Antropologia i socjologia internetu 3402-11AISIZ
Zajęcia podzielone będą na trzy bloki:
Blok 1: Epistemologia techniki i społeczne wytwarzanie internetu
W jaki sposób opisywać i wyjaśniać technikę.
Zaczniemy od przeglądu pytań, które pojawiają się przy próbach opisu internetu. Zajmiemy się określeniem podstawowych pojęć, które pozwolą wyjaśniać zjawiska techniczne i społeczno-ekonomiczne. Spróbujemy określić przedmiot (techniczny) zainteresowań socjologicznych i antropologicznych wobec internetu. Zaczniemy od techne Arystotelesa, aby przejść do trochę bardziej współczesnych prób (Heidegger, Simondon) nazywania przedmiotu badań.
Determinizm technologiczny
Wyjaśnienie świata społecznego poprzez analizę techniki pojawia się w nauce cyklicznie. Przyjrzymy się różnym stanowiskom teoretycznym. Zaczniemy od twierdzenia „przyczyną przemian świata jest technika”. Zobaczymy jak to twierdzenie stanowi podstawę determinizmu technologicznego, jakie są konsekwencje tego typu wyjaśnienia.
Studia nad techniką i nauką
Technika jako przedmiot społeczny może być wyjaśniana jako efekt czynności osób tworzących technikę. Zastanowimy się jak nauka i technika jest wytwarzana i kto jest podmiotem zmian.
Blok 2: Praktyki kulturowe i społeczne w sieci
Technologia jako praktyka kulturowa - antropologia sieci i urządzeń
Codzienność korzystania z techniki utrwala się w praktykach. Podejmiemy próbę określenia jakie codzienne i ukryte czynności przenoszą treści społeczne.
Internet jako przestrzeń społeczna
Podstawowy sposób, który pozwala nam wyjaśniać zjawiska to osadzenie ich w czasie i przestrzeni. Zastanowimy się jak przestrzeń i czas stawiają specyficzny kontekst dyskusji o internecie. Spróbujemy zdefiniować przestrzeń, krajobraz i miejsce, w którym lokalizują się relacje społeczne.
Ciało i technologia - tożsamości w sieci
Sieci teleinformatyczne stały się przestrzenią wyrażania tożsamości. Zastanowimy się jak ucieleśnienie jest realizowane on-line. Spróbujemy określić w jaki sposób ciało, jaźń jest manifestowana w relacjach zapośredniczanych.
Płeć, technika, internet
Zastanowimy się jak relacje władzy i nierówności płciowych są obecne w czasie tworzenia i używania techniki.
Gry, ludyfikacja i ludologia
Jednym z najpowszechniejszych zjawisk w internecie są gry. Na zajęciach spróbujemy określić ramę, która pozwoli systematycznie określać to co jest społeczne w grach komputerowych. Wyjdziemy od ramy narratologicznej, następnie przejdziemy do ludologicznej, aby prześledzić różne sposoby analizy treści społecznych.
Blok 3: Platformy, dane, władza
Algorytmy, dane, platformy - społeczne konsekwencje cyfrowej automatyzacji
Przyjrzymy się jak język ulega modyfikacji w sieciach społecznościowych. Zjawisko to opisywane przez termin algospeak pokazuje jak badacz społeczny musi szukać znaczeń nie w samych słowach, ale w sposobach posługiwania się językiem.
Ekonomie platform: praca, nadzór, automatyzacja
Podstawową instytucją integrującą życie społeczne jest ekonomia. Przyjrzymy się jak praca jest kształtowana przez technikę. Zobaczymy jak monopole, platformy zmieniły gospodarkę.
Cyfrowe nierówności, inkluzywność i infrastruktury
Mowa o internecie ma często wymiar rozmowy o przedmiocie globalnym. Jednak ten lokalny wymiar techniki ma znaczenie dla uchwycenia różnic na poziomie krajowym, narodowym.
Internet a sfera publiczna
Polityczny wymiar internetu wiąże się z dyskusją nad współczesną demokracją. Podejmiemy dyskusję nad znaczeniem społeczeństwa otwartego w świecie, w którym deliberacja jest nieprzejrzysta.
Semiotyka internetu
Zastanowimy się jak znaczenia są przekazywane w internecie. Podejmiemy próbę opisania funkcji jakie pełnią memy, wirale, oraz jaką treść przekazują.
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po ukończeniu przedmiotu Student:
- ma podstawową wiedzę z zakresu nauk społecznych, zwłaszcza z zakresu socjologii i jej subdyscyplin, a także antropologii, polityki społecznej, prawa i psychologii
- ma podstawowa wiedzę o strukturach i instytucjach społecznych
- zna rodzaje więzi społecznych, w szczególności relacjach i powiązania o charakterze podmiotowym i przedmiotowym oraz rządzące nimi prawidłowości
- ma podstawowa wiedzę o człowieku jako podmiocie działającym w strukturach i instytucjach społecznych oraz tworzącym struktury i instytucji
- zna metody i techniki, w tym pozyskiwania danych właściwe dla socjologii i nauk pokrewnych, pozwalające opisywać struktury i instytucje społeczne oraz procesy zachodzące w nich i między nimi
-potrafi wykorzystać podstawowa wiedzę teoretyczna i pozyskiwać dane do analizy procesów i zjawisk społecznych, kulturowych, ekonomicznych, politycznych i prawnych
- potrafi trafnie analizować przyczyny i przebieg konkretnych procesów i zjawisk społecznych (kulturowych, ekonomicznych, politycznych i prawnych)
- posiada umiejętność rozumienia i analizowania procesów i zjawisk społecznych
- potrafi tworzyć zespoły zadaniowe i aktywnie w nich uczestniczyć
potrafi aktualizować nabytą wiedzę i umiejętności, przystosowując ją do zadań zawodowych i społecznych
Literatura
Castells M., Galaktyka internetu, Rebis, Poznań 2003,
Latour B., Technologia jako utrwalone społeczeństwo, „Avant : Journal of Philosophical-Interdisciplinary Vanguard”, 2013, t.4.
Callon M., Społeczeństwo w procesie tworzenia: badania technologii jako narzędzie analizy socjologicznej, [w:] Studia nad nauką i technologią: Wybór tekstów, red. E. Bińczyk i A. Derra, tłum. R. Sojak, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2014, s. 263–288.
Heidegger M., Pytanie o technikę. [w:] Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane. tłum. Krzysztof Michalski. Warszawa: Czytelnik 1977.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: