CPS: Elity władzy – klasyczne i współczesne ujęcia 3500-CPS-EW
Celem wykładu jest przegląd klasycznych i współczesnych teorii elit politycznych. Teoria elit ewoluowała od krytyki demokracji (klasyczny elityzm) po ukazanie elit jako jednej z podstaw demokracji (neoelityzm). Współcześnie elity traktuje się jako istotny element demokratycznego ładu. Jest to także wyraz określonego doświadczenia zbiorowego. Wykład omawia główne teorie elit Mosce, Parety, Michelsa, Webera, Znamierowskiego (klasyczne), Schumpeter i Dahl (neolityzm), po współczesne: Higley, Pakulski, Etzioni-Halevy, Keller. Zostaną także omówione także takie zjawiska związane z wyłanianiem i funkcjonowaniem elit jak rekrutacja polityczna, układ władzy elitarno-wodzowski, elity rewolucyjne (Lasswell) i lokalne. Zostanie także omówiona rola czynnika elitarnego w demokracji: senat (druga izba), wyższa administracja i sądownictwo. Dodatkowo będą poruszane takie specjalne tematy jak rola elitaryzmu w historii politycznej Polski, kobiety w polityce czy elity globalne. Elity są także przedmiotem ataku i krytyki (populizm antyelitystyczny i elity w oczach opinii publicznej – spiski elit). Elity mają także swoje dysfunkcje i patologie (Pakulski, Lasch, Chełpa).
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
K_W02 zna i rozumie w pogłębionym stopniu społeczną naturę relacji łączących jednostki, grupy i instytucje społeczne
K_W04 zna i rozumie w pogłębionym stopniu założenia i twierdzenia głównych współczesnych teorii socjologicznych i stan debaty socjologicznej
K_W05 zna i rozumie w pogłębionym stopniu procesy zachodzące w społeczeństwie polskim i globalnym oraz ich wpływ na postawy i instytucje społeczne w kontekście fundamentalnych wyzwań współczesności
K_U01 potrafi zastosować terminy i kategorie socjologiczne do pogłębionej analizy złożonych problemów współczesnego społeczeństwa polskiego i globalnego
Kryteria oceniania
Egzamin pisemny i recenzja pisemna
Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2
Zasady zaliczania poprawkowego: takie same jak w I terminie
Do godzin przeznaczonych na zajęcia w sali (30h) należy doliczyć czas konieczny do przygotowania się do zajęć (czytanie lektur) – 2h tygodniowo oraz czas konieczny do przygotowania się do finalnego zaliczenia (egzaminu) – 10h
Literatura
1. Żyromski M., Teorie elit a systemy polityczne, 2008
2. Schumpeter J., Kapitalizm, socjalizm, demokracja, 1995
3. Sartori G., Teoria demokracji, 1994
4. Znamierowski C., Elita, ustrój, demokracja, 2001
5. Dahl R., Demokracja i jej krytycy, 1995
6. Lasch C., Bunt elit, 1997
7. Wasilewski J., Demokratyczny elityzm, Studia socjologiczne, nr. 3/2020, s. 5-30.
8. Best H., Higley J. (red.), The Palgrave Handbook of Political Elites, Palgrave Macmillan 2018
9. Siemieńska R., Płeć, wybory, władza, 2005
10. Maranowski P., Elita sądownictwa w III RP na początku procesu przemiany i destabilizacji, 2020
11. Bartkowski J., Lokalne elity władzy w Polsce w latach 1966-1995, 1997
12. Etzioni-Halevy Eva, Władza w demokracji: teoria elit demokratycznych, 2005
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: