Metody badań społecznych 3402-11MBS
SEMESTR ZIMOWY
Prowadzący: prof. Barbara Fatyga
1)SOCJOLOGIA I ANTROPOLOGIA JAKO NAUKI EMPIRYCZNE
Dedukcja i indukcja, rola teorii w badaniach
charakterystyki paradygmatyczne nurtów socjologii empirycznej; różne tradycje badań jakościowych
CEL: zrozumienie specyfiki podejścia, rozpętanie wyobraźni i wiedzy
Charakterystyka metod jakościowych i ilościowych oraz „metodologii III drogi” ze względu na:
- typy danych: zastanych, w tym urzędowych, biograficznych, publicznych intymnych itd.; wytworzonych przez badacza, w tym: behawioralnych, tekstowych, ikonicznych, wielozmysłowych;
- metody badawcze i miejsce w procesie badawczym
- generalizacje i wnioskowania
ZADANIE DOMOWE (dalej ZD): podział grup na zespoły, wybór tematu badawczego
Konsultacja elektroniczna tematów badawczych.
MODUŁ I - ZBIERANIE DANYCH
Prowadzący: prof. Barbara Fatyga
2) PRZYGOTOWANIE DO BADAŃ; ROZPOCZĘCIE PROCESU BADAWCZEGO i DANE ZASTANE
CEL: nabycie umiejętności gromadzenia wiedzy i materiału do projektu badawczego;
- studia literaturowe (teoria, metoda);
- analiza stanu wiedzy źródłowej o przedmiocie badania (Internet, literatura, inne źródła);
- sposoby wykorzystywania wiedzy potocznej
ZD: przygotowanie do badania: zebranie literatury, omówienie stanu wiedzy o przedmiocie badań
Konsultacja elektroniczna/ dyżurowa prac.
Prowadzący: dr Albert Jawłowski
3) GŁÓWNE METODY JAKOŚCIOWE: OBSERWACJA
CEL: przećwiczenie umiejętności prowadzenia obserwacji i dzienniczka badacza
Teren obserwacji
Typy obserwacji
Problemy etyczne obserwacji
Arkusze obserwacji
Dzienniczek badacza – jak prowadzić
ZD: przeprowadzenie i zapisanie obserwacji
Konsultacja elektroniczna/dyżurowa prac
Prowadzący: prof. Barbara Fatyga
4) GŁÓWNE METODY JAKOŚCIOWE: WYWIAD
CEL: nabycie umiejętności tworzenia scenariusza wywiadu; odróżniania pytań do badacza od pytań do badanych
Typy wywiadów (swobodny z dyspozycjami, narracyjny tematyczny, narracyjny biograficzny, fokus)
Dobór prób(y): stabilnej, „wędrującej”
Łączenie wywiadu z obserwacją
Konstrukcja scenariusza wywiadu swobodnego z dyspozycjami
wg schematu pytania do badacza – pytania do badanych
ZD: przygotowanie scenariusza wywiadu swobodnego
Konsultacja elektroniczna/dyżurowa prac
Prowadzący: dr Albert Jawłowski
5) REALIZACJA WYWIADU SWOBODNEGO Z DYSPOZYCJAMI
CEL: nabycie umiejętności prawidłowego i etycznego realizowania wywiadów
Problemy etyczne wywiadu, (świadoma zgoda, reguły okazywania szacunku – grzeczność badacza, anonimowość i anonimizacja)
aranżacja sytuacji wywiadu versus spontaniczność
zakończenie wywiadu i metody przechowywania danych
ZD: przeprowadzenie wywiadu pilotażowego, przygotowanie notatki metametodologicznej
Konsultacja elektroniczna/dyżurowa prac zespołów
Prowadzący: dr Marcin Sińczuch
6) GŁÓWNE METODY JAKOŚCIOWE: WYWIAD ZOGNISKOWANY (fokus, Focus Group lnterviews - FGI/s) a WYWIAD GRUPOWY
CEL: charakterystyka fokusów (np.: Mini Group, Brief Group czy Extended Group)
Scenariusz fokusa wraz z „didaskaliami”
Wywiad grupowy - specyfika, zalety i ograniczenia, kiedy lepiej stosować
ZD: wybranie wersji fokusa i przygotowanie scenariusza wywiadu zogniskowanego
Konsultacja elektroniczna/dyżurowa prac
Prowadzący: dr Marcin Sińczuch
7) ANALIZA SCENARIUSZY WYWIADU POPRAWIANIE BŁĘDÓW
Problemy z realizacją wywiadu fokusowego
Wskazówki dla moderatora
Refleksja metametodologiczna
ZD: realizacja pilotażowego fokusa; spisanie uwag na temat realizacji badania pilotażowego
Konsultacja elektroniczna/dyżurowa prac
MODUŁ II
Prowadzący: prof. Barbara Fatyga
8) PORZĄDKOWANIE DANYCH NA PRZYKŁADZIE ZBIORU MATERIAŁÓW ZASTANYCH
Interpretacja jako ciągły element procesu badawczego
Zakładanie baz danych tekstowych, ikonicznych
Kodowanie jako procedura interpretacyjna
ZD: zakodowanie 100 rekordów z przykładowego badania jakościowego
Konsultacja elektroniczna/dyżurowa prac
Prowadzący: dr Paweł Tomanek
9) WYKORZYSTANIE PROGRAMÓW KOMPUTEROWYCH DO ANALIZY DANYCH JAKOŚCIOWYCH
Na przykładzie programu QDA Miner Lite
Możliwości programów komputerowych
ZD: zakodowanie części zgromadzonego materiału
Konsultacja elektroniczna/dyżurowa prac
Prowadzący: dr Paweł Tomanek
10) NA PRZYKŁADZIE ZAKODOWANEGO MATERIAŁU ANALIZA POMYSŁÓW INTERPRETACYJNYCH I BŁĘDÓW
Do ćwiczenia zostaną wykorzystane materiały przygotowane przez Studentów i/lub (w razie potrzeby) przykłady przygotowane przez prowadzącego.
ZD: metarefleksja – notatka zespołu nt. kodowania
MODUŁ III ANALIZY II i III RZĘDU
Prowadzący: prof. Barbara Fatyga
11) POWRÓT DO GRY Z TEORIĄ: KONFRONTACJA WYNIKÓW BADANIA Z WIEDZĄ TEORETYCZNĄ I WIEDZĄ PODRĘCZNĄ BADACZA
Typologie vs klasyfikacje: wskazówki odnośnie metody tworzenia typologii w badaniach jakościowych
Sposoby prezentacji wyników badania w oparciu o jedną teorię i o podejście striangulowane
ZD: stworzenie interpretacji wyników własnego badania zespołu lub z przykładu dostarczonego przez prowadzącą
Konsultacja elektroniczna/dyżurowa prac
Prowadzący: prof. Barbara Fatyga
12) ANALIZA BŁĘDÓW I POMYSŁÓW INTERPRETACYJNYCH; A PRZEDE WSZYSTKIM WKŁAD DO TEORII i MODYFIKOWANIE METOD
Kontekst odkrycia i waga kontekstu
Analiza przykładów dostarczonych przez prowadzącą i pochodzących z badań studentów: odkrycie nowego typu gier nie uwzględnionego przez Rogera Caillois; Przekształcenie TST w Inwentarz JA-MY-ONI
ZD: metarefleksja nt. interpretacji – notatka
Konsultacja elektroniczna/dyżurowa prac
MODUŁ IV
Prowadzący: dr Albert Jawłowski (dr Paweł Tomanek)
13) PRZYGOTOWANIE RAPORTU Z BADAŃ
specyfika pisarstwa naukowego vs popularyzacja wyników
metoda ilustracyjna: kiedy i jak stosować
struktura raportu, komunikatu z badań, prezentacji, artykułu
forma przekazu i edycja
ZD: zaprojektowanie struktury raportu i przedstawienie jej w formie konspektu z zaznaczeniem który członek zespołu czym się zajmie
Konsultacja elektroniczna/dyżurowa prac
Prowadzący: prof. Barbara Fatyga (prof. Magdalena Dudkiewicz)
14) WNIOSKI TEORETYCZNE, METODOLOGICZNE, REKOMENDACJE PRAKTYCZNE
Reguły wnioskowania; problem reprezentatywności badań jakościowych, granice uogólnień w badaniach jakościowych
badania eksploracyjne vs badania zasięgowe
badania jakościowe jako badania diagnostyczne i ewaluacyjne
sposoby prezentacji rekomendacji praktycznych
ZD: napisanie raportu z badań
15) KONSULTACJA RAPORTÓW
prowadzi zespół; prezentacja prac zespołów badawczych
UWAGA istnieje możliwość publikacji najlepszych prac
----------
SEMESTR LETNI
W semestrze letnim studenci również będą pracować w zespołach badawczych.
Prowadzący: dr Mariusz Piotrowski
1) PRZYGOTOWANIE TEORETYCZNE – PRZEDMIOT BADAŃ, PYTANIA BADAWCZE, HIPOTEZY. TEORIA W BADANIACH EMPIRYCZNYCH.
CEL zajęć: Nabycie umiejętności odróżniania w tekstach naukowych przedmiotu badań, pytań badawczych, hipotez. Odróżnianie badań empirycznych – naukowych i nienaukowych
Stworzenie pytania badawczego/hipotez.
Zaprezentowanie listy książek z badaniami socjologicznymi np. dotyczącymi struktury społecznej, kapitału społecznego, kulturowego.
Zadanie domowe (ZD): Wyodrębnienie w książce naukowej opartej na badaniach empirycznych, przedmiotu badań, pytania badawczego, hipotez.
Konsultacja elektroniczna/ dyżurowa prac
Prowadzący: dr Mariusz Piotrowski
2) TRAFNOŚĆ I RZETELNOŚĆ W BADANIACH
CEL: Nabycie umiejętności oceny badań pod względem trafności i rzetelności metody.
ZD: Ocenić jakość metody badawczej i materiału badawczego w analizowanej książce.
Konsultacja elektroniczna/ dyżurowa prac
Prowadzący: dr Mariusz Piotrowski
3) PLANOWANIE BADAŃ I WYBÓR NARZĘDZI
Dane wytwarzane i dane zastane (wtórne), badania podłużne, badania panelowe
CEL: Zapoznanie studentów z repozytoriami danych społecznych i statystyk publicznych. BDL GUS, archiwum badań społecznych, itp.
ZD: Znaleźć źródła danych dotyczących wybranego problemu badawczego.
Konsultacja elektroniczna/ dyżurowa prac
Prowadzący: dr Marcin Sińczuch
4) KONSTRUOWANIE KWESTIONARIUSZA (x2)
CEL: Umiejętność oceny pytań i konstrukcji kwestionariusza.
ZD: stworzenie pytań dodatkowych do kwestionariusza.
Konsultacja elektroniczna/ dyżurowa prac
Prowadzący: dr Marcin Sińczuch
6) DOBÓR PRÓBY (LOSOWY I CELOWY). REALIZACJA BADAŃ PRZEZ INTERNET.
CEL: Nabycie umiejętności obliczania wielkości próby, przedziału ufności. Identyfikacja źródeł błędów systematycznych (bias) w doborze próby i sondażu.
Konsultacja elektroniczna/ dyżurowa prac
Prowadzący: dr Marcin Sińczuch
7) REALIZACJA BADAŃ - REALIZACJA PILOTAŻU
CEL: Refleksja nad efektem ankieterskim.
ZD: Realizacja pilotażu stworzonego narzędzia.
Konsultacja elektroniczna/ dyżurowa prac
Prowadzący: dr Marcin Sińczuch
8) POZA EKSPERYMENT SONDAŻOWY
CEL: Ocena wyników pilotażu badań.
Eksperyment sondażowy; typy respondentów; etyka; w jaki sposób realizuje się badania komercyjne i akademickie; badania audytoryjne
ZD: Realizacja badań właściwych.
Konsultacja elektroniczna/ dyżurowa prac
Prowadzący: prof. Barbara Fatyga
9) OPRACOWANIE MATERIAŁU BADAWCZEGO. KODOWANIE
CEL: Nabycie umiejętności klasyfikowanie odpowiedzi w pytaniach otwartych
ZD. zakodowanie i zrekodowanie 100 przykładowych rekordów
Konsultacja elektroniczna/ dyżurowa prac
Prowadzący: dr Mariusz Piotrowski
10) ANALIZA DANYCH (X2)
Analiza prosta. Opis statystyczny jednej zmiennej. Tabele krzyżowe.
ZD: Opracowanie wyników metryczkowych.
Konsultacja elektroniczna/ dyżurowa prac
Prowadzący: dr Mariusz Piotrowski
12) ANALIZA ROZBUDOWANA.
CEL: Sprawdzanie hipotez.
ZD: Opracowanie wyników przeprowadzonego badania, pomiar związku między zmiennymi.
Konsultacja elektroniczna/ dyżurowa prac
Prowadzący: dr Marcin Sińczuch
13) GRAFICZNE SPOSOBY PREZENTACJI WYNIKÓW
CEL: Poznanie zasad tworzenia wykresów, map, tabel
ZD: Stworzenie prezentacji podsumowującej najważniejsze wyniki
Konsultacja elektroniczna/ dyżurowa prac
Prowadzący: dr Marcin Sińczuch
14) INTERPRETACJA WYNIKÓW
CEL: Twierdzenia, trendy, replikowalność badań, błąd ekologiczny, błąd indywidualizmu
Przygotowanie wyników do prezentacji – wskazówki i zasady obowiązujące w tekście
ZD: przygotowanie raportu i komunikatu z badań
Konsultacja elektroniczna/ dyżurowa prac
Prowadzący: dr Marcin Sińczuch
15) WNIOSKI TEORETYCZNE, METODOLOGICZNE I REKOMENDACJE PRAKTYCZNE
Prowadzący: dr Marcin Sińczuch
WYKŁAD:
dr Mariusz Piotrowski
Zakres zagadnień:
1) Wiedza, poznanie, rozumowanie: Omówienie podstawowych pojęć nauki, rodzajów wiedzy i sposobów jej poznawania, ze szczególnym uwzględnieniem rozumowania jako podstawy uzasadniania wiedzy. Prezentacja podejść dedukcyjnych i niededukcyjnych, osadzona w kontekście szkoły lwowsko-warszawskiej. (Dwa wykłady)
2) Wyjaśnienie w nauce: Przedstawienie schematów wyjaśnień generalizujących (nomologicznych), funkcjonalnych i genetycznych. Analiza kluczowych różnic w podejściach do definiowania nauki oraz ich konsekwencji dla budowania teorii w naukach społecznych, umiejscawiając teoretyczne podejścia na osi realizm–konstruktywizm. (Dwa wykłady)
3) Teoria społeczna i historia metod badań: Omówienie relacji między teorią a praktycznymi badaniami, ukazanie rozwoju metod badawczych w naukach społecznych oraz ich historycznego kontekstu. Prezentacja wybranych paradygmatów badań społecznych i ich wpływu na sposób uprawiania nauki.
4) Badanie społeczne jako struktura: Wskazanie zestawu pojęć i podejść będących fundamentem naukowego uzasadnienia, od pojęcia i terminu, poprzez wskaźniki i zmienne, aż do hipotez. Omówienie koncepcji falsyfikacjonizmu oraz rozróżnienia podejść badawczych: eksploracji i konfirmacji.
5) Rejestracja zjawisk społecznych: Przedstawienie różnorodnych sposobów rejestrowania zjawisk społecznych, wskazując na wpływ wyboru podejścia na możliwości ich wyjaśnienia w nauce. Omówienie metod rejestracji opartych na pytaniach i odpowiedziach, a także klasyfikacji, kategoryzacji, tworzenia indeksów i typologii.
6) Pomiar. Skale szacunkowe: Omówienie podstawowych sposobów pomiaru stosowanych w badaniach społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem skal szacunkowych. Prezentacja podejścia Likerta, skali Guttmana, skali Stapela oraz dyferencjału semantycznego.
7) Dobór jednostek do badań. Schemat probabilistyczny i metoda reprezentacyjna: Wyjaśnienie warunków, jakie muszą zostać spełnione, aby można było mówić o reprezentatywności w badaniach społecznych. Omówienie metody reprezentatywnej, określania liczebności próby badawczej oraz interpretacji wyników badań reprezentatywnych, z uwzględnieniem pojęcia błędu losowego.
8) Dobór jednostek do badań. Schemat nieprobabilistyczny: Omówienie schematu doboru kwotowego oraz sposobów radzenia sobie z wyzwaniami badawczymi w społecznościach rzadkich, w sytuacjach braku możliwości realizacji badań na próbach probabilistycznych.
9) Badanie jako konfirmacja. Sposoby sprawdzania hipotez. Metoda eksperymentalna, ex post facto, wnioskowanie statystyczne: Wskazanie, jak metody i techniki sprawdzania hipotez są wykorzystywane w naukach społecznych. Omówienie metody eksperymentalnej oraz nieeksperymentalnych sposobów poszukiwania związku pomiędzy zjawiskami.
10) Wywiad jako sposób zbierania danych. Wywiad standaryzowany: Omówienie typów wywiadów standaryzowanych, ich zastosowań oraz ograniczeń. Przedstawienie współczesnych wyzwań związanych z realizacją badań sondażowych.
11) Badanie jako eksploracja. Wywiad jako sposób zbierania danych. Wywiad niestandaryzowany: Przedstawienie użyteczności swobodnej rozmowy jako techniki badawczej. Omówienie wywiadów swobodnych i narracyjnych, stanowiących technikę metody biograficznej, oraz sposobu konstruowania alternatywnego podejścia badawczego wokół tych technik.
12) Metoda monograficzna. Metoda etnograficzna: Skupienie się na tym, co powinniśmy rejestrować w terenie (tam), a co możemy zrobić po powrocie z niego (tu). Określenie, w jaki sposób zdobyte materiały stanowią podstawę analiz.
13) Analiza danych zastanych: Wykład poświęcony źródłom, które mogą zostać wykorzystane w pracy, od archiwów i raportów, po surowe dane (big data). Wskazanie, jak można podchodzić do analizy danych, które nie są tekstem ani liczbami, np. do danych wizualnych.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po ukończeniu zajęć warsztatowych z metod jakościowych badań społecznych zakładamy, że Student:
- będzie potrafił rozróżniać podstawowe procedury przygotowania i realizacji badań jakościowych oraz zalety, możliwości rozwoju i ograniczenia tej metodologii
- będzie potrafił samodzielnie i zespołowo przygotować projekt badawczy, z uwzględnieniem podstawowych metod badań jakościowych
- będzie potrafił posługiwać się nie tylko metodami zbierania danych, ale przede wszystkim ich interpretowania i wskazywania zastosowań wiedzy
Po ukończeniu zajęć warsztatowych z metod ilościowych badań społecznych zakładamy, że Student:
- będzie potrafił oceniać wartość badań empirycznych
- będzie potrafił samodzielnie zaprojektować, przeprowadzić, analizować i interpretować wyniki badań.
Po ukończonym wykładzie zakładamy, że Studenci będą:
- Posiadać dogłębną wiedzę na temat podstawowych rodzajów badań społecznych oraz ich teoretycznych i metodologicznych założeń.
- Umieć krytycznie analizować badania społeczne, rozpoznając ukryte założenia i potencjalne ograniczenia.
- Być w stanie samodzielnie projektować i realizować badania empiryczne, dobierając adekwatne metody i techniki do specyfiki problemu badawczego.
- Wykazywać umiejętność interpretacji i prezentacji wyników badań, uwzględniając kontekst teoretyczny i ograniczenia metodologiczne.
Kryteria oceniania
Warsztaty: w semestrze zimowym i letnim: ocena cząstkowa złożona ze średniej ocen z prac wykonywanych w trakcie semestru przez zespoły badawcze i z oceny raportu końcowego.
Wykład - egzamin pisemny, w formie testowej (pytania z listą wyboru i otwarte)
Praktyki zawodowe
Praktyki nie są przewidywane. Zawsze mile widziane jest angażowanie się Studentów w prace naukowo-badawcze prowadzone przez personel naukowy ISNS. W szczególności, staże badawcze Studentom oferują organizacje pozarządowe, z którymi współpracują pracownicy ISNS.
Literatura
LITERATURA
Wieloźródłowy Słownik Kultury (dalej jako WSK) dostępny na portalu: www.ozkultura.pl
Hasła: dedukcja, indukcja, nauki empiryczne, dane, dane jakościowe, interpretacja, paradygmat, teoria, metoda, trik badawczy, generalizacja, badania jakościowe, socjologia jakościowa, socjologia interpretatywna,
wiedza potoczna, wiedza podręczna
Howard S. Becker, Triki badawcze w socjologii, Warszawa: PWN, 2018, też polecamy w całości.
Martyn Hammersley, Paul Atkinson, Metody badań terenowych, Poznań: Zysk i S-ka, 2000, najlepiej przeczytać w całości.
Marta Makowska (red.), Analiza danych zastanych. Przewodnik dla Studentów, Warszawa: Scholar, 2018, ss-9-54.
Antoni Sułek, W terenie, w archiwum i w laboratorium, Warszawa: IS UW, 1990, ss. 91-177 (część „W archiwum”)
Chava Frankfort-Nachmias, David Nachmias, Metody badawcze w naukach społecznych, Zysk i S-ka, Warszawa 2001
rozdz. 12 – Badania jakościowe, str. 297 – 319
Dodatek B – Zasady pisania raportu z badań, str. 568 - 576
Aleksandra Dukaczewska – Nałęcz, Zogniskowane wywiady grupowe – jakościowa technika badawcza, w: Domański H., Lutyńska K., Rostocki A., (red.) Spojrzenie na metodę, IFiS PAN, Warszawa 1999, str. 149 -161
Ilona Przybyłowska, Wywiad swobodny ze standaryzowana lista poszukiwanych informacji i możliwości jego zastosowania w badaniach socjologicznych, w: Przegląd socjologiczny nr XXX, 1978, str. 53 – 63
David Silverman, Interpretacja danych jakościowych, PWN, Warszawa 2007
Rozdz. 3 – Wywiady, s. 111-142.
-------
metody ilościowe
Badania replikowane na bazie książki i badań:
propozycja: T. Zarycki, Kapitał kulturowy w Polsce i Rosji, Warszawa
C. Hempel, Podstawy Nauk Przyrodniczych, Warszawa, Wydawnictwo Naukow-Techniczne, rozdział: 2, Badanie naukowe: pomysł i test. s 12-34
K. R. Popper, Jedność metody w naukach przyrodniczych i społecznych [w:] P. Sztompka; Metodologiczne podstawy socjologii, Kraków 1980, s. 143-149
S. Nowak, Metodologia badań społecznych, Warszawa 1985, rodział Metody naukowe a metody badawcze. Opisowe i normatywne podejście do metod. s. 19-39
H. Ogryzko-Wiewórkowski, Wprowadzenie do metod badawczych w socjologii, Lublin 1996, rozdział: Klasyfikacja zdań naukowych, s 24-38
R. Merton, O znaczeniu teorii socjologicznej dla badań empirycznych [w:] A. Sułek metody analizy socjologicznej
J. Bąk, Statystycznie rzecz biorąc, czyli ile trzeba zjeść czekolady, żeby dostać Nobla, Warszawa, 2020, rozdział: Czy naukowcy są jak żony i nigdy się nie mylą?
Lektura:
S. Nowak , Metodologia badań społecznych rozdział: Rodzaje zjawisk wykorzystywanych jako wskaźniki w badaniach socjologicznych
S. Nowak, (red.), 1965, Metody badań socjologicznych, Warszawa 1965 rozdział: O wieloznaczności terminu: trafność skali, s. 270-274.
A. Sułek, Ogród metodologii socjologicznej. rozdział: V.
A. Sułek, W terenie, w archiwum i w laboratorium. Warszawa 1990, rozdział: O rzetelności i nierzetelności badań sondażowych w Polsce. Próba analizy empirycznej
H. Schuman, Metoda i znaczenie w badaniach sondażowych, Warszawa 2013, rozdział:y: Wstęp. Badanie sondażowe, metody i znaczenie. S17-33; rozdział: piąty. Świat badań i inne światy s 202-231
Sułek, A. 2001, Jak działa kwestionariusz? Forma pytania jako źrodło zmienności odpowiedzi ankietowych, w: Sondaż polski, Warszawa: IFiS PAN, s. 143-173)
Sułek A.,(2001): Ilu jest w Polsce Żydów? Eksperymentalne studium wpływu skali na odpowiedzi ankietowe, W: Sondaż polski, IFiS PAN, Warszawa, s.175-187.
K. Lutyńska (1984): Wywiad kwestionariuszowy, Ossolineum, Wrocław, rozdz. III, Przygotowanie narzędzia badawczego do wywiadów kwestionariuszowych, s. 125- 171.
K. Lutyńska, (1985): Wywiad kwestionariuszowy. IFiS PAN, Warszawa, rozdz. II, , Wady pytań kwestionariuszowych, s. 67-123.
G. Lissowski. Z zagadnień doboru próby, s11-67
H. Blalock. Statystyka dla socjologów. Rozdział: dobór próby
G. Lissowski. Problem jedną z tych niedostępnych w reprezentacyjnych badaniach socjologicznych s7-35
K. Lutyńska, Surveye w Polsce. Spojrzenie socjologiczno-antropologiczne, Warszawa 1993, rozdział:: Wpływ i efekt ankieterski. Ich źródła s 95-126
Podręcznik ankietera. Sawiński Z., Sztabiński P.B., Sztabiński [ Red. ], SMG/ KRC Poland Media SA, IFiS PAN, Warszawa, 2000
P. Sztabiński, Efekt ankieterski: czy zmienia się tylko respondent?, ASK nr 1/1995 s. 82
J. P. Gremy, 1995, Wpływ sposobu formułowania pytań kwestionariuszowych na uzyskiwanie odpowiedzi, w: ASK, nr 2, s. 7-18.
G. Babiński Wybrane zagadnienia z metodologii socjologicznych badań empirycznych, Kraków 1980 s 153-191
S. Nowak, Metody badań socjologicznych, Warszawa 1971, rozdział:: Metody obliczania wyników, sporządzania tablic i analizy zależności między zmiennymi s. 543-561
S. Nowak, Metody badań socjologicznych, Warszawa 1971, rozdział: P. F Lazarsfeld, Przyczynowa interpretacja zależności statystycznych przy zastosowaniu zmiennej kontrolnej, s 571-586
LITERATURA - WYKŁAD:
Podręczniki:
Babbie, E.R., Badania społeczne w praktyce, tłum. W. Betkiewicz i A. Dudzińska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003 (wydanie dowolne).
Mayntz, R., Holm, K., i Hübner, P., Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej, tłum. W. Lipnik, Państ. Wydaw. Naukowe, Warszawa 1985.
Frankfort-Nachmias, C., i Nachmias, D., Metody badawcze w naukach społecznych, Wydawnictwo Zysk i S-ka
Lofland, J. W.N., Analiza układów społecznych, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa : 2009.
Creswell, J.W., Projektowanie badań naukowych : metody jakościowe, ilościowe i mieszane, tłum. J. Gilewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013, Enchiridion.
Clark, T., Foster, L., Sloan, L., Bryman, A., i Bryman, A., Bryman’s social research methods, Oxford University Press, Oxford 2021, Sixth edition.
Carr, D., Boyle, E.H., i Cornwell, B., The Art and Science of Social Research (2nd Edition), Norton Publishing, New York, N.Y 2021.
Nowak Stefan., Metodologia badań społecznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, Wyd.2.
Brzeziński, J., Metodologia badań psychologicznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2022, Wydanie 4, nowe.
Literatura uzupełniająca (dla poszczególnych wykładów):
Quine W.V., Granice wiedzy i inne eseje filozoficzne, PIW, Warszawa 1986
Ajdukiewicz K., Logika pragmatyczna, Warszawa 1965
Jadacki J.J., Tałasiewicz M., i Tędziagolska J., O rozumowaniach w nauce, „Przegląd Filozoficzny - Nowa Seria”, 1997
Sozański T., Co to jest nauka, [w:] J. Goćkowski, J.S. Marmuszewski (red.): Nauka. Tożsamość, Tradycja, Kraków 1995
Woleński J., Nauka i nienauka: Problem demarkacji, „Przegląd Filozoficzny — Nowa Seria”, 2004
Woleński J., O wyjaśnianiu genetycznym, „Filozoficzne Aspekty Genezy”, 2023
Nowak S., Metodologia badań społecznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006
Włodarczyk A., Dedukcyjno-nomologiczny model wyjaśniania Hempla a wyjaśnianie w naukach humanistycznych, „Filozofia Nauki”, 2009
Such J., O rodzajach procedur interpretacyjnych w nauce, „Studia Metodologiczne”, 1969
Sztompka P., Teoria i wyjaśnienie : z metodologicznych problemów socjologii, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1973
Ziółkowski M., Teoria socjologiczna początku XXI wieku, [w:] Współczesne teorie socjologiczne, red. A. Jasińska-Kania, L.M. Nijakowski, J. Szacki, i M. Ziółkowski, Wydawnictwo Naukowe „SCHOLAR” 2006
Sułek A., Pochwała metodologii, „Przegląd Socjologiczny / Sociological Review”, 1999
Szmatka J., Problem aksjomatyzacji teorii socjologicznych, „Studia Socjologiczne”, 1975
Kleszcz R., Problem osobliwości nauk społecznych, „Przegląd Filozoficzny — Nowa Seria”, 2004
Pawłowski T., Wskaźniki w naukach społecznych, „Przegląd Socjologiczny / Sociological Review”, 1963
Przełęcki M., Operacjonizm, [w:] Logiczna teoria nauki. Wybór tekstów, red. T. Pawłowski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1966
Hempel C.G., Podstawy nauk przyrodniczych, tłum. B. Stanosz, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1968
Babiński G. Wybrane zagadnienia z metodologii socjologicznych badań empirycznych, Kraków 1980
Lakatos I., Pisma z filozofii nauk empirycznych, red. W. (1919-2006). Tł. Krajewski, tłum. W. Sady, Wydawnictwo Naukowe PWN
Wójtowicz A., Falsyfikacjonizm a test hipotezy zerowej, „Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria”, 2014.
Jonkisz A., Podział podziałów. Ujęcie metodologiczne, „Ruch Filozoficzny”, 2017
Brzeziński J., i Brzezińska A., Elementy metodologii badań psychologicznych: skrypt dla studentów psychologii i pokrewnych dyscyplin socjologii i pedagogiki, Państ. Wydaw. Naukowe, Warszawa 1984
Marody M., Sens teoretyczny a sens empiryczny pojęcia postawy : analiza metodologiczna zasad doboru wskaźników w badaniach nad postawami, PWN, Warszawa 1976
Goode W.J., i Hatt P.K., Skala zależnościowa Likerta, [w:] Metody badań socjologicznych, red. S. Nowak, Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1965.
Lissowski G., Z zagadnień doboru próby (w:) K. Szaniawski (red.) Metody statystyczne w socjologii, Warszawa 1968
Sułek A., Zasady prezentacji wyników badań sondażowych w prasie ze szczególnym uwzględnieniem sondaży wyborczych, „ASK”, 1997
Kordos J., Współzależność pomiędzy rozwojem teorii i praktyki badań reprezentacyjnych w Polsce, „Przegląd Statystyczny”, 2012
Becker H.S., Triki badawcze w socjologii, tłum. P. Tomanek, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2018
Sułek A., Eksperyment w badaniach społecznych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1979.
Gostkowski Z., Ogólne zasady prowadzenia wywiadu skategoryzowanego, [w:] Badania empiryczne w socjologii: Wybór tekstów, red. M. Malikowski i M. Niezgoda, Tyczyn 1997
Sztabiński P.B., Prowadzenie wywiadu, [w:] Badania empiryczne w socjologii: Wybór tekstów, red. M. Malikowski i M. Niezgoda, Tyczyn 1997
Rosenthal G., Rekonstrukcja historii życia. Wybrane zasady generowania opowieści w wywiadach biograficzno-narracyjnych, [w:] Metoda biograficzna w socjologii, red. J. Włodarek i M. Ziółkowski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1990
Kaźmierska K., i Waniek K., Autobiograficzny wywiad narracyjny. Metoda – technika – analiza, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2020.
Lutyński J., Antropologiczna monografia terenowa i badania społeczno-kulturowych przeobrażeń w Polsce współczesnej, „Przegląd Socjologiczny”, 1961
Clifford J.L., Praktyki przestrzenne : badania terenowe, podróże i praktyki dyscyplinujące w antropologii, [w:] Badanie kultury : elementy teorii antropologicznej : kontynuacje, red. M. Kempny i E. Nowicka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004
Hammersley M., i Atkinson P., Metody badań terenowych, tłum. S. Dymczyk, Zysk i S-ka. Wydaw, Poznań 2000
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: