Socjologia pracy 3402-20SCPZ

Celem wykładu jest zapoznanie studentów z różnymi podejściami teoretycznymi stosowanymi w badaniach pracy przez socjologów. Omówione zostaną podejścia klasyczne: Marks, Weber, Durkheim oraz współczesne podejścia teoretyczne (teorie systemowe, teorie konfliktu, neoinstytucjonalizm, interakcjonizm, neomarksizm, postmodernizm). Na przykładzie konkretnych badań zostaną pokazane różnice w podejściach badawczych - dotyczące przedmiotu badań i interpretacji wyników. Szczegółowe kwestie dotyczyć będą takich zagadnień jak: postawy wobec pracy, alienacja , konflikt i kontrola w pracy, wpływ technologii i automatyzacji. Przedmiotem wykładu będą także zmiany na rynku pracy: w społeczeństwie przemysłowym i postindustrialnym. Analiza historycznie ukształtowanych form organizacji pracy, indywidualnych i zbiorowych stosunków pracy, typów kontraktów.

W cyklu 2023Z:

ybrane tematy wykładu:
1. Socjologia pracy jako subdyscyplina socjologii. Kierunki rozwoju socjologii pracy. Funkcje socjologii pracy i społeczne role socjologów pracy.
2. Przemiany pracy w ujęciu historycznym i społecznym. Praca w społeczeństwie przedprzemysłowym i przemysłowym – zrównanie pracy z zatrudnieniem. Współczesne zmiany w obszarze pracy i zatrudnienia.
3. Organizacja jako maszyna, organizacja jako społeczność. Kierunek naukowego zarządzania i zhumanizowanego zarządzania w badaniach pracy.
4. Biurokracja w ujęciu M. Webera. Postweberowskie modele organizacji biurokratycznej.
5. Myślenie systemowe w badaniach pracy. Organizacja jako system.
6. Alienacja pracy robotników i pracowników umysłowych. Współczesne badania alienacji pracy.
7. Konflikt i kooperacja w miejscu pracy. Instytucjonalizacja konfliktu przemysłowego.
8. Przejście od fordyzmu do postfordyzmu. Geneza i współczesność umowy o pracę. Skutki uelastycznienienia stosunków pracy.
9. Prekaryzacja pracy i prekariat. Podstawowy dochód gwarantowany.
10. Podejście socjologii interakcjonistycznej w badaniach pracy.
11. Podejście feministyczne w badaniach pracy.
12. Determinizm technologiczny i dyskursy o przyszłości pracy.

W cyklu 2024Z:

Wybrane tematy wykładów:

Socjologia pracy jako subdyscyplina socjologii. Kierunki rozwoju socjologii pracy. Funkcje socjologii pracy i społeczne role socjologów pracy. Socjologia pracy w Polsce.
Przemiany pracy w ujęciu historycznym i społecznym. Praca w społeczeństwie przedprzemysłowym i przemysłowym – zrównanie pracy z zatrudnieniem.
Organizacja jako maszyna, organizacja jako społeczność. Kierunek naukowego zarządzania i zhumanizowanego zarządzania w badaniach pracy.
Biurokracja w ujęciu M. Webera. Postweberowskie modele organizacji biurokratycznej. Błędne koło biurokracji.
Myślenie systemowe w badaniach pracy. Organizacja jako system.
Alienacja pracy. Praca bez sensu. Konflikt i kooperacja w miejscu pracy.
Przejście od fordyzmu do postfordyzmu. Geneza i współczesność umowy o pracę. Skutki uelastycznienienia stosunków pracy.
Prekaryzacja pracy i prekariat. Podstawowy dochód gwarantowany.
Determinizm technologiczny. Gig economy, uberyzacja pracy.
Podejście socjologii interakcjonistycznej w badaniach pracy.
Podejście feministyczne w badaniach pracy.
Nurt krytyczny w badaniach na pracą i wyzwania dla socjologów pracy.

Szczegółowy sylabus zostanie udostępniony na zajęciach.

Założenia (opisowo)

Podstawowa wiedza o teoriach socjologicznych dotyczących pracy, głównych obszarach zainteresowań badawczych oraz rolach społecznych socjologów pracy.

Koordynatorzy przedmiotu

Ewa Giermanowska

Rodzaj przedmiotu

Ogólnie:

ogólnouniwersyteckie
fakultatywne
uzupełniające
obowiązkowe

W cyklu 2024Z:

obowiązkowe
ogólnouniwersyteckie
fakultatywne

W cyklu 2023Z:

fakultatywne
obowiązkowe
ogólnouniwersyteckie

Tryb prowadzenia

w sali

Efekty kształcenia

Po ukończeniu wykładu student:
1. Definiuje podstawowe pojęcia i obszary badawcze stosowane przez socjologów w badaniach pracy.
2. Rozróżnia i umie porównać teorie socjologiczne wykorzystywane w badaniach pracy.
3. Umie wyjaśnić współczesne problemy pracy uwzględniając kontekst historyczny i społeczny.
4. Rozpoznaje funkcje poznawcze i praktyczne badań prowadzonych przez socjologów pracy.
5. Analizuje problemy etyczne związane ze społeczną rolą socjologów pracy jako badaczy i ekspertów.

Kryteria oceniania

Egzamin ustny.
W ocenie będzie brana pod uwagę umiejętność interpretacji zagadnień z obszaru socjologii pracy na podstawie wybranych lektur i wykładu, oraz aktywność podczas wykładu.
Wybrane lektury do zaliczenia (do ustalenia):
1. A. Giddens, Socjologia, PWN, Warszawa 2002, roz. 12: Nowoczesne organizacje, roz. 13, Praca i życie gospodarcze, s. 366-441.
2. U. Beck, Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2002, roz. 6, Odstandaryzowanie pracy zarobkowej. Przyszłość wykształcenia i zatrudnienia, s. 206-231.
3. W. Piotrowski, T. Olejniczak, Organizacja jako system, w: D. Latusek-Jurczak, T. Olejniczak, W. Piotrowski, Teoria organizacji, Poltext, Warszawa 2018, s. 100-128.
4. W. Piotrowski, Organizacja jako maszyna, w: D. Latusek-Jurczak, T. Olejniczak, W. Piotrowski, Teoria organizacji, Poltext, Warszawa 2018, s. 76-98.
5. G. Standing, Prekariat. Nowa niebezpieczna klasa, PWN, Warszawa 2014, roz. 1, s. 33-74. [dostęp: http://www.praktykateoretyczna.pl/prekariat/01_Prekariat_Rozdz.1.pdf].
6. E. Giermanowska, A. Mrozowicki, J. Róg-Ilnicka, Socjologia pracy w Polsce: Społeczno-gospodarcze i polityczne problemy instytucjonalizacji subdyscypliny, „Przegląd Socjologiczny” nr 3, 2019, s. 11-41. [dostęp: http://ojsltn.uni.lodz.pl/index.php/Przeglad-Socjologiczny/article/download/575/523]
7. D. Polkowska, Między światem realnym a wirtualnym: obietnice vs. rzeczywistość. Prekarna praca kierowcy Ubera? „Przegląd Socjologii Jakościowej” 2019, t. 15, nr 4, s. 224–249. Dostępny w Internecie: ‹www.przegladsocjologiijakosciowej.org›.
8. K. Krzysztofek, Technologie cyfrowe w dyskursach o przyszłości pracy, „Studia Socjologiczne” 2015, nr. 4.
http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-a65c3604-a801-479f-a583-779497082f13
9. M. Kostera. P. Niemiec, Chcemy odzyskać sens pracy, 31.10.2020, https://magazynkontakt.pl/chcemy-odzyskac-sens-pracy/

Literatura

Wybrane lektury:
H.Januszek, J.Sikora, Socjologia pracy, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2000; wybrane rozdziały;
A.Giddens, Socjologia, PWN, Warszawa 2002, roz. 12, Nowoczesne organizacje, roz. 13 Praca i życie gospodarcze, s. 366-441;
U.Beck, Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2002, roz. VI, Odstandaryzowanie pracy zarobkowej. Przyszłość wykształcenia i zatrudnienia, s. 206-231;
G. Standing, Prekariat. Nowa niebezpiecznna klasa, PWN, Warszawa 2014, roz. 1 Prekariat, s. 33-74.
Z. Bauman, Praca, konsumpcjonizm i nowi ubodzy, Wydawnictwo WAM, Kraków 2006, s. 117-180.
N. Marody, A.Giza-Poleszczuk, Przemiany więzi społecznych. Zarys teorii zmiany społecznej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2004, roz. 7 Przemiany pracy, s. 217-257.
E. Giermanowska, A. Mrozowicki, J. Róg-Ilnicka, Socjologia pracy w Polsce: Społeczno-gospodarcze i polityczne problemy instytucjonalizacji subdyscypliny, „Przegląd Socjologiczny” nr 3, 2019, s. 11-41. [dostęp: http://ojsltn.uni.lodz.pl/index.php/Przeglad-Socjologiczny/article/download/575/523]
K. Krzysztofek, TECHNOLOGIE CYFROWE W DYSKURSACH O PRZYSZŁOŚCI PRACY, Studia Socjologiczne 2015, nr. 4. http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-a65c3604-a801-479f-a583-779497082f13.
M. Kostera. P. Niemiec, Chcemy odzyskać sens pracy, 31.10.2020, https://magazynkontakt.pl/chcemy-odzyskac-sens-pracy/
Wybrane lektury do wykładu:
H. Januszek, J. Sikora, Socjologia pracy, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2000.
S. Edgell, The Sociology of Work, SAGE Publications, London 2006.
T.J. Watson, Sociology, Work and Industry, Routledge, London 1995.
D. Latusek-Jurczak, T. Olejniczak, W. Piotrowski, Teoria organizacji, Poltext, Warszawa 2018.
E. Giermanowska, Ryzyko elastyczności czy elastyczność ryzyka. Instytucjonalna analiza kontraktów zatrudnienia, WAW, Warszawa 2013.
G. Standing, Karta Prekariatu, PWN, Warszawa 2015.
R. Sennett, Korozja charakteru. Osobiste konsekwencje pracy w nowym kapitalizmie, Muza, Warszawa 2006.
K. Konecki, Praca w koncepcji socjologii interakcjonistycznej, „Studia Socjologiczne”', 1988, nr 1, dostęp: http://www.krzysztofkonecki.prv.pl/
M. Lesiak, Brudna praca w zawodach medycznych. Konteksty interakcji pacjent–personel medyczny w procesie leczenia, 2019, Łódź, UŁ.
J. Kubisa, Perspektywa feministyczna w badaniach na temat zbiorowych stosunków pracy, „Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny”, nr 2, 2008.

Szczegółowy sylabus każdy student otrzyma na zajęciach.

W cyklu 2023Z:

Wybrane lektury obowiązkowe i uzupełniające (do wyboru):
1. A. Giddens, Socjologia, PWN, Warszawa 2002, roz. 12: Nowoczesne organizacje, roz. 13, Praca i życie gospodarcze, s. 366-441.
2. S. Edgell, The Sociology of Work, SAGE Publications, London 2006, roz. 1: The Transformation of Work, s. 1-27.
3. E. Giermanowska, A. Mrozowicki, J. Róg-Ilnicka, Socjologia pracy w Polsce: Społeczno-gospodarcze i polityczne problemy instytucjonalizacji subdyscypliny, „Przegląd Socjologiczny” nr 3, 2019, s. 11-41. [dostęp: http://ojsltn.uni.lodz.pl/index.php/Przeglad-Socjologiczny/article/download/575/523]
4. W. Piotrowski, Organizacja jako maszyna, w: D. Latusek-Jurczak, T. Olejniczak, W. Piotrowski, Teoria organizacji, Poltext, Warszawa 2018, s. 76-98.
5. W. Piotrowski, T. Olejniczak, Organizacja jako system, w: D. Latusek-Jurczak, T. Olejniczak, W. Piotrowski, Teoria organizacji, Poltext, Warszawa 2018, s. 100-128.
6. G. Standing, Prekariat. Nowa niebezpieczna klasa, PWN, Warszawa 2014, roz. 1, s. 33-74. [dostęp: http://www.praktykateoretyczna.pl/prekariat/01_Prekariat_Rozdz.1.pdf].
7. M. Kostera. P. Niemiec, Chcemy odzyskać sens pracy, 31.10.2020, https://magazynkontakt.pl/chcemy-odzyskac-sens-pracy/
8. Z. Bauman, Praca, konsumpcjonizm i nowi ubodzy, Wydawnictwo WAM, Kraków 2006, roz. 4: Etyka pracy i nowi ubodzy, roz. 5: Praca i zbyteczność w zglobalizowanym świecie, s. 117-182.
9. S. Federici, Prekariat. Perspektywa feministyczna, 2006, Biblioteka Online Think Thanku feministycznego, dostęp: http://www.ekologiasztuka.pl/pdf/f0096federici.pdf., s. 1-14.
10. M. Lesiak, Brudna praca w zawodach medycznych. Konteksty interakcji pacjent–personel medyczny w procesie leczenia, 2019, Łódź, UŁ, s. 43-137.
11. U. Beck, Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2002, roz. 6, Odstandaryzowanie pracy zarobkowej. Przyszłość wykształcenia i zatrudnienia, s. 206-231.
12. R. Sennett, Korozja charakteru. Osobiste konsekwencje pracy w nowym kapitalizmie, Muza, Warszawa 2006, roz. 1: Dryfowanie, s. 13-35, roz. 3: Elastyczność, s. 55-80.
13. M. Ford, Świt robotów. Czy sztuczna inteligencja pozbawi nas pracy?, cdp.pl, Warszawa 2016, roz.1 Fala automatyzacji, s. 17-43.
14. K. Krzysztofek, Technologie cyfrowe w dyskursach o przyszłości pracy, „Studia Socjologiczne” 2015, nr. 4.
http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-a65c3604-a801-479f-a583-779497082f13

W cyklu 2024Z:

Wybrane lektury do zaliczenia (do ustalenia):
1. A. Giddens, Socjologia, PWN, Warszawa 2002, roz. 12: Nowoczesne organizacje, roz. 13, Praca i życie gospodarcze, s. 366-441.
2. U. Beck, Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2002, roz. 6, Odstandaryzowanie pracy zarobkowej. Przyszłość wykształcenia i zatrudnienia, s. 206-231.
3. W. Piotrowski, T. Olejniczak, Organizacja jako system, w: D. Latusek-Jurczak, T. Olejniczak, W. Piotrowski, Teoria organizacji, Poltext, Warszawa 2018, s. 100-128.
4. W. Piotrowski, Organizacja jako maszyna, w: D. Latusek-Jurczak, T. Olejniczak, W. Piotrowski, Teoria organizacji, Poltext, Warszawa 2018, s. 76-98.
5. G. Standing, Prekariat. Nowa niebezpieczna klasa, PWN, Warszawa 2014, roz. 1, s. 33-74. [dostęp: http://www.praktykateoretyczna.pl/prekariat/01_Prekariat_Rozdz.1.pdf].
6. E. Giermanowska, A. Mrozowicki, J. Róg-Ilnicka, Socjologia pracy w Polsce: Społeczno-gospodarcze i polityczne problemy instytucjonalizacji subdyscypliny, „Przegląd Socjologiczny” nr 3, 2019, s. 11-41. [dostęp: http://ojsltn.uni.lodz.pl/index.php/Przeglad-Socjologiczny/article/download/575/523]
7. D. Polkowska, Między światem realnym a wirtualnym: obietnice vs. rzeczywistość. Prekarna praca kierowcy Ubera? „Przegląd Socjologii Jakościowej” 2019, t. 15, nr 4, s. 224–249. Dostępny w Internecie: ‹www.przegladsocjologiijakosciowej.org›.
8. K. Krzysztofek, Technologie cyfrowe w dyskursach o przyszłości pracy, „Studia Socjologiczne” 2015, nr. 4.
http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-a65c3604-a801-479f-a583-779497082f13
9. M. Kostera. P. Niemiec, Chcemy odzyskać sens pracy, 31.10.2020, https://magazynkontakt.pl/chcemy-odzyskac-sens-pracy/

Uwagi

W cyklu 2023Z:

Egzamin ustny obejmujący znajomość teorii, obszarów badawczych i pojęć wykorzystywanych w badaniach pracy przez socjologów (wykład i lektury).

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3402-20SCPZ w USOSweb