Komunikacja i porozumienie 3500-FAKL-KOMPOR
Zajęcia nawiązywać będą do opracowanego przez Marshalla Rosenberga sposobu tzw. porozumienia bez przemocy i osadzone zostaną w kontekście podstaw logiki i etyki. Sposób ten sprzyja minimalizowaniu konfliktów, budowaniu wzajemnego zrozumienia, rewizji potrzeb stron i osiąganiu wspólnych rozwiązań. Przewiduje koncentrowanie się w rozmowie na spostrzeżeniach, uczuciach, potrzebach i prośbach. Inne formy wypowiedzi (osądy, krytyka, żądania, diagnozy, interpretacje, zarzuty itp.) utrudniają rozwiązywanie konfliktów. Metoda ta jest bardzo prosta, lecz jej wdrożenia – znacznie trudniejsze, toteż wymagają ćwiczeń. Przewiduje ona: 1. Wyrażanie różnych treści, także konfliktogennych, w języku spostrzeżeń, uczuć, potrzeb i próśb. 2. „Słyszenie” w cudzych konfliktogennych wypowiedziach przede wszystkim spostrzeżeń, uczuć, potrzeb i próśb; oraz prywatne tłumaczenie ich sobie na taki język. 3. Reagowanie na te wypowiedzi w taki sposób, jak gdyby takim właśnie językiem zostały wypowiedziane. Nie przewiduje natomiast ta metoda technik pokonywania przeciwnika w sporze ani tym bardziej technik manipulacji. Do porozumienia często prowadzi drogą nie wprost: nie przez bezpośredni, skuteczny atak, ale przez poszerzenie płaszczyzny wspólnego interesu.
Zajęcia obejmować będą następujące zagadnienia i rodzaje aktywności:
1. Teoretyczne wprowadzenie do porozumienia bez przemocy. Założenia metody.
2. Podstawowe ćwiczenia praktyczne: odróżnianie spostrzeżeń od interpretacji, porównań, wyjaśnień i diagnoz; odróżnianie wypowiedzi o uczuciach od wypowiedzi o myślach lub wyobrażeniach; odróżnianie potrzeb od strategii ich zaspokajania i od analizy cudzych błędów; odróżnianie próśb od żądań, zarzutów czy pozornej troski o partnera.
3. Bardziej zaawansowane ćwiczenia praktyczne: formułowanie własnych wypowiedzi w sposób charakterystyczny dla porozumienia bez przemocy; słyszenie w cudzych konfrontacyjnych wypowiedziach niewyrażonych wprost spostrzeżeń, uczuć, potrzeb i próśb; oraz reagowanie w odpowiedzi na ten właśnie przekaz rozmówców.
4. Rozpracowywanie przykładów autentycznych sytuacji konfliktowych, zgłoszonych przez słuchaczy. Dzielenie się doświadczeniami z sytuacji konfliktowych.
5. Porozumienie bez przemocy w kontekście problemów społecznych. Podstawowe wiadomości o negocjacjach, mediacjach i arbitrażu.
6. Dyskusje dotyczące poglądów niezgodnych z przedstawioną wersją porozumienia bez przemocy.
7. Analiza najczęściej spotykanych trudności i przeszkód w osiągnięciu porozumienia. Granice porozumienia bez przemocy.
8. Inne związane z przedmiotem zagadnienia, pozostawione inicjatywie słuchaczy.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student zyskuje „miękkie” umiejętności. Zna podstawowe założenia porozumienia bez przemocy; odróżnia spostrzeżenia od interpretacji, ocen i diagnoz; odróżnia wypowiedzi o odczuciach od wypowiedzi o myślach; odróżnia potrzeby od strategii zaspokajania potrzeb; oraz prośby od zamaskowanych żądań. Umie wypowiadać się w języku spostrzeżeń, uczuć, potrzeb i próśb oraz słyszeć tego rodzaju komunikaty w cudzych wypowiedziach, wyrażonych w innej formie. W sytuacji różnicy zdań lub dążeń potrafi formułować wypowiedzi w sposób łagodzący konflikty i sprzyjający wypracowaniu wspólnego rozwiązania. Nie stosuje manipulacji ani nacisków. Lepiej rozumie własne oraz cudze uczucia i potrzeby. Jest świadom roli empatii w budowie porozumienia. Unika pułapek pozornego porozumienia. W osiąganiu porozumienia kieruje się nie tyle sztywnymi poglądami, ile dążeniem do zaspokojenia potrzeb stron
Kryteria oceniania
1. Frekwencja. 2. Aktywność na zajęciach. 3. Zaświadczona w toku zajęć umiejętność stosowania przedstawionej metody.
Do godzin przeznaczonych na zajęcia w sali (30h) należy doliczyć czas konieczny do przygotowania się do zajęć (czytanie lektur, sporządzanie notatek) – 4h oraz czas konieczny do przygotowania się do finalnego zaliczenia – 10h
Literatura
M. Rosenberg, Porozumienie bez przemocy, Warszawa 2009; M. Rosenberg, To, co powiesz, może zmienić świat. O języku pokoju w świecie konfliktów, Warszawa 2013, A. Jedynak, Porozumienie bez przemocy, „Etyka” nr 42, 2009.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: