Populizm jako forma przywództwa 3500-FAKL-PIPP
Populizm bywa rozumiany rozmaicie (często nawiązuje się do klasycznego z przełomu wieków i czsów Populist Party). Klasycy to Ghita Ionescu i Ernest Gellner (1969), Margaret Canovan (1981,2004), nowsze: Paolo Gerbaudo (2014), Cas Mudde (2015), Jan-Werner Muller (2016). Autorzy ci najczęciej traktują populizm jako zjawisko obejmujące podnoszenie “woli ludu” do rangi najwyższej legitymizacji oraz afirmację silnego, bezpośredniego przywództwa, bez mediacji ciał pośrednich.
Jak pisze Jan Pakulski, jeden z najlepszych światowych badaczy elit politycznych, w dwóch pierwszych dekadach XX wieku łączna liczba głosów oddana na partie populistyczne w Europie niemal się podwoiła. W tym potrojeniu uległo poparcie populistów prawicowych za co odpowiadają przede wszystkim nowe kraje UE. Dodatkowo siły klasyfikowane w ten sposób sięgnęły po władzę na Węgrzech, w Polsce, w UK oraz USA.
Zdaniem Pakulskiego rzadkie są analizy socjologiczne skupiające uwagę na liderach politycznych. Tymczasem populizm cechuje szczególny typ (stylu) politycznego przywództwa na który składają się: antyelityzm (oskarżanie rządzących o korupcję), demokratyzm (odwoływanie się do prostego człowieka), demagogia oskarżeń i potępień (apel do emocji nie do rozumu), uproszczone terapie i diagnozy.
Te zajęcia będą koncentrować się na opisie populizmu jako teorii przywództwa politycznego. Czytając klasyczne i współczesne teorie przywództwa i populizmu będziemy szukać interpretacji pomagających zrozumieć złożoną rzeczywistość. Za Pakulskim wychodzę z założenia, że populizm jest typem przywództwa występującym w dzielących się elitach władzy a jednocześnie typem, który te podziały pogłębia, zaostrza i przenosi na całe społeczeństwo. Jest to częścią procesów masowej demokracji – demokracji bezpośredniej w radykalnej formie. Populizm to jeden z wielu możliwych typów przywództwa, które pojawiają się w sposób cykliczny w cyrkulujących, dzielących i polaryzujących się elitach władzy. (Pakulski 2020:23)
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
K_W01 zna i rozumie podstawowe pojęcia socjologiczne
K_W27 posiada podstawową wiedzę na temat polityki oraz uczestnictwa w społeczeństwa sferze publicznej
K_U02 potrafi zinterpretować przeszłe i bieżące wydarzenia społeczne (polityczne, kulturowe, gospodarcze) przy pomocy pojęć i teorii socjologicznych
K_U03 potrafi zastosować podstawowe terminy i kategorie socjologiczne do analizy społeczeństwa, zwłaszcza współczesnego społeczeństwa polskiego
K_U06 potrafi posługiwać się podstawowymi kategoriami teoretycznymi do opisu zmian społecznych we współczesnych społeczeństwach
K_U17 potrafi formułować sądy na temat motywów ludzkiego działania oraz przewidywać społeczne konsekwencje tego działania
K_K12 potrafi właściwie korzystać ze źródeł informacji naukowej
Kryteria oceniania
Zajęcia kończyć się będą egzaminem ustnym. Po przekroczeniu limitu dwóch nieobecności w semestrze należy zaliczać przygotowując prace pisemne na tematy poruszane na zajęciach.
do godzin przeznaczonych na zajęcia w sali (30h) należy doliczyć czas konieczny do przygotowania się do zajęć (czytanie lektur) – 4h tygodniowo oraz czas konieczny do przygotowania się do finalnego zaliczenia (egzaminu/ napisania eseju) – 10h
Literatura
Best Heinrich, Higley John (red.) (2010), Democratic Elitism: New Theoretical andComparative Perspectives, Leiden–Boston: Brill.
Canovan Margaret (1981), Populism, New York: Harcourt.
Canovan Margaret (2004), Populism for political theorists? „Journal of Political Ideologies”,
vol. 9 (3), s. 241–252.
Dahl Robert (1971), Polyarchy, New Haven: Yale University Press.
Higley John, Pakulski Jan (2020), Leaders and Elites in Populist Surges, referat jeszcze nie
publikowany, School of Social Sciences, University of Tasmania.
Körösenyi András (2019), The Theory and Practice of Plebiscitary Leadership: Weber and the Orban Regime, „East European Politics and Society”, vol. 33 (2), s. 280–301.
Mudde Cas (2018), Populism in the Twenty-First Century: An Illiberal Response to Undemocratic
Müller Jan-Werner (2016), What is Populism? Philadelphia: Pennsylvania University Press.
Norris Pippa, Inglehart Ronald (2019), Cultural Backlash. Trump, Brexit, and Authoritarian
Populism, New York: Cambridge University Press.
Pareto Vilfredo (1935), The Mind and Society. A Treatise on General Sociology, New York:
Harcourt, Brace and Co.
Putnam Robert D. (1976), The Comparative Study of Political Elites, Englewood-Cliffs, NJ:
Prentice Hall.
Schumpeter Joseph (1943), Capitalism, Socialism, and Democracy New York: Harper.
Tocqueville Alexis de (1840/2003), Democracy in America and Two Essays on America,
translated by G. Bevan, London: Penguin Books.
Tocqueville Alexis de (1856/1952), De Tocqueville’s L’Ancien Regime, translated by M.W.
Patterson, Oxford: Basil Blackwell.
Weber Max, Economy and Society (1978), Berkeley, CA: University of California Press.
Woodward Bob (2018), Fear: Trump in the White House, New York: Simon & Schuster.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: