Władza – kościoły – polityka 3402-01WKP
Zajęcia są poświęcone szeroko rozumianym problemom relacji polityki i religii. Ich celem jest dostarczenie podstawowej wiedzy na temat
historycznych, społecznych, a przede wszystkim filozoficznych i teologicznych podstaw współczesnych problemów na tym polu oraz
modeli relacji państwo-kościół. Uczestnicy zapoznają się z kanonicznymi, historycznymi tekstami określającymi wzajemne stosunki między
władzą państwową i religijną. Omawiamy też najważniejsze debaty na temat miejsca religii w sferze publicznej, na przykład te dotyczące
wolności religijnej i sprzeciwu sumienia, zastanawiając się nad używanymi w nich argumentami i ich kontekstem. Skupiamy uwagę na
wyznaniach chrześcijańskich, ale poznajemy tez perspektywy judaizmu i islamu.
Główne poruszane tematy:
• Kościół katolicki, kościoły prawosławne i protestanckie wobec polityki i władzy świeckiej.
• Problem relacji prawa religijnego i państwowego w chrześcijaństwe, judaizmie i islamie. Rozwój doktryny i współczesne punkty zapalne.
• Modele relacji państwo-kościół (francuski, amerykański, cezaropapizm i inne).
• Religie i kultura europejska.
• Religia a sfera publiczna i sfera prywatna.
• Chrześcijańskie herezje: marcjanizm, pelagianizm, manicheizm.
• Koncepcja wolności religijnej.
• Koncepcja sprzeciwu sumienia.
• Religijne inspiracje ruchów obywatelskich i społecznych (na przykładzie ruchu praw człowieka Martina Luthera Kinga Jr i środowiska
opozycji demokratycznej w Polsce w latach 70. I 80. XX wieku).
• Sekularyzacja.
• Problem koegzystencji różnych religii w sferze publicznej. Tolerancja religijna.
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po ukończeniu przedmiotu student:
Wiedza:
1. Potrafi wyjaśnić wpływ chrześcijaństwa, judaizmu i islamu na kształtowanie się idei politycznych.
2. Ma wiedzę o wartościach i normach prawnych, organizacyjnych i etycznych o religijnych korzeniach i organizujących struktury i instytucje społeczne.
3. Potrafi przedstawić mozliwe relacje między władzą polityczną a Kościołem.
4. Rozpoznaje echa myśli chrześcijańskiej w nowożytnych koncepcjach politycznych i społecznych.
Umiejętności
1. Potrafi trafnie analizować przyczyny i przebieg konkretnych procesów i zjawisk społecznych (kulturowych, ekonomicznych, politycznych i prawnych), na przykładzie relacji między władzą świecką i duchowną na przestrzeni dziejów. Potrafi dokonać analizy wybranych zjawisk społecznych wynikających z koegzystencji dwóch porządków: ziemskiego i boskiego.
2. Potrafi analizować teksty Ojców Kościoła i innych myślicieli chrześcijańskich, poświęconych zagadnieniom polityki, władzy, suwerenności ludu, relacji między władzą świecką a duchowną.
3. Potrafi dokonać interpretacji wybranych tekstów, zagadnień, wysnuć wnioski dotyczące roli chrześcijaństwa w kształtowaniu się klimatu intelektualnego Europy i świata.
Kompetencje społeczne
1. Potrafi kompetentnie zająć stanowisko w debatach publicznych dotyczących miejsca i roli religii w polityce i kulturze.
2. Potrafi i działać w sposób kreatywny i przedsiębiorczy, co znajduje odbicie m.in. w nowatorskich interpretacjach omawianych zagadnień czy samodzielnym poszukiwaniu odniesień kulturowych do omawianej problematyki, a także przygotowaniu nowatorskiej, ciekawej pracy semestralnej.
Kryteria oceniania
Obecność,
ocena ciągła na podstawie aktywności podczas zajęć,
praca pisemna i jej ustna obrona (według kryteriów jasnego wyboru tematu, bibliografii, spójności argumentacji z tezą pracy, jasności
wywodu, redakcji tekstu, akademickiego stylu tekstu).
Praktyki zawodowe
----
Literatura
List św. Pawła do Rzymian i Drugi List św. Pawła do Tesaloniczan
Karl Loewith, Historia powszechna i dzieje zbawienia
Augustyn, Państwo Boże
Tomasz z Akwinu, O królowaniu
Dante Alighieri Monarchia
Bonifacy VIII Unam Sanctam
Awerroes, Traktat zasadniczy (w wersji angielskiej: Decisive Treatise Determining the Relationship between Philosophy and Religion)
Cesare Vasoli, Pojęcie pokoju w myśli Dantego, Marsilia z Padwy i Wilhelma Ockhama
Ludwik Ehrlich, Paweł Włodkowic i Stanisław ze Skarbimierza
Konfesja Augsburska
Marcin Luter, O świeckiej zwierzchności, w jakiej mierze należy być jej posłusznym
John Locke, List o tolerancji
Tomasz Hobbes, Lewiatan
Heinz Schilling, Konfesjonalizacja – Kościół i państwo w Europie doby przednowoczesnej
James Madison, George Washington, Thomas Jefferson, wybór listów i przemówień
Dietrich Bonhoeffer, Etyka
Anna Morawska, Chrześcijanin w Trzeciej Rzeszy
Hugo Rahner, Kościół i państwo we wczesnym chrześcijaństwie
Orędzie Biskupów Polskich do Niemieckich Braci w Chrystusowym Urzędzie Pasterskim
Memorandum Wschodnie Kościoła Ewangelickiego w Niemczech
Jurgen Habermas, Josef Ratzinger, Debata
Benedykt XVI, Wykład w Ratyzbonie
Lektury dodatkowe:
Ralph Lerner, Muhsih Mahdi, Medieval Political Philosophy
Jacob Taubes, Teologia polityczna świętego Pawła
Germane pattaro, Pojmowanie czasu w chrześcijaństwie
Rémi Brague, The law of God : the philosophical history of an idea
Charles Taylor, Secular Age
Szekspir, Henryk VIIII
Piotr Burgoński, Michał Gierycz, Religia i polityka.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: