Zabójstwo i polityka. Studia przypadków 3402-00-PZSP-OG

Po ukończeniu przedmiotu student:
K_W13 - zna podstawowe metody interpretacji tekstu literackiego i filozoficznego oraz tekstualnego źródła historycznego
K_W14 - zna podstawowe metody analizy kulturoznawczej, historycznej, społecznej i filozoficznej w perspektywie historycznej
K_U01 - potrafi selekcjonować oraz interpretować informacje pochodzące z różnych źródeł tekstowych, ikonograficznych, elektronicznych
K_U02 - potrafi dokonywać analizy tekstów artystycznych, filozoficznych i socjologicznych za pomocą odpowiednich narzędzi badawczych oraz prezentować wyniki swych prac
K_U04 - posiada podstawowe umiejętności badawcze pozwalające na formułowanie problemów badawczych z zakresu humanistyki, filozofii, literatury i sztuki
K_U08 - potrafi prezentować wyniki samodzielnej analizy problemów badawczych w formie ustnej, pisemnej i multimedialnej
K_K03 - rozumie dynamikę rozwoju naukowego, kulturowego i społecznego oraz śledzi nowe metody i paradygmaty badawcze
K_K04 - potrafi organizować i współpracować z grupą oraz zajmować w niej różne role społeczne

Aktywność podczas zajęć i znajomość lektur, referat przygotowany w grupie dwu- lub trzyosobowej albo praca pisemna, obecność.

Podaję poniżej listę lektur z zeszłego roku akademickiego. W tym roku kilka rzeczy się zmieni - więcej będzie miejsca na wprowadzenie teorii przemocy politycznej (m.in. Goldman, Fanon, Feliks Gross), zmieni się też kilka analizowanych przypadków, także w zależności od życzeń i zainteresowań grupy.

1. O zabójstwie i racjonalności ogólnie. Od Agathy Christie do dwudziestowiecznej polityki
a) Aleksander Hertz, “O wielkości Miss Marple” w: tegoż, “Późne listy z Ameryki”, ss. 213-236, Warszawa 2004.
b) J. Bowyer Bell, „Assassin. Theory and practice of political violence”, New Brunswick 2005, ss. 9-48 („Prologue” dla chętnych)

2. Zabójstwo Narutowicza. Szaleństwo polityczne?
a) "Kurier Warszawski" z 16 i 17 grudnia 1922 roku,
b) „Proces Eligjusza Niewiadomskiego”, stenogram pod red. Stanisława Kijeńskiego, Warszawa 1923,
c) Irena Pannenkowa, „Po wyroku”, „Rzeczpospolita”, nr. 3/1923,
d) Kazimiera Iłłakiewiczówna, „Wspomnienie o Prezydencie Narutowiczu” z 1929 roku, za: M. Szczygieł (red.) "100/XX Antologia polskiego reportażu", Wołowiec 2014.

3. Sprawa Petlury i Szwarcbarda. Próba spojrzenia
a) Andrzej St. Kowalczyk „Pan Petlura?”, Warszawa 2008

4. Sprawa Petlury i Szwarcbarda, ciąg dalszy. Dysonanse pamięci
a) wyimki z "Naszego Przeglądu", 10.X 1927: „Od redakcji”, s. 9, „Czyn Szwarcbarda w oświetleniu wybitnych Francuzów. Ankieta ‘Ligi dla Obrony Praw Człowieka’”, s. 10,
b) teksty Jerzego Stempowskiego z 1926 i 1927 pisane dla prosanacyjnego "Głosu Prawdy":
„Szymon Petlura” („Głos Prawdy” nr 144, 29 maja 1926, za: J. Stempowski, „Bez tytułu oraz inne publikacje nieznane i zapomniane 1925-1939”, Warszawa 2014, ss. 230-232), „Proces Szwarcbarda. Proces ten nie przyniesie powodzenia Żydom” (tekst niepublikowany, pisany dla „Głosu Prawdy” w 1927 roku? za: J. Stempowski, „W Dolinie Dniestru. Listy o Ukrainie” (redagował i podał do druku z rękopisów A. St. Kowalczyk), Warszawa 1993, ss. 123-132,
c) wymiana listów między J. Giedroyciem a J. Stempowskim z 1958 roku oraz oświadczenie zamieszczone w „Kulturze” 4/1958, za: Jerzy Giedroyc, Jerzy Stempowski, „Listy 1946-1969. Część druga” (red. A. St. Kowalczyk), Warszawa 1998, ss. 17-24, 34-35.
d) Hannah Arendt, "Eichmann w Jerozolimie" (fragment o Szwarcbardzie i jego procesie), Kraków 2004, ss. 338-348,
e) dla zainteresowanych: krótkie teksty o Petlurze Adama Michnika i Grzegorza Hryciuka z wyboru mów Petlury, "Naczelny Ataman", Wrocław 2012, ss. 7-11.

5. Zbąszyń i noc kryształowa. Sprawa Herszla Grynszpana i Ernsta vom Ratha
a) Michael M. Marrus, "The Strange Life of Herschel Grynszpan", "American Scholar", Winter 1988,
b) reportaż Zbigniewa Mitznera "Inferno w Zbąszyniu" i komentarz Mariusza Szczygła „Mgła aluzyjności” za: M. Szczygieł (red.) "100/XX Antologia polskiego reportażu", Wołowiec 2014, ss. 492-501,
c) Hannah Arendt, "Eichmann w Jerozolimie" (fragment o Grynszpanach), Kraków 2004, ss. 288-296,
d) dla zainteresowanych: opowiadanie Zygmunta Haupta „W Paryżu i w Arkadii”, „Nowa Polska” 4/1945, za: tegoż, „Pierścień z papieru”, Czarne 1999, ss. 47-61.

6. Przemoc i eksterytorialność. Zabójstwa na Politechnice Lwowskiej, 1938-1939
a) notka o zabójstwach z pierwszej strony prorządowej "Gazety Polskiej", 3 czerwca 1939,
b) prof. Franciszek Groer, „Odpowiedź krytykom memoriału lwowskiego”, "Polityka", 2.VII 1939, s. 3,
c) „Księga pamiątkowa wydana z okazji 70-lecia istnienia Towarzystwa Rygoryzantów we Lwowie”, Lwów 1939, ss. III-IX,
d) Monika Natkowska, „Numerus clausus, getto ławkowe, numerus nullus, 'paragraf aryjski'. Antysemityzm na Uniwersytecie Warszawskim 1931-1939”, Warszawa 1999, Roz. VII, ss. 165-175,

7. Czerwone Brygady, Aldo Moro i włoskie spory o przemoc
a) Leonardo Sciascia, „The Moro Affair”, Londyn 2002.

8. Szaleństwo i polityka. Dwa kazusy z Quebecu
a) Wokół zabójstw w parlamencie w 1984 i procesu Denisa Lortiego: Pierre Legendre, „Zbrodnia kaprala Lortiego. Traktat o ojcu”, Warszawa 2011 (referat + dyskusja o ss. 3-11, 99-103)
b) Marc Lépine i masakra studentek Politechniki w Montrealu, 1989: film fabularny „Polytechnique”, reż. Denis Villeneuve, 2009.

9. Samobójstwo i polityka. Samospalenia Siwca, Palacha i Adamca
a) film o Ryszardzie Siwcu, „Usłyszcie mój krzyk”, reż. Maciej J. Drygas, 1991,
b) reportaż Mariusza Szczygła „Film musi się kręcić” z: tegoż, „Gottland”, Wołowiec, wiele wydań.

10. Zbrodnia państwowa: ks. Popiełuszko i bp Gerardi
a) fragmenty z przedostatniego notatnika Popiełuszki (przełom 1982/83), za: „Błogosławiony Jerzy Popiełuszko. Zapiski, listy i wywiady ks. Jerzego Popiełuszki 1967-1984” (opr. o. Gabriel Bartoszewski), Warszawa 2010, ss. 55-73,
b) Kevin Ruane, "Racja stanu: Zabić księdza", Kraków 2008, ss. 7-21 + dla chętnych: epilog, ss. 366-375,
c) Józefa Hennelowa, „W ciemni. Po 23 dniach procesu toruńskiego”, artykuł zdjęty przez cenzurę z „Tygodnika Powszechnego”, opublikowany w: „Ks. Jerzy Popiełuszko. Życie i śmierć. Dokumenty i wspomnienia”, Paryż 1985 (?).
d) artykuł Piotra Pytlakowskiego o prokuratorze Andrzeju Witkowskim, „Szczególarz”, „Polityka” 6/2015,
Kontekst: Carlo Ginzburg „The Judge and the Historian. Marginal notes on a late-twentieth century miscarriage of justice”, Verso 1999.

11. RAF i Ulrike Meinhof. Powrót przemocy?
a) Katarzyna Maniszewska "Moda na RAF", "Dialog" 5/2007,
b) Steve Sem-Sandberg, „Teresa”, Wołowiec 2009, fragmenty powieści ze ss. 31-35,49-53, 59-81 plus
dwa wstępy Sławomira Sierakowskiego „Terror w republice świecidełek”, ss. 5-21,
c) artykuł Ulrike Meinhof z 1968 roku o podpalaniu domów towarowych (oryginalnie opublikowany w piśmie "konkret"), za: U. Meinhof, „Everybody’s Talking About the Weather... We Don’t.” (oprac. Karin Bauer), Nowy Jork 2008,
d) Elfride Jelinek, „Ulrike Marie Meinhof”, z tej samej książki,
e) Adam Krzemiński, "Dzieci Hitera", „Dialog” 5/2007.

12. Zabójstwo Theo van Gogha i sprawa Charlie Hebdo: od przemocy symbolicznej do fizycznej?
a) Ian Buruma, "Śmierć w Amsterdamie. Zabójstwo Theo van Gogha i granice tolerancji", Kraków 2008, roz. I i II.

12. Podsumowanie zajęć - dyskusja.

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

• Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne, pierwszego stopnia
• Informatyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
• Matematyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
• Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne drugiego stopnia
• Informatyka, stacjonarne, drugiego stopnia
• Matematyka, stacjonarne, drugiego stopnia

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 3402-00-PZSP-OG w USOSweb