Przywołany autor stwierdził, że charakterystyczne dla Zachodu typy antropologiczne ukształtowały się przed kapitalizmem (nieprzekupny sędzia, urzędnik oddany służbie państwowej, nauczyciel dzielący się wiedzą czy robotnik oddany pracy rozumianej jako powołanie). Wybór lektur ma umożliwić socjogenetyczne rozumienie wartości, ideałów i sporów, z którymi identyfikował się Zachód (liberalizm, uniwersalizm, warianty indywidualizmu, równość, demokracja, prawa człowieka, rządy prawa, rynek, suwerenne państwo).
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
K_W08 jest świadomy zróżnicowania społecznego oraz istnienia nierówności społecznych, a także ich wpływu na życie jednostek i funkcjonowanie grup społecznych
K_W22 posiada podstawową wiedzę na temat najważniejszych zagranicznych, międzynarodowych i krajowych badań socjologicznych
K_W24 posiada podstawową wiedzę o instytucjach i organizacjach odpowiedzialnych za transmisję norm i reguł w społeczeństwie, takich jak: systemy edukacyjne, prawo, moralność, religia, itp.
K_W25 posiada podstawową wiedzę na temat funkcjonowania gospodarki oraz jej relacji z innymi instytucjami społecznymi
K_W28 posiada podstawową wiedzę na temat procesów leżących u podstaw stabilności i zmiany społecznej, a także rozumie na czym polegają te procesy
K_W29 jest świadom procesów zachodzących w społeczeństwie polskim i globalnym oraz ich konsekwencji w zakresie postaw i instytucji społecznych
K_W34 zna najważniejsze procesy i idee społeczne XIX, XX i XXI w., które ukształtowały oblicze współczesnego świata
K_U02 potrafi zinterpretować przeszłe i bieżące wydarzenia społeczne (polityczne, kulturowe, gospodarcze) przy pomocy pojęć i teorii socjologicznych
Kryteria oceniania
przygotowanie wprowadzeń do dyskusji (z uwzględnieniem lektury i w razie potrzeby dodatkowych informacji - dane statystyczne, zrealizowane badania itp.), udział w dyskusji, przygotowanie recenzji jednej książki spośród przedstawionych lektur lub innej (po uzgodnieniu) związanej z omawianą podczas zajęć problematyką
Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2
Zasady zaliczania poprawkowego: takie same jak w I terminie: przygotowanie recenzji
do godzin przeznaczonych na zajęcia w sali (30h) należy doliczyć czas konieczny do przygotowania się do zajęć (czytanie lektur) – 4h tygodniowo oraz czas konieczny do przygotowania się do finalnego zaliczenia (egzaminu/ napisania eseju) – 10h
Literatura
1. Samir Amin, Eurocentrism, 2010
2. Jean Baudrillard, Ameryka, 1998
3. Cornelius Castoriadis, Figures of the Thinkable, 2007
4. Grégoire Chamayou, Drone Theory, 2015
5. Matthiew C. Klein, Michael Pettis, Wojny handlowe to wojny klasowe, 2024
6. Achilles Mbembe, Polityka wrogości
7. Branko Milanovič, Visions of Inequality: From the French
Revolution to the End of the Cold War, 2023
8. Sandro Mezzadra and Brett Neilson, The Rest and the West. Capital and Power in Multipolar World
9. Wolfgang Münchau, Kaput. Koniec niemieckiego cudu gospodarczego, 2025
10. Sophia Rosenfeld, The Age of Choice. A History of Freedom in Modern Life
11. Wolfgang Streeck, Taking Back Control? States and State Systems After Globalism, 2024
12. Alain Supiot, Governance by Numbers: The Making of Legal Model of Allegiance, 2017
13. Emmanuel Todd, Lineages of Modernity, 2019
14. Peter Turchin, Czasy ostateczne. Elity, kontrelity i ścieżka dezintegracji politycznej, 2024
15. David Lay Williams, The Greatest of All Plagues. How Economic Inequality Shaped Political Thought. From Plato to Marx
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: