Prowadzony w cyklu: 2025L

Kod ISCED: 0314

Punkty ECTS: 2

Język: polski

Organizowany przez: Instytut Stosowanych Nauk Społecznych (dla: Uniwersytet Warszawski)

Związany z programami studiów:

Sztuka interpretacji i krytyki wyników badań 3402-10SIIKWB-OG

https://www.badamykulture.pl
https://badamykulture.pl (w cyklu 2025L)

Zakres tematów:
1) Zmienne kryteria „naukowości” badań: od pozytywizmu do anarchizmu metodologicznego Feyerabenda

2) Gdzie i jak uczyć się interpretacji + dyskusja nad wybranym przykładem.

3) Naukowe i pozanaukowe kompetencje badacza przydatne w procesie interpretacji

4) Minimalne zasady naukowości badań (jawność warsztatu i rzetelność metody); Ćwiczenie:
przykłady zastosowania i łamania zasad.

5) Zasady tworzenia opisu w naukach społecznych. Dyskusja wybranych przykładów.

6) Czy badania badają to co miały zbadać – i jak to sprawdzić – grupowa analiza narzędzi, np. metod i konkretnych pytań.

7) Style krytyki naukowej – czyste i brudne, jawne i niejawne gry w świecie uczonych

8) Analiza krytyczna wyników badań ilościowych – o czym mówią badaczowi dane surowe

9) Analiza krytyczna wyników badań ilościowych – dane w raporcie z badań

10) Analiza krytyczna wyników badań jakościowych – dane surowe: dlaczego tzw. metoda
ilustracyjna nie jest metodą naukową

11) Analiza krytyczna badań jakościowych – dane w raporcie z badań

12) Ogólne i szczegółowe zasady wnioskowania w naukach społecznych

13) Ogólne i szczegółowe zasady uzasadnianie wyników

14) Podstawowe i powszechne błędy opisu oraz interpretacji danych

15) Wzorcowa interpretacja ( kilka klasycznych przykładów)

Założenia (opisowo)

Niekonieczne, ale mile widziane, zaliczenie przez PT Uczestników zajęć podstawowych kursów z metod badań społecznych; konieczne: zainteresowanie badaniami empirycznymi oraz teoriami w socjologii i antropologii oraz innych dyscyplinach nauk społecznych i humanistycznych. Przedmiot został pomyślany jako wspomagający kształcenie umiejętności interpretacji, (którą de facto uważamy za sztukę). Zakładamy, że trudnej sztuki interpretacji potrzebują zarówno ci, którzy projektują badania społeczno-kulturowe, jak i ci, którzy zajmują się analizą i wyciąganiem wniosków z materiałów empirycznych, ale także ci, którzy chcą się nauczyć niezbędnej w nauce umiejętności poprawnej krytyki teorii, metodologii i samych wyników badań. Zajęcia przeznaczone są również dla osób nastawionych bardziej praktycznie - bowiem przedmiotem naszej pracy są także projekty działań społeczno-kulturowych. W szczególności zaś analiza błędów i porażek. Najefektywniejszą metodą pracy podczas zajęć jest, wg nas, zespołowe analizowanie istniejących komunikatów, raportów i in. sprawozdań z badań

Koordynatorzy przedmiotu

Barbara Fatyga
Aleksandra Zalewska-Królak

Rodzaj przedmiotu

fakultatywne
obowiązkowe
ogólnouniwersyteckie

Tryb prowadzenia

Ogólnie:

w sali
mieszany: w sali i zdalnie

W cyklu 2025L:

mieszany: w sali i zdalnie
w sali

Efekty kształcenia

Zakładamy, że zajęcia przyczynią się do:
1) rozwoju wyobraźni społeczno-kulturowej
2) rozwoju umiejętności wnikliwego obserwowania i analizowania świata społeczno-kulturowego
3) wzrostu umiejętności samodzielnego, krytycznego myślenia
4) wzrostu umiejętności pracy zespołowej zarówno nad wynikami badań, jak i nad projektowaniem działań społeczno-kulturalnych

Kryteria oceniania

Oceniane będą:
1) aktywność podczas zajęć;
2) praca zaliczeniowa polegająca na wszechstronnej recenzji wybranego projektu badawczego lub projektu działań społeczno - kulturalnych.

Praktyki zawodowe

Do tego przedmiotu nie są przewidywane.

Literatura

1) Michael Scriven, Poglądy na naturę człowieka, (w:) T.V. Wann (red.), Behawioryzm i fenomenologia, Kraków: WUJ, 2002.

2) Paul Feyerabend, Przeciw metodzie, Wrocław: Siedmioróg, 1996, minimum – skrót – tezy z początku.

3) Katarzyna Kaniowska, Opis. Klucz do rozumienia kultury. Łódź: PTL – „Łódzkie Studia Etnograficzne”, t. 39, 1999.

4) Paul Ricoeur, Teoria interpretacji: dyskurs i nadwyżka znaczenia, (w:) tegoż, Język, tekst, interpretacja, Warszawa: PIW, 1989.

5) Stefan Nowak, pojęcia i wskaźniki, rodzaje twierdzeń, uzasadnianie twierdzeń; empiryczna kontrola hipotez, wyjaśnianie zdarzeń, budowa teorii, (w:) tegoż, Metodologia badań socjologicznych, Warszawa: PWN, 1970.

6) Adam Podgórecki, O wynikach badań socjologicznych dotyczących niektórych zagadnień z pogranicza prawa i moralności, (w:) Etyka 1, 73-88 1966.

7) Antoni Sułek, Ogród metodologii socjologicznej, Warszawa: Scholar, 2002, roz. 3 i 5 (od s. 118), roz. 6.

8) Witold Bobiński, Mówił polonista z fizykiem, ale jakim językiem? Pokusy i zagrożenia zawłaszczania przez humanistów pojęć z nauk ścisłych, (w:) K.Bakuła, D. Heck, Efekt motyla.
Humaniści wobec teorii chaosu, Wrocław: Wyd. UWr., 2006.

9) Iwona Loewe, Laminarna i turbulentna historia autora i jego tekstu. Perspektywa kulturowo-lingwistyczna, (w:) K.Bakuła, D. Heck, Efekt motyla. Humaniści wobec teorii chaosu, Wrocław: Wyd. UWr., 2006.

10) Marcin Brocki, Antropologia społeczna i kulturowa w przestrzeni publicznej. Problemy, dylematy, kontrowersje, Kraków: WUJ, 2013, ss.60-111.

11) Henryk Rogacki, Problemy interpretacji wyników metod badawczych stosowanych w geografii społeczno-ekonomicznej i gospodarce przestrzennej, Poznań, WN Bogucki, 2003, ss. 11-21,31-42,135-142.

12) Adam Kuper, Kultura. Model Antropologiczny, Kraków:WUJ, 2005, roz. Cliford Geertz: kultura jako religia i jako wielka opera.

13) David Silverman, Interpretacja danych jakościowych, Warszawa: PWN, 2007, roz. Wiarygodność badań jakościowych.

14) Thomas S. Kuhn, Metafora w nauce, (w:) tegoż, Droga po strukturze, Warszawa: Sic!, 2003, ss.181-190.

15) Alan Sokal, Jean Bricmont, Modne bzdury. O nadużywaniu pojęć z zakresu nauk ścisłych przez postmodernistycznych intelektualistów, Warszawa: Prószyński i Ska, 1998, rozdziały: Bruno Latour, Jean Baudrillard.

16) Agnieszka Kolasa-Nowak, Socjologia w badaniu przeszłości. Koncepcja socjologii historycznej Charlesa Tilly’ego, Lublin: UMCS, 2001, ss.40-56; 64-78.

DO CZĘŚCI WARSZTATOWEJ: aktualne raporty badawcze CBOS, NCK i innych firm i portali oraz przykłady projektów naszych badań

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3402-10SIIKWB-OG w USOSweb