Badanie tekstów kultury (warsztat) 3402-11BTKN

1. Wiedza: w wyniku przeprowadzonych zajęć Student powinien poznać znaczenie biografii w socjologii i antropologii traktujących biografię jako źródło zarówno wiedzy na temat procesów społeczno-kulturowych, jak i ekspresji różnych sposobów „bycia w świecie”.
2. Umiejętności: Studenci powinni po zajęciach uzyskać umiejętność wytwarzania i badania wywiadów biograficznych i tematycznych, identyfikowania faktów, zjawisk i procesów społecznych i kulturowych oraz zyskać podstawową umiejętność analitycznego podejścia do tekstu.
3. Postawy/Kompetencje: Studenci powinni nauczyć się wykorzystywania pracy z tekstem do rozumienia i wyjaśniania rzeczywistości społeczno-kulturowej; szacunku i postawy rozproszonej życzliwości w stosunku do badanych osób; pracy w zespołach badawczych oraz stosowania twórczego podejścia do materiału empirycznego i metodologii

Podczas warsztatu Studenci pracują w grupach - mini-zespołach badawczych. Podstawą zaliczenia jest zbiorowo przygotowany raport z badania tekstu wywiadu narracyjnego biograficznego, przeprowadzonego przez daną grupę studencką. Aby uzyskać zaliczenie w raporcie powinna zostać wykorzystana przynajmniej jedna z poznanych metod analizy tekstu. Metodą tą (lub metodami) powinien zostać przeanalizowany cały tekst, koniecznym elementem pracy winna być część interpretacyjna (wnioski z badania). Bardzo mile widziane i wpływające niewątpliwie na podwyższenie oceny pracy zespołu są modyfikacje poznanych na zajęciach metod i/lub zaproponowanie przez zespół nowej metody pasującej do postawionego sobie w trakcie pracy problemu badawczego.

Literatura do przedmiotu została podzielona ze względu na stopień zainteresowania Uczestników na: obowiązkową (poziom minimalny); dodatkową (rozwijającą wątki poruszane w literaturze obowiązkowej) oraz tzw. uskrzydlającą i ekstra uskrzydlającą (dla tych, którzy chcą głębiej poznać problematykę zajęć). Poniżej lista ułożona jest zagadnieniami.

Obowiązkowa
1) K. Kaźmierska, Wywiad narracyjny – technika i pojęcie analityczne, (w:) M. Czyżewski A. Piotrowski, A. Rokuszewska-Pawełek, Biografia a tożsamość narodowa, Łódź, 1996, ss. 35-44.
2) I. Helling, Metoda badań biograficznych, (w:) J.Włodarek, M. Ziółkowski (red.), Metoda biograficzna w socjologii, Warszawa-Poznań 1990, ss. 13-37.
Dodatkowa
1) A. Rokuszewska-Pawełek, Miejsce biografii w socjologii interpretatywnej. Program socjologii biografistycznej Fritza Schützego, (w:) ASK. Społeczeństwo. Badania. Metody nr 1/1996, ss. 37-54.
2) A. Piotrowski, Wstęp, (w:) M. Czyżewski A. Piotrowski, A. Rokuszewska-Pawełek, Biografia a tożsamość narodowa, Łódź, 1996, ss. 5-11.
Uskrzydlająca
1) B. Fatyga, Ogólnometodologiczne problemy badań młodzieży. O znaczeniu wiedzy podręcznej i kilku innych kwestiach podstawowych, (w:) J. Grzelak, M. Sochocki (red.), Ewaluacja profilaktyki problemów dzieci i młodzieży, Warszawa 2001, ss. 82-100.
2) B. Fatyga, Trzy problemy współczesnego badania terenowego: omnipotencja badacza, egzotyka terenu i granice międzydyscyplinowe, (w:) M. Kempny, G. Woroniecka (red.), Wymiary globalizacji kulturowej. Wyzwania badawcze, Olsztyn 2003, ss. 38-48.
3) M. Hammersley, P. Atkinson, Metody badań terenowych, rozdziały: roz. 10, Poznań 2000.

Obowiązkowa
1) Ph. Lejeune, Wariacje na temat pewnego paktu. O autobiografii, Kraków 2001, ss. V-XVII; 1-56.
Dodatkowa
1) K. Konecki, Studia z metodologii badań jakościowych.Teoria ugruntowana, Warszawa 2000, ss. 7-47.
2) C. Geertz, Opis gęsty – w stronę interpretatywnej teorii kultury, (w:) M. Kempny, E. Nowicka (red.), Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, Warszawa 2003, ss. 35-58.
Uskrzydlająca
1) A. Piotrowski, Negocjacyjny model interakcji, (w:) tegoż, Ład interakcji. Studia z socjologii interpretatywnej, Łódź 1998, ten sam tekst dostępny (w:) Przegląd Socjologiczny t.33, 1981.
2) A. Sułek, Badania dokumentarne, (w:) tegoż, Ogród metodologii socjologicznej, Warszawa 2002, ss. 103-147.
3) J. Sztumski, Analiza jakościowa, (w:) tegoż, Wstęp do metod i technik badań społecznych, Katowice 1999, ss. 200-207.

Obowiązkowa
1) W. McKinley Runyan, Struktura narracji biograficznej, (w:) tegoż, Historie życia a psychobiografia, Warszawa 1992, ss. 67-84.
2) materiał z internetu – dowolny blog.
3) E. Babbie, Analiza treści, (w:) tegoż, Badania społeczne w praktyce, Warszawa 2003, ss. 341-353.
Dodatkowa
1) R. Ingarden, O dziele literackim, Warszawa 1988, ss. 52-69; 99-135; 147-166; 212-223;
Uskrzydlająca
1) W. Kalaga, Pansemiotikon – jeszcze jedna typologia przedmiotów, Antetensja, Symulakra (w:) tegoż, Mgławice dyskursu, Kraków 2001, ss. 157-171; 195-204.
2) M. Czyżewski, Generalne kierunki opracowania, wymiary analityczne, (w:) M. Czyżewski A. Piotrowski, A. Rokuszewska-Pawełek, Biografia a tożsamość narodowa, Łódź, 1996, ss. 45-51.
3) S. Lamnek, Inhaltsanalyse, (w:) tegoż, Qualitative Sozialforschung. Band 2, Methoden und Techniken, Weinheim 1995, ss.172-238.
4) Bez autora, Struktura wypowiedzi: lingwistyka tekstu, (w:) E. Tabakowska (red.), Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa, Kraków 2001, ss. 243-266.
5) R. Ingarden, O dziele literackim, Warszawa 1988,ss. 281-296; 326-344; 384-393.

Obowiązkowa
1) B. Fatyga, J. Siemaszko, Życie i poglądy młodzieży wiejskiej w latach kryzysu 1982-1983, Warszawa 1989, ss. 16-44; 83-116.
Uskrzydlająca
1) B. Fatyga, J. Siemaszko, Po co jechać na Trobriandy, (w:) Polska Sztuka Ludowa, nr 3, 1989, ss. 177-182.

Obowiązkowa
1) B. Fatyga, Badania biograficzne: struktura tekstu, oraz analiza struktury tekstu (w:) tejże, Dzicy z naszej ulicy. antropologia kultury młodzieżowej,Warszawa 1999, ss. 155-157.
2) K. Konecki, Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Warszawa 2000, ss. 47-57.
Dodatkowa
1) M. Hammersley, P. Atkinson, Metody badań terenowych, rozdziały: roz. 7 i 8, Poznań 2000.

Obowiązkowa
1) E. Hajduk, Kulturowe wyznaczniki biegu życia, Warszawa 2001, ss. 30-62.
2) G. Riemann, F. Schütze, Trajektoria jako podstawowa koncepcja teoretyczna w analizach cierpienia i bezładnych procesów społecznych, (w:) Kultura i Społeczeństwo, nr 2, 1992.
Dodatkowa
1) Ch. Bühler, Struktury biegu życia, (w:) tejże, Bieg życia ludzkiego, Warszawa 1999, ss. 319-437.
2) B. Fatyga, Drogi życiowe liderów i aktywność członków różnych grup młodzieżowych, (w:) tejże, Dzicy z naszej ulicy. antropologia kultury młodzieżowej,Warszawa 1999, ss.191-200.
Uskrzydlająca
1) http://kkonecki.fateback.com/publikacje/publikacja19.html.
2) K.Konecki, Nowi pracownicy a kultura organizacyjna, wystukać w internecie.

Obowiązkowa
1) Z. Bokszański, Tożsamość, interakcja, grupa: tożsamość jednostki w perspektywie teorii socjologicznej, Łódź 1989, ss. 99-120.
Dodatkowa
1) P.Zieliński, Inwentarz JA-MY-ONI i odpowiedź na pytanie kim jesteś, (w:) B.Fatyga, K.Górniak, P.Zieliński, Dwie Europy. Młodzi Niemcy i młodzi Polacy na przełomie wieków, T.1, Plemienny wróg – globalny kumpel. Portret młodych Polaków, ss. 15-29.
Uskrzydlająca
1) K. Rosner, Narracja a tożsamość jednostki ludzkiej, (w:) tejże, Narracja, tożsamość, czas, Kraków 2003, ss. 17-51 i 125-136.
2) M. Zavalloni, Ch. Louis-Guérin, Identite sociale et conscience. Introduction ? l’égo-écologie, Toulouse 1984.
3) E. Erikson, Zagadnienie tożsamości ego, (w:) tegoż, Tożsamość a cykl życia, Poznań 2004, ss. 97-167.

Obowiązkowa
1) A. Gurycka (red.), Typologia i funkcje obrazu świata w umyśle człowieka, Poznań bd, ss. 53-135.
Dodatkowa
B. Fatyga, Style życia młodzieży w wielkim i małym mieście, (w:) B. Fatyga, J. Sierosławski, Uczniowie i nauczyciele o stylach życia młodzieży i narkotykach, Warszawa 1999, ss. 72-75.

Obowiązkowa
1) R. Robin, Badanie pól semantycznych, (w:) M.Głowiński (red.), Język i społeczeństwo, Warszawa 1980.
2) B. Fatyga, Pole semantyczne, (w:) tejże, Dzicy z naszej ulicy. antropologia kultury młodzieżowej,Warszawa 1999, ss. 160-163.
Dodatkowa
1) J. Leoński, Zastosowanie analizy pól semantycznych w badaniach świadomości społecznej prowadzonych metodą autobiograficzną, (w:) J. Włodarek, M. Ziółkowski (red.), Metoda biograficzna w socjologii, Warszawa-Poznań 1990.
2) M. Kłosiński, Obraz bezrobocia i bezrobotnych w polskiej prasie, (w:) Kultura i Społeczeństwo, nr 2, 1994.
Uskrzydlająca
1) J. Lyons, Semantyka strukturalna, (w:) tegoż, Semantyka, Warszawa 1983, ss. 224-261.
2) T. Edensor, Andscape – pole semantyczne kategorii angielskość, (w:) tegoż, Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne, Kraków 2002, ss. 226-240.
3) Z. Bokszański, A. Piotrowski, M. Ziółkowski, Socjologia języka, Warszawa 1977, ss. 158-166.
4) P. Guiraud, Ze strukturalnego punktu widzenia, (w:) tegoż, Semantyka, Warszawa 1976, ss. 74-91.
5) M. Douglas, W stronę doświadczenia wewnętrznego, (w:) tejże, Symbole naturalne. Rozważania o kosmologii, Kraków 2004, ss. 61-77.

Obowiązkowa
1) B. Fatyga, Rodzina, (w:) B.Fatyga, J. Sierosławski, Uczniowie i nauczyciele o stylach życia młodzieży i narkotykach, Warszawa 1999, ss. 33-42.
Dodatkowa
1) B. Fatyga, Rodzina, (w:) B.Fatyga, K.Górniak, P. Zieliński, Dwie Europy. Młodzi Niemcy i młodzi Polacy na przełomie wieków, T.1, Plemienny wróg – globalny kumpel. Portret młodych Polaków, ss. 30-36.
Obowiązkowa
1) G. Lakoff, M. Johnson, Metafory w naszym życiu, Warszawa 1988, ss. 5-123.
Uskrzydlająca
1) V. Turner, Gry społeczne i obrzędowej metafory, (w:) tegoż, Gry Społeczne, pola i metafory. Symboliczne działanie w społeczeństwie, Kraków 2005, ss. 15-45.
2) J.R.Taylor, Rozszerzenia kategorii: metonimia i metafora, (w:) tegoż, Kategoryzacja w języku, Kraków 2001, ss. 173-198.
3) O. Jäkel, Metafory w abstrakcyjnych domenach dyskursu, Kraków 2003

Obowiązkowa
1) S. Nowak, Klasyfikacje i typologie, (w:) tegoż, Metodologia badań społecznych, Warszawa 1970, ss. 90-98.

2) N. Reshef, Dodatek B: Zasady pisania raportu z badań, (w:) Ch.,D. Nachmiasowie, Metody badawcze w naukach społecznych, Poznań 2001, ss. 568-578.
Uskrzydlająca
2) M. Hammersley, P. Atkinson, Metody badań terenowych, rozdziały: roz. 9, Poznań 2000.

LEKTURA extraU, m.in.: ciekawe przykłady prac wykonanych przy pomocy metod jakościowych na tekstach mówionych lub pisanych

1) K. Kaźmierska, Doświadczenia wojenne Polaków a kształtowanie się tożsamości etnicznej. Analiza narracji kresowych, Warszawa 1999.
2) B. Bartosz, Doświadczanie macierzyństwa. Analiza narracji autobiograficznych, Wrocław 2002.
3) A. Giza, Życie jako opowieść. Analiza materiałów autobiograficznych w perspektywie socjologii wiedzy.
4) A.Wyka, Badacz społeczny wobec doświadczenia, Warszawa 1993.
5) U. Flick, E.von Kardorff, I.Steinke (red.), Qualitative Forschung. Ein Handbuch, Hamburg 2000.
6) A. Strauss, J.Corbin, Basics of Qualitative Research, London 1990.
7) S. Lamnek, Qualitative Sozialforschung. Band 1, Methodologie, Weinheim 1995.
8) S. Lamnek, Die Biografische Methode, (w:) tegoż Qualitative Sozialforschung. Band 2, Methoden und Techniken, Weinheim 1995, ss. 329-379.
9) N. K. Denzin, Reinterpretacja metody biograficznej w socjologii: znaczenie a metoda w analizie biograficznej, (w:) J.Włodarek, M.Ziółkowski (red.), Metoda biograficzna w socjologii, Warszawa-Poznań 1990.
10) M. Hammersley, P. Atkinson, Metody badań terenowych, rozdziały: roz. 1 do 6 , Poznań 2000.
11) M. Czyżewski, Socjolog i życie potoczne. Studium z etnometodologii i współczesnej teorii interakcji, Folia Sociologica nr 8, Łódź 1984.
12) M. Ziółkowski, Znaczenie. Interakcja. Rozumienie. Studium z symbolicznego interakcjonizmu i socjologii fenomenologicznej jako wersji socjologii humanistycznej, Warszawa 1981.
13) D. Bertaux, Funkcje wypowiedzi autobiograficznych w procesie badawczym, (w:) J.Włodarek, M.Ziółkowski (red.), Metoda biograficzna w socjologii, Warszawa-Poznań 1990.
14) T. Maruszewski, Pamięć autobiograficzna, Gdańsk 2005, szczególnie ss.18-116.
15) A. Piotrowski, Reguły mówienia według etnometodologicznej odmiany analizy konwersacji, (w:) tegoż,Ład interakcji. Studia z socjologii interpretatywnej, Łódź 1998, ten sam tekst dostępny (w:) Kultura i społeczeństwo, nr 1,1983.
16) Z. Bokszański, A. Piotrowski, Socjolingwistyczne aspekty stosowania wywiadu kwestionariuszowego, (w:) „Studia Socjologiczne” nr 1, 1977.
17) M. Buchowski, Amerykańska antropologia kognitywna, Warszawa 1993.

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 3402-11BTKN w USOSweb