Filozofia społeczna i antropologia 3402-11FILSPIA
Wykłady mają za zadanie zapoznanie studentów z najistotniejszymi koncepcjami z zakresu filozofii społecznej i antropologii filozoficznej. Ukazana zostanie historyczna genealogia filozofii społecznej sięgająca czasów starożytnych (Platon, Arystoteles) oraz jej nowy kształt, jaki przybrała ona w nowożytności (Machiavelli, Hobbes, Locke). Zasadniczy nacisk zostanie jednak położony na ukazanie szeregu składających się na współczesną tradycję tej dyscypliny koncepcji i nurtów XX-wiecznych. Omówiona więc zostanie pod kątem rysującej siew niej koncepcji społeczeństwa tradycja myśli liberalnej i postliberalnej (J.St.Mill, J.Rawls, J.Gray), filozoficzne aspekty teorii M.Webera, założenia myśli marksistowskiej i postmarksistowskiej (K.Marks, M.Horkheimer, Th.Adorno, E.Laclau, Ch.Mouffe, A.Negri), teoria działania komunikacyjnego J.Habermasa, orientacja psychoanalityczna (S.Zizek), koncepcja biowładzy M.Foucaulta, koncepcje postmodernistyczne (J.Baudrillard, Z.Bauman, R.Rorty, G.Vattimo), koncepcja stanu wyjątkowego G.Agambena, koncepcje feministyczne (S. de Beauvoir, L.Irigaray, J.Butler). Ukazane zostaną rozliczne zależności i związki filozofii społecznej z odpowiednimi nurtami i koncepcjami filozoficznymi.
Podjęta zostanie problematyka dotycząca pytania o podstawy jedności społecznej, jak i jak w ogóle ujmowane jest tej tradycji pojęcie społeczeństwa. Wskazane zostaną różnice między poszczególnymi koncepcjami. Jedne z nich bowiem kładą nacisk na element antagonizmu, walki, inne z kolei podkreślają pierwiastek konsensualny. Celem wykładów będzie również wykazanie, że najnowsze koncepcje filozofii społecznej począwszy od lat 60-tych minionego stulecia wskazują na głębokie przeobrażenia całej sfery społecznej (powstanie społeczeństw konsumpcyjnych, nowa rola mass-mediów, globalizacja, emancypacja kobiet, powstanie nowych ruchów społecznych itd.). Ukazane zostaną również silne związki tych koncepcji z takimi nurtami jak psychoanaliza, prawo, filozofia społeczna, antropologia kulturowa.
Przedstawione zostaną również elementy filozofii społecznej zawarte w XX-wiecznej tradycji antropologii filozoficznej (M.Scheler, H.Plessner, A.Gehlen). Wykłady mają dać studentom wstępną orientację w złożonej problematyce tych dwóch dyscyplin filozoficznych, ich ścisłym związkom oraz wskazać na ich znaczenie dla współczesnej myśli społecznej.
Efekty kształcenia
Studenci powinni uzyskać:
- wiedzę na temat rożnych nurtów składających się na tradycję filozofii społecznej i antropologii filozoficznej.
- zapoznają się z podstawowymi pojęciami tych dyscyplin
- zdobędą orientację w ogromnym zróżnicowaniu koncepcji składających się na współczesna tradycję filozofii społecznej i antropologii filozoficznej, począwszy od nurtów lewicowych po poprzez konserwatywno-liberalne po konsensualne
- zapoznają się z różnymi typami dyskursów, jakie pojawiły się w tej tradycji.
Kryteria oceniania
Końcowy egzamin pisemny lub ustny sprawdzający zdobytą wiedzę w trakcie wykładów i na podstawie przeczytanych lektur.
Literatura
Literatura o charakterze ogólno-syntetycznym:
Jerzy Szacki, Historia myśli socjologicznej, Warszawa 2003
Literatura szczegółowa, dotycząca poszczególnych nurtów i koncepcji:
Theodor Adorno, Max Horkheimer, Dialektyka oświecenia, Warszawa 1994
Giorgio Agamben, Wspólnota, która nadchodzi, Warszawa 2008
Jean Baudrillard, Społeczeństwo konsumpcyjne, jego mity i struktury Warszawa 2006
Zygmunt Bauman, Płynna nowoczesność, Kraków 2006
Simone de Beauvoir, Druga płeć, Warszawa 2003
Judith Butler, Uwikłani w płeć, Warszawa 2008
Paweł Dybel, Szymon Wróbel, Granice polityczności, Warszawa 2008
Paweł Dybel, Zagadka „drugiej płci, Kraków 2006”
Michel Foucault, Trzeba bronić społeczeństwa, Warszawa 1998
- Bezpieczeństwo, terytorium, populacja, Warszawa 2010
- Narodziny biopolityki, Warszawa 2011
Sigmund Freud, Pisma społeczne, Warszawa 2008
Arnold Gehlen, W kręgu antropologii i psychologii społecznej, Warszawa 2001
John Gray, Po liberalizmie, Warszawa 2001
Jurgen Habermas, Teoria działania komunikacyjnego, Warszawa 1999
Max Horkheimer, Społeczna funkcja filozofii, Warszawa 1987
Luce Irigaray, Ta płeć, która nie jest jednością, Kraków 2008
Leszek Koczanowicz, Rafał Włodarczyk, Współczesna filozofia społeczna, Gdańsk 2009
Ernesto Laclau, Chantall Mouffe, Hegemonia i socjalistyczna strategia, Wrocław 2009
Helmuth Plessner, Granice wspólnoty, Warszawa 2008
John Rawls, Prawo ludów, Warszawa 2001
Richard Rorty, Przygodność, ironia i solidarność, Warszawa 2009
Max Scheler, Pisma z antropologii filozoficznej i teorii wiedzy, Warszawa 1987
Andrzej Szahaj, Jednostka czy wspólnota, Warszawa 2000
- Teoria krytyczna szkoły frankfurckiej, Warszawa 2008
Anrzej Szahaj, Marek N.Jakubowski, Filozofia polityki, Warszawa 2005
Charles Taylor, Nowoczesne imaginaria społeczne, Krakó1) 2010
Max Weber, Racjonalnośc, władza, odczarowanie, Poznań 2011
Gianni Vattimo, Społeczeństwo przejrzyste, Wrocław 2006
Slavoj Zizek, Rewolucja u bram, Kraków 2006
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: