Socjologia wiązań- od Tarde'a do Latoura 3402-10SWOTDL
Zamiarem metodologicznym konwersatorium jest próba nakreślenia „innej” niż obecna w klasycznej wizji socjologicznej (dialektyka makro-mikro, agency-structure, społeczeństwo jako substancja lub proces) perspektywy teoretycznej, opartej na idei zbiorowości, rozumianej jako bezustannie konstruowana figura epistemologiczna. Przedmiotem takiej „nie-socjologii” byłyby wiązania czy translacje, za pomocą których społeczeństwo jest tworzone, przedstawiane, podtrzymywane i przetwarzane, jednocześnie stanowiąc horyzont naszego myślenia (również w sensie naukowym, socjologia pozostaje elementem tego przedstawienia) tzn. jak wymyślamy społeczeństwo, i jak ono potem „wymyśla nas” – w jaki sposób podporządkowujemy się nieświadomemu, przymuszającemu i bezosobowemu charakterowi „faktów” społecznych. Wymiarem „historycznym” zajęć byłoby prześledzenie formowania się zatem swoistego „mniejszościowego” paradygmatu myślenia socjologicznego pozostającego w opozycji do wizji faktu społecznego (tradycja Durkheima), która – jako metazałożenie – zdominowała dzieje nowoczesnych nauk społecznych. Tym samym poruszalibyśmy się diachronicznie pomiędzy psychologią społeczną Tarde’a (i jego konfliktem z Durkheimem) a teorią aktora-sieci Latoura współcześnie, synchronicznie zaś w obrębie społecznej (czy politycznej) ontologii wiązań, która przenika „praktykę teorii” socjologicznej stanowiąc jej konieczne założenie, otwierając nas tym samym na świat bezosobowych i niesubstancjalnych przepływów, sieci i przemieszczeń.
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Uczestnicy zapoznają się z szeregiem teorii socjologicznych oraz filozoficznych, stanowiących odpowiedź poznawczą na problem struktury i sprawczości w naukach społecznych. Zamiarem wpisanym w program konwersatorium jest przedstawienie uczestnikom paradygmatu naukowego konkurencyjnego do obowiązującego w klasycznej socjologii (mającej przemożny wpływ na wyobraźnię badaczy od Durkheima do dziś) obrazu społeczeństwa jako rzeczywistości sui generis. Uczestnicy dowiedzą się jak posługiwać się myśleniem socjologicznym poza obowiązującym "obrazem myśli" socjologicznej, a zatem naucza się analizować społeczeństwo poza tradycyjną dychotomią socjologizmu i psychologizmu, kierując swą uwagę teoretyczną ku pojęciom zbiorowości, translacji, sieci, związanym z "mniejszościowym" myśleniem w socjologii, które za Brunem Latourem moglibyśmy nazwać infraspołecznym.
Kryteria oceniania
Ocena końcowa jest wynikiem aktywności na zajęciach oraz przygotowania prezentacji-referatu.
Uczestnicy mają prawo do dwóch nieusprawiedliwionych nieobecności.
Praktyki zawodowe
Nie dotyczy
Literatura
1. Zajęcia wprowadzające – „socjologia wiązań”?
I. WPROWADZENIE DO SOCJOLOGII WIĄZAŃ
2. Gabriel Tarde – innowacje i imitacje
G. Tarde, Social Laws; An Outline of Sociology, Introduction, roz. 1: The Repetition of Phenomena.
https://socialsciences.mcmaster.ca/econ/ugcm/3ll3/tarde/laws.pdf
B. Latour, Tarde’s Idea of Quantification, w: M. Candea (red.), The Social After Gabriel Tarde: Debates and Assessments.
http://www.bruno-latour.fr/sites/default/files/116-CANDEA-TARDE-FR.pdf
3. Etnometodologia – „społeczeństwo” kryje się w szczegółach
H. Garfinkel, Studia z etnometodologii, roz. 2: Badania rutynowych podstaw codziennych czynności.
4. Ludwik Fleck – początki nowoczesnej socjologii nauki
L. Fleck, Powstanie i rozwój faktu naukowego, roz. 3: Epistemologiczne wnioski z przedstawionej historii pewnego pojęcia, podrozdziały 1-3; roz. 4: Teoriopoznawcze rozważania nad historią odczynu Wassermanna, podrozdziały 1-3.
5. Michel Foucault – dyskursy, diagramy i problematyzacje
M. Foucault, Historia seksualności, t. 1: Wola wiedzy, roz. IV: Urządzenie seksualności.
C. Bacchi, Why Study Problematization? Making Politics Visible.
https://file.scirp.org/pdf/OJPS20120100003_72526218.pdf
6. Gilles Deleuze i Felix Guattari – człowiek jako zwierzę warstwujące
G. Deleuze, F. Guattari, Tysiąc plateau. Kapitalizm i schizofrenia tom 2, roz. 9: Mikropolityka i segmentacja.
II. ANT, STS i KONTEKSTY
7. Teoria aktora-sieci – wytwarzanie ładu
J. Law, Uwagi na temat teorii aktora-sieci: wytwarzanie ładu, strategia i heterogeniczność, w: E. Bińczyk i A. Derra (red.), Studia nad nauka i technologią. Wybór tekstów.
J. Law, Collateral Realities, strona:
http://www.heterogeneities.net/publications/Law2009CollateralRealities.pdf
8. Teoria aktora-sieci – sprawcze zwierzęta i „wola” przedmiotów
M. Callon, Wprowadzenie do socjologii translacji. Udomowienie przegrzebków i rybacy znad zatoki Saint-Brieuc, w: E. Bińczyk i A. Derra (red.), Studia nad nauka i technologią. Wybór tekstów.
9. Studia nad nauka i technologią – techniki inskrypcji
B. Latour, S. Woolgar, Życie laboratoryjne. Konstruowanie faktów naukowych, fragmenty.
10. Studia nad nauką i technologią – laboratorium jako narzędzie polityczne
B. Latour, Dajcie mi laboratorium, a poruszę świat, w: E. Bińczyk i A. Derra (red.), Studia nad nauka i technologią. Wybór tekstów.
III. NOWY MATERIALIZM
11. Ekonomia naturalna
A. Lowenhaupt Tsing, On Nonscalability: The Living World Is Not Amenable to Precision-Nested Scales, „Common Knowledge”, Volume 18, Issue 3, Fall 2012.
12. Feministyczny posthumanizm
K. Barad, Posthumanistyczna performatywność: ku zrozumieniu, jak materia zaczyna mieć znaczenie, w: A. Gajewska (red.), Teorie wywrotowe. Antologia przekładów.
13. Zajęcia referatowe
14. Zajęcia referatowe
III. EPILOG. NAUKA i POLITYKA W DOBIE ANTROPOCENU
15. Ekologia polityczna
B. Latour, Polityka natury, fragment.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: