Antropologia intymności 3402-10ANIL-OG

Jest to rozbudowana analiza wybranych aspektów intymności powiązanej z ludzkim ciałem w zachodniej kulturze współczesnej. Ludzkie ciało sytuuje się na pograniczu wymiarów: natury i kultury. Jest zatem ciało jako takie obiektem naturalnym, ale poddanym silnym i wielopłaszczyznowym oddziaływaniom kulturowym, które dopiero czynią nas ludźmi. Wiodące przykłady analizowane na zajęciach w formie konwersatorium koncentrują się wokół praktyk cielesnych, a niekiedy też pozacielesnych aspektów intymności, zarówno w wymiarze indywidualnym - jako zarówno jako wewnętrzna sfera osobowa, niedostępna współprzeżywaniu, jak i relacyjnym - jako zażyłość, poufność i bliskość. Konkretne przykłady i przypadki służą uświadomieniu i zrozumieniu kulturowych kodów i znaczeń nakładanych m.in. na nagie ciało, śledzeniu zmian obyczajowości i praktyk cielesnych, analizie zmiennej linii granicznej między prywatnym i publicznym w perspektywie intymności ludzkiego ciała.
Głównym przykładem ukazującym specyfikę kodowania intymności w naszej kulturze jest ciało, które sytuuje się na pograniczu natury i kultury, ale zarazem jest narzędziem uczestniczenia jednostki w społeczeństwie. Z tego względu wiele jego funkcji, ale też aspekty związane z psychiką i relacjami z innymi są poddane wielopłaszczyznowym oddziaływaniom kulturowym. Problematyka kulturowego ujarzmiania ciała jest przedstawiona w perspektywie historycznej oraz na przykładzie wybranych sposobów używania ciała. Konkretne przykłady i przypadki służą uświadomieniu i zrozumieniu kulturowych kodów i znaczeń nakładanych na ciało, śledzeniu zmian obyczajowości i praktyk cielesnych, analizie zmiennej linii granicznej między prywatnym i publicznym w perspektywie intymności ludzkiego ciała.
Równolegle do zajęć w formie wykładowo-konwersatoyjnej, studenci realizują własne projekty badawcze. Jest to możliwość treningu badawczego, gdyż każda faza przygotowania badań, a później pracy z wynikami, jest trenowana samodzielnie, pod kierunkiem osoby prowadzącej. Studenci opracowują wybrane zagadnienia badawcze, przygotowują narzędzie badawcze, następnie doświadczają kontaktu z osobą badaną, zbierając dane, a następnie analizują i interpretują zebrany materiał. Projektowanie badań odbywa się częściowo podczas zajęć w formie warsztatów badawczych i pracy w grupach, a częściowo indywidualnie. Praca indywidualna umożliwia nabycie podstawowego doświadczenia badawczego nt. zróżnicowanych ludzkich praktyk intymnych, jak i pogłębienie refleksji dotyczącej tej wrażliwej problematyki. Ważnym elementem kursu jest pogłębiona refleksja na temat etyki badawczej. Wyniki badań są finalnie prezentowane i dyskutowane na forum grupy w formie mini-konferencji. To umożliwia wgląd w różne wycinki współczesnej kultury wszędzie tam, gdzie można mówić o intymności.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Założenia (opisowo)

Celem przedmiotu jest przybliżenie studentom tych obszarów życia społecznego, które funkcjonują w kulturze jako intymne, czyli prywatne a nadto wrażliwe, ukryte czy trudne. Centralną osią zainteresowania jest ludzkie ciało i kulturowe kodowanie nagości. Równolegle studenci realizują projekty badawcze - badają samodzielnie wybrane zagadnienia wykorzystując warsztat i perspektywę interpretacyjną antropologii intymności. Duża waga położona jest na etykę badawczą, co sprawia, że zajęcia mają także walor edukacyjny w nauce metodologii jakościowych badań społecznych. Pomocne w zrozumieniu poruszanej problematyki będą następujące przedmioty: antropologia kulturowa. Nie trzeba natomiast mieć doświadczenia w badaniach jakościowych.

Koordynatorzy przedmiotu

Aleksandra Herman

Efekty kształcenia

Student jest zaznajomiony z różnorodnymi aspektami intymności we współczesnej kulturze
Student rozumie procesy zmian i kształtowania się intymności w historii na podstawie wybranych praktyk cielesnych, potrafi je interpretować w oparciu o aktualne uwarunkowania
Student zna poszczególne etapy realizacji badań jakościowych i umie je zaprojektować i zrealizować
Student wie jak rozmawiać na intymne tematy z respondentem
Student umie zaprezentować wyniki własnych badań

Kryteria oceniania

30 godzin kontaktowych
30 godzin przeprowadzania przygotowania badań, realizacji i opracowywania wyników
15 godzin przygotowywania się do zajęć (czytanie tekstów)
10 godzin przygotowania się do zajęć (prezentacja wyników projektu badawczego)

Obecność na zajęciach (maks. 2 nieobecności).
Aktywność i uczestniczenie w pracach zespołowych.
Realizacja projektu badawczego w grupie roboczej.
Indywidualna praca z zebranymi danymi - analiza i interpretacja.
Prezentacja wyników badań - indywidualna.
Prowadzenie dyskusji, krytyczna analiza w kilkuosobowej grupie.
Egzamin końcowy.

Zaliczenie całości przedmiotu następuje przez wypełnienie poszczególnych wymogów: (1) uczestniczenia w zajęciach (obecność + udział czynny), (2) przeprowadzenia zadań badawczych w ustalonym zakresie, (3) prezentacji wyników badań na zajęciach.

Literatura

Giddens Anthony (2007), Przemiany intymności, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe
Bieńko Mariola (2013), Intymne i prywatne praktyki codzienności. Analiza socjologiczna, Warszawa: WUW
Elias Norbert (1980), Przemiany obyczajów w cywilizacji Zachodu, Warszawa: PIW
Kurczewski Jacek (red.) (2006), Praktyki cielesne, Warszawa: Trio
Martin S. Weiberg (1968), Sexual Modesty, Social Meanings, and the Nudist Camp w: M. Truzzi (Red.), Sociology and Everyday Life, Prentice-Hall, Englewood Cills, s. 212-220
Herman Aleksandra (2014), Nagość naturystyczna jako nagość (nie)obyczajna? (2014), „Societas/Communitas” 1 (17), ss. 113—134.
Jakubowska Honorata (2009), Socjologia ciała
Breczko Sylwia (2013), Polityzacja ciała, Kraków: Nomos
Trickster. Społeczno-kulturowe aspekty doświadczania ciała, red. D. Majka-Rostek, E. Banaszak, R. Florkowski, P. Czajkowski, Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra 2016 (wybrane rozdziałY)
Historia ciała, red. Georges Vigarello, Gdańsk: słowo/obraz terytoria, tomy 1--3, (wybrane zagadnienia)

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3402-10ANIL-OG w USOSweb