Oddziaływania wychowawcze, profilaktyczne i resocjalizacyjne w przestrzeni instytucjonalnej i pozainstytucjonalnej 3401-SEMM-OWPd
Przedmiot jest poświęcony przygotowaniu studentów do redagowania pracy magisterskiej z zakresu oddziaływań podejmowanych wobec osób nieprzystosowanych/ wykluczonych społecznie, bądź zagrożonych nieprzystosowaniem/ wykluczeniem społecznym oraz demoralizacją. W trakcie zajęć zostanie ugruntowana wiedza przedmiotowa dotycząca szeroko pojętej profilaktyki społecznej i resocjalizacji, a także sposobów oddziaływania w warunkach instytucjonalnych i pozainstytucjonalnych, obejmujących osoby zagrożone nieprzystosowaniem społecznym lub nieprzystosowane społecznie.
W części wstępnej zostanie dokonana rekapitulacja kluczowych zagadnień dla oddziaływań profilaktycznych i resocjalizacyjnych, takich, jak m. in. demoralizacja (przyczyny, objawy, konsekwencje), wykluczenie i nieprzystosowanie społeczne (etiologia, symptomy, mechanizmy, fazy, konsekwencje osobiste i społeczne), by następnie przejść do problematyki oddziaływań obejmujących osoby zagrożone demoralizacją/ nieprzystosowaniem lub zdemoralizowane/ nieprzystosowane społecznie.
Przedstawione będą również cele, funkcje i struktura systemu profilaktyki i resocjalizacji w Polsce i w Europie w formach instytucjonalnych i pozainstytucjonalnych. Kładziony będzie przy tym nacisk zarówno na ujęcie komparatystyczne, jak i na ukazanie mocnych i słabych stron prezentowanych rozwiązań z punktu widzenia realizacji założonych celów interwencji. Zaakcentowany zostanie wreszcie probabilistyczny charakter wychowania i resocjalizacji oraz znaczenie właściwego doboru wskaźników służących ocenie efektywności oddziaływań.
W zakresie przygotowania do redagowania pracy magisterskiej kształcone będą kompetencje w zakresie metodologii badań społecznych i pedagogicznych w ujęciu ilościowym oraz jakościowym.
Podkreślone zostaną także ograniczenia, z jakimi spotyka się badacz instytucji wychowawczych/ resocjalizacyjnych, zwłaszcza o charakterze zamkniętym oraz sposoby minimalizacji zawartych w ich właściwościach zmiennych zakłócających proces badawczy.
Istotną częścią przedmiotu będzie kształtowanie umiejętności samodzielnej pracy naukowej, obejmującej dobór i analizę literatury przedmiotu, projektowanie i realizację badań, analizę i interpretację danych oraz redakcję tekstu naukowego. Podjęte zostaną także zagadnienia prawa autorskiego i omówione narzędzia służące do walki z plagiatem.
Szacunkowa liczba godzin, jakie studenci powinni przeznaczyć na osiągnięcie efektów uczenia się:
• seminarium magisterskie - 60 godzin
• przygotowanie do zajęć - 30 godzin
• projekt - 15 godzin
• praca samodzielna - 105 godzin
RAZEM ok. 210 godzin
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
Po zakończeniu procesu uczenia student, na podstawie zgromadzonej wiedzy
1. analizuje oddziaływania wychowawcze, profilaktyczne i resocjalizacyjne w przestrzeni instytucjonalnej i pozainstytucjonalnej z perspektywy ich efektywności oraz sposobu pomiaru tej efektywności,
2. zna zaawansowaną metodologię badań społecznych i pedagogicznych w ujęciu ilościowym i jakościowym - sposoby pomiaru, opisu, analizy i interpretacji oddziaływań podejmowanych wobec osób nieprzystosowanych/ wykluczonych społecznie bądź zagrożonych nieprzystosowaniem/ demoralizacją oraz ich korelatów,
3. opisuje bariery naukowej eksploracji środowisk wychowawczych i resocjalizacyjnych oraz sposoby optymalizacji procesu badawczego,
4. definiuje pojęcia i zasady z zakresu ochrony własności intelektualnej, w tym prawa autorskiego.
Umiejętności
Po zakończeniu procesu uczenia student posiada następujące umiejętności
1. krytycznie ocenia działalność wychowawczą, profilaktyczną i resocjalizacyjną z punktu widzenia realizacji założonych celów oraz dobra osób nieprzystosowanych/ wykluczonych społecznie, bądź zagrożonych nieprzystosowaniem/ demoralizacją,
2. samodzielnie stosuje różne metody, techniki oraz narzędzia służące eksploracji środowisk wychowawczych i resocjalizacyjnych,
3. dokonuje pomiaru, analizy, opisu oraz interpretacji zebranego materiału badawczego zgodnie z kryteriami metodologii badań społecznych i pedagogicznych w ujęciu ilościowym i jakościowym,
Kompetencje społeczne
Po zakończeniu procesu uczenia student posiada następujące kompetencje społeczne
1. postępuje zgodnie z zasadami etyki pracy naukowej,
2. weryfikuje działania wychowawcze, profilaktyczne i resocjalizacyjne w przestrzeni instytucjonalnej i pozainstytucjonalnej w zależności od zmieniających się potrzeb indywidualnych i społecznych.
Kryteria oceniania
1. Ocena ciągła udziału w seminarium
Wiedza
• Stopień opanowania materiału do przygotowania przez studentów na każde zajęcia,
• Projekt związany z tematyką pracy magisterskiej,
• Prezentacja kolejnych etapów redagowania pracy magisterskiej
Umiejętności
• Projekt związany z tematyką pracy magisterskiej,
• Prezentacja kolejnych etapów redagowania pracy magisterskiej
Kompetencje społeczne
• Projekt związany z tematyką pracy magisterskiej,
• Prezentacja kolejnych etapów redagowania pracy magisterskiej
2. systematyczna ocena dorobku (postępów nad pracą magisterską):
• I semestr – tematyka pracy oraz koncepcja badań,
• II semestr – zorganizowany warsztat badawczy oraz samodzielnie napisany fragment pracy,
• III semestr – przeprowadzenie badań i analiz,
• IV semestr – złożenie pracy.
Literatura
Literatura obowiązkowa
1. Bielecka, Elżbieta (red.) Profilaktyka i readaptacja społeczna- od teorii do doświadczeń praktyków, Białystok 2007
2. Czapów, Czesław, Wychowanie resocjalizujące. Elementy metodyki i diagnostyki, PWN, Warszawa 1978
3. Czapów, Czesław, Jedlewski, Stanisław, Pedagogika resocjalizacyjna, PWN, Warszawa 1971
4. Gaś, Zbigniew, B., Profilaktyka w szkole. WSiP, Warszawa 2006
5. Górski, Stanisław, Metodyka resocjalizacji, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1985
6. Konopczyński, Marek, Metody twórczej resocjalizacji. Teoria i praktyka wychowawcza. PWN, Warszawa 2010
7. Pytka, Lesław, Pedagogika resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne, diagnostyczne i metodyczne, Wyd. Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2005
8. Urban Bronisław, Stanik, Jan M., (red.) Resocjalizacja T.I i II, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008
9. Wysocka, Ewa, Diagnoza w resocjalizacji. Obszary problemowe i modele rozwiązań w ujęciu psychopedagogicznym, PWN, Warszawa 2008
Literatura uzupełniająca
1. Babbie, Earl, Badania społeczne w praktyce, PWN, Warszawa 2004
2. Brzeziński, Jerzy, Elementy metodologii badań psychologicznych, PWN, Warszawa 1984
3. Denzin, Norman K., Lincoln Yvonna S. (red.), Metody badań jakościowych, T. I i II, PWN, Warszawa 2009
4. Ferguson, George A., Yoshio, Takane, Analiza statystyczna w psychologii i pedagogice, PWN, Warszawa 2009
5. Nowak, Stefan, Metodologia badań społecznych, PWN, Warszawa 2021
6. Pilch, Tadeusz, Bauman, Teresa, Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe, Wyd. Akademickie „Żak”, Warszawa 2019
7. Schmidt, Dariusz, Badania prowadzone w środowiskach zamkniętych, Warszawa 2021 (mps)
8. Szczepanik, Renata, Prowadzenie badań naukowych w warunkach izolacji więziennej, w: Kuźma I. B. (red.), Tematy trudne. Sytuacje badawcze, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2013, s. 173-196
9. Sztumski, Janusz, Wstęp do metod i technik badań społecznych, Wyd. Naukowe „Śląsk”, Katowice 2005
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: