Socjologia pracy 3402-00-SCPZ-OG

Celem wykładu jest zapoznanie studentów z różnymi podejściami teoretycznymi stosowanymi w badaniach pracy przez socjologów. Omówione zostaną podejścia klasyczne: Weber, Marks, Durkheim oraz współczesne podejścia badawcze (m.in. teorie systemowe, teorie konfliktu, neoinstytucjonalizm, interakcjonizm, neomarksizm, postmodernizm).
Na przykładzie konkretnych badań zostaną pokazane różnice odnoszące się do wyboru tematów badawczych i interpretacji wyników. Szczegółowe kwestie dotyczyć będą takich zagadnień jak: postawy wobec pracy, alienacja, konflikt i kontrola w pracy, wpływ technologii i automatyzacji.
Przedmiotem wykładu będą także zmiany na rynku pracy: w społeczeństwie przemysłowym i postindustrialnym. Analiza historycznie ukształtowanych form organizacji pracy, indywidualnych i zbiorowych stosunków pracy, typów kontraktów.

Wybrane tematy wykładów:
1. Socjologia pracy jako subdyscyplina socjologii. Kierunki rozwoju socjologii pracy. Funkcje socjologii pracy i społeczne role socjologów pracy. Socjologia pracy w Polsce.
2. Przemiany pracy w ujęciu historycznym i społecznym. Praca w społeczeństwie przedprzemysłowym i przemysłowym – zrównanie pracy z zatrudnieniem.
3. Organizacja jako maszyna, organizacja jako społeczność. Kierunek naukowego zarządzania i zhumanizowanego zarządzania w badaniach pracy.
4. Biurokracja w ujęciu M. Webera. Postweberowskie modele organizacji biurokratycznej. Błędne koło biurokracji.
5. Myślenie systemowe w badaniach pracy. Organizacja jako system. Miasto fabryka.
6. Alienacja pracy. Praca bez sensu. Konflikt i kooperacja w miejscu pracy.
7. Przejście od fordyzmu do postfordyzmu. Geneza i współczesność umowy o pracę. Skutki uelastycznienienia stosunków pracy.
8. Prekaryzacja pracy i prekariat. Podstawowy dochód gwarantowany.
9. Determinizm technologiczny. Gig economy, uberyzacja pracy.
10. Podejście socjologii interakcjonistycznej w badaniach pracy.
11. Podejście feministyczne w badaniach pracy.
12. Nurt krytyczny w socjologicznych badaniach pracy i wyzwania dla socjologów pracy.

W cyklu 2024Z:

Wybrane tematy wykładów:

Socjologia pracy jako subdyscyplina socjologii. Kierunki rozwoju socjologii pracy. Funkcje socjologii pracy i społeczne role socjologów pracy. Socjologia pracy w Polsce.
Przemiany pracy w ujęciu historycznym i społecznym. Praca w społeczeństwie przedprzemysłowym i przemysłowym – zrównanie pracy z zatrudnieniem.
Organizacja jako maszyna, organizacja jako społeczność. Kierunek naukowego zarządzania i zhumanizowanego zarządzania w badaniach pracy.
Biurokracja w ujęciu M. Webera. Postweberowskie modele organizacji biurokratycznej. Błędne koło biurokracji.
Myślenie systemowe w badaniach pracy. Organizacja jako system.
Alienacja pracy. Praca bez sensu. Konflikt i kooperacja w miejscu pracy.
Przejście od fordyzmu do postfordyzmu. Geneza i współczesność umowy o pracę. Skutki uelastycznienienia stosunków pracy.
Prekaryzacja pracy i prekariat. Podstawowy dochód gwarantowany.
Determinizm technologiczny. Gig economy, uberyzacja pracy.
Podejście socjologii interakcjonistycznej w badaniach pracy.
Podejście feministyczne w badaniach pracy.
Nurt krytyczny w badaniach na pracą i wyzwania dla socjologów pracy.

Szczegółowy sylabus zostanie udostępniony na zajęciach.

W cyklu 2025Z:

Celem wykładu jest zapoznanie studentów z różnymi podejściami teoretycznymi stosowanymi w badaniach pracy przez socjologów. Omówione zostaną podejścia klasyczne: Weber, Marks, Durkheim oraz współczesne podejścia badawcze (m.in. teorie systemowe, teorie konfliktu, neoinstytucjonalizm, interakcjonizm, neomarksizm, postmodernizm).
Na przykładzie konkretnych badań zostaną pokazane różnice odnoszące się do wyboru tematów badawczych i interpretacji wyników. Szczegółowe kwestie dotyczyć będą takich zagadnień jak: postawy wobec pracy, alienacja pracy, konflikt i kontrola w miejscu pracy, wpływ technologii i automatyzacji na proces pracy i przyszłość pracy.
Przedmiotem wykładu będą także zmiany na rynku pracy: w społeczeństwie przemysłowym i postindustrialnym. Analiza historycznie ukształtowanych form organizacji pracy, indywidualnych i zbiorowych stosunków pracy, typów kontraktów.

Wybrane tematy wykładów:
1. Socjologia pracy jako subdyscyplina socjologii. Kierunki rozwoju socjologii pracy. Funkcje socjologii pracy i społeczne role socjologów pracy. Socjologia pracy w Polsce.
2. Przemiany pracy w ujęciu historycznym i społecznym. Praca w społeczeństwie przedprzemysłowym i przemysłowym – zrównanie pracy z zatrudnieniem.
3. Organizacja jako maszyna, organizacja jako społeczność. Kierunek naukowego zarządzania i zhumanizowanego zarządzania w badaniach pracy.
4. Biurokracja w ujęciu M. Webera. Postweberowskie modele organizacji biurokratycznej. Błędne koło biurokracji.
5. Myślenie systemowe w badaniach pracy. Organizacja jako system. Miasto fabryka.
6. Alienacja pracy. Praca bez sensu. Konflikt i kooperacja w miejscu pracy.
7. Przejście od fordyzmu do postfordyzmu. Geneza i współczesność umowy o pracę. Skutki uelastycznienienia stosunków pracy.
8. Prekaryzacja pracy i prekariat. Podstawowy dochód gwarantowany.
9. Determinizm technologiczny. Gig economy, uberyzacja pracy.
10. Podejście socjologii interakcjonistycznej w badaniach pracy.
11. Podejście feministyczne w badaniach pracy.
12. Nurt krytyczny w badaniach na pracą i wyzwania dla socjologów pracy.

Założenia (opisowo)

Podstawowa wiedza o teoriach socjologicznych dotyczących pracy, głównych obszarach zainteresowań badawczych oraz rolach społecznych socjologów pracy. Wykład z elementami konwersatorium, dyskusją nad wybranymi zagadnieniami dotyczącymi społecznego procesu pracy (krótkie teksty, filmy). Rozpatrywane zagadnienia dotyczące pracy analizowane są ujęciu historycznym i współczesnym, w kontekście ciągłości i zmiany, tzw. zależności od szlaku.

Koordynatorzy przedmiotu

Ewa Giermanowska

Rodzaj przedmiotu

W cyklu 2025Z:

ogólnouniwersyteckie
fakultatywne
obowiązkowe

Ogólnie:

obowiązkowe
ogólnouniwersyteckie
fakultatywne

W cyklu 2024Z:

obowiązkowe
fakultatywne
ogólnouniwersyteckie

Tryb prowadzenia

w sali

Efekty kształcenia

Po ukończeniu wykładu student:
1. Definiuje podstawowe pojęcia i obszary badawcze stosowane przez socjologów w badaniach pracy.
2. Rozróżnia i umie porównać teorie socjologiczne wykorzystywane w badaniach pracy.
3. Umie wyjaśnić współczesne problemy pracy uwzględniając kontekst historyczny i społeczny.
4. Rozpoznaje funkcje poznawcze i praktyczne badań prowadzonych przez socjologów pracy.
5. Analizuje problemy etyczne związane ze społeczną rolą socjologów pracy jako badaczy i ekspertów.

Kryteria oceniania

Egzamin ustny.
W ocenie będzie brana pod uwagę umiejętność interpretacji zagadnień z obszaru socjologii pracy na podstawie wybranych lektur i wykładu, oraz aktywność podczas wykładu.

Szacunkowa, całkowita liczba godzin pracy studenta:
30h - wykład z elementami konwersatorium, godziny kontaktowe
50h - praca własna studenta, zapoznanie się z lekturami, przygotowanie się do zajęć i egzaminu

Wybrane lektury do egzaminu (do ustalenia):
1. A. Giddens, Socjologia, PWN, Warszawa 2002, roz. 12: Nowoczesne organizacje, roz. 13, Praca i życie gospodarcze, s. 366-441.
2. U. Beck, Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2002, roz. 6, Odstandaryzowanie pracy zarobkowej. Przyszłość wykształcenia i zatrudnienia, s. 206-231.
3. W. Piotrowski, T. Olejniczak, Organizacja jako system, w: D. Latusek-Jurczak, T. Olejniczak, W. Piotrowski, Teoria organizacji, Poltext, Warszawa 2018, s. 100-128.
4. W. Piotrowski, Organizacja jako maszyna, w: D. Latusek-Jurczak, T. Olejniczak, W. Piotrowski, Teoria organizacji, Poltext, Warszawa 2018, s. 76-98.
5. G. Standing, Prekariat. Nowa niebezpieczna klasa, PWN, Warszawa 2014, roz. 1, s. 33-74. [dostęp: http://www.praktykateoretyczna.pl/prekariat/01_Prekariat_Rozdz.1.pdf].
6. E. Giermanowska, A. Mrozowicki, J. Róg-Ilnicka, Socjologia pracy w Polsce: Społeczno-gospodarcze i polityczne problemy instytucjonalizacji subdyscypliny, „Przegląd Socjologiczny” nr 3, 2019, s. 11-41. [dostęp: http://ojsltn.uni.lodz.pl/index.php/Przeglad-Socjologiczny/article/download/575/523]
7. D. Polkowska, Między światem realnym a wirtualnym: obietnice vs. rzeczywistość. Prekarna praca kierowcy Ubera? „Przegląd Socjologii Jakościowej” 2019, t. 15, nr 4, s. 224–249. Dostępny w Internecie: ‹www.przegladsocjologiijakosciowej.org›.
8. K. Krzysztofek, Technologie cyfrowe w dyskursach o przyszłości pracy, „Studia Socjologiczne” 2015, nr. 4.
http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-a65c3604-a801-479f-a583-779497082f13
9. M. Kostera. P. Niemiec, Chcemy odzyskać sens pracy, 31.10.2020, https://magazynkontakt.pl/chcemy-odzyskac-sens-pracy/
10. R. Góralska, Praca emocjonalna dorosłych. Pomiędzy skutecznością a wypaleniem zawodowym pracownika, „Edukacja Dorosłych”, 2015, nr 1 (172), s. 91-102.

Literatura

Wybrane lektury:
H.Januszek, J.Sikora, Socjologia pracy, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2000; wybrane rozdziały;
A.Giddens, Socjologia, PWN, Warszawa 2002, roz. 12, Nowoczesne organizacje, roz. 13 Praca i życie gospodarcze, s. 366-441;
U.Beck, Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2002, roz. VI, Odstandaryzowanie pracy zarobkowej. Przyszłość wykształcenia i zatrudnienia, s. 206-231;
G. Standing, Prekariat. Nowa niebezpiecznna klasa, PWN, Warszawa 2014, roz. 1 Prekariat, s. 33-74.
Z. Bauman, Praca, konsumpcjonizm i nowi ubodzy, Wydawnictwo WAM, Kraków 2006, s. 117-180.
N. Marody, A.Giza-Poleszczuk, Przemiany więzi społecznych. Zarys teorii zmiany społecznej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2004, roz. 7 Przemiany pracy, s. 217-257.
E. Giermanowska, A. Mrozowicki, J. Róg-Ilnicka, Socjologia pracy w Polsce: Społeczno-gospodarcze i polityczne problemy instytucjonalizacji subdyscypliny, „Przegląd Socjologiczny” nr 3, 2019, s. 11-41. [dostęp: http://ojsltn.uni.lodz.pl/index.php/Przeglad-Socjologiczny/article/download/575/523]
K. Krzysztofek, TECHNOLOGIE CYFROWE W DYSKURSACH O PRZYSZŁOŚCI PRACY, Studia Socjologiczne 2015, nr. 4. http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-a65c3604-a801-479f-a583-779497082f13.
M. Kostera. P. Niemiec, Chcemy odzyskać sens pracy, 31.10.2020, https://magazynkontakt.pl/chcemy-odzyskac-sens-pracy/
S. Edgell, The Sociology of Work, SAGE Publications, London 2006.
T.J. Watson, Sociology, Work and Industry, Routledge, London 1995.
D. Latusek-Jurczak, T. Olejniczak, W. Piotrowski, Teoria organizacji, Poltext, Warszawa 2018.
E. Giermanowska, Ryzyko elastyczności czy elastyczność ryzyka. Instytucjonalna analiza kontraktów zatrudnienia, WAW, Warszawa 2013.
G. Standing, Karta Prekariatu, PWN, Warszawa 2015.
R. Sennett, Korozja charakteru. Osobiste konsekwencje pracy w nowym kapitalizmie, Muza, Warszawa 2006.
K. Konecki, Praca w koncepcji socjologii interakcjonistycznej, „Studia Socjologiczne”', 1988, nr 1, dostęp: http://www.krzysztofkonecki.prv.pl/
M. Lesiak, Brudna praca w zawodach medycznych. Konteksty interakcji pacjent–personel medyczny w procesie leczenia, 2019, Łódź, UŁ.
J. Kubisa, Perspektywa feministyczna w badaniach na temat zbiorowych stosunków pracy, „Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny”, nr 2, 2008.

Szczegółowy sylabus każdy student otrzyma na zajęciach.

W cyklu 2024Z:

Wybrane lektury do zaliczenia (do ustalenia):
1. A. Giddens, Socjologia, PWN, Warszawa 2002, roz. 12: Nowoczesne organizacje, roz. 13, Praca i życie gospodarcze, s. 366-441.
2. U. Beck, Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2002, roz. 6, Odstandaryzowanie pracy zarobkowej. Przyszłość wykształcenia i zatrudnienia, s. 206-231.
3. W. Piotrowski, T. Olejniczak, Organizacja jako system, w: D. Latusek-Jurczak, T. Olejniczak, W. Piotrowski, Teoria organizacji, Poltext, Warszawa 2018, s. 100-128.
4. W. Piotrowski, Organizacja jako maszyna, w: D. Latusek-Jurczak, T. Olejniczak, W. Piotrowski, Teoria organizacji, Poltext, Warszawa 2018, s. 76-98.
5. G. Standing, Prekariat. Nowa niebezpieczna klasa, PWN, Warszawa 2014, roz. 1, s. 33-74. [dostęp: http://www.praktykateoretyczna.pl/prekariat/01_Prekariat_Rozdz.1.pdf].
6. E. Giermanowska, A. Mrozowicki, J. Róg-Ilnicka, Socjologia pracy w Polsce: Społeczno-gospodarcze i polityczne problemy instytucjonalizacji subdyscypliny, „Przegląd Socjologiczny” nr 3, 2019, s. 11-41. [dostęp: http://ojsltn.uni.lodz.pl/index.php/Przeglad-Socjologiczny/article/download/575/523]
7. D. Polkowska, Między światem realnym a wirtualnym: obietnice vs. rzeczywistość. Prekarna praca kierowcy Ubera? „Przegląd Socjologii Jakościowej” 2019, t. 15, nr 4, s. 224–249. Dostępny w Internecie: ‹www.przegladsocjologiijakosciowej.org›.
8. K. Krzysztofek, Technologie cyfrowe w dyskursach o przyszłości pracy, „Studia Socjologiczne” 2015, nr. 4.
http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-a65c3604-a801-479f-a583-779497082f13
9. M. Kostera. P. Niemiec, Chcemy odzyskać sens pracy, 31.10.2020, https://magazynkontakt.pl/chcemy-odzyskac-sens-pracy/
10. R. Góralska, Praca emocjonalna dorosłych. Pomiędzy skutecznością a wypaleniem zawodowym pracownika, „Edukacja Dorosłych”, 2015, nr 1 (172), s. 91-102.

W cyklu 2025Z:

Wybrane lektury do wykładu:
H. Januszek, J. Sikora, Socjologia pracy, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2000.
S. Edgell, The Sociology of Work, SAGE Publications, London 2006.
T.J. Watson, Sociology, Work and Industry, Routledge, London 1995.
D. Latusek-Jurczak, T. Olejniczak, W. Piotrowski, Teoria organizacji, Poltext, Warszawa 2018.
E. Giermanowska, Ryzyko elastyczności czy elastyczność ryzyka. Instytucjonalna analiza kontraktów zatrudnienia, WAW, Warszawa 2013.
G. Standing, Karta Prekariatu, PWN, Warszawa 2015.
R. Sennett, Korozja charakteru. Osobiste konsekwencje pracy w nowym kapitalizmie, Muza, Warszawa 2006.
K. Konecki, Praca w koncepcji socjologii interakcjonistycznej, „Studia Socjologiczne”', 1988, nr 1, dostęp: http://www.krzysztofkonecki.prv.pl/
M. Lesiak, Brudna praca w zawodach medycznych. Konteksty interakcji pacjent–personel medyczny w procesie leczenia, 2019, Łódź, UŁ.
J. Kubisa, Perspektywa feministyczna w badaniach na temat zbiorowych stosunków pracy, „Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny”, nr 2, 2008.

Szczegółowy sylabus każdy student otrzyma na zajęciach.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3402-00-SCPZ-OG w USOSweb