Kulturowe i społeczne relacje płci 3401-RL13KSRspps
Kobiety jako przedmiot zainteresowania nauk społecznych. Różnice płci jako różnice społeczne. Płeć kulturowa a biologia. Płeć kulturowa i seksualność. Socjalizacja do ról związanych z płcią. Społeczne różnice płci (w sferze pracy, władzy, polityki, obyczaju). Teorie nierówności płci. Perspektywa funkcjonalna. Perspektywa feministyczna. Dylematy feminizmu. Współczesne ruchy kobiece w Polsce i na świecie. Typy kobiecości i męskości i kulturowe relacje płci. Męskość i kobiecość w kulturze globalnej.
Feminizm na świecie. Historia i trzy fale feminizmu. Ideologie feministyczne i prądy w ramach feminizmu. Antyfeminizm. Kobieta w historii Polski. Pomiędzy nowym a starym: feminizm wobec wyzwań współczesności. Nowy feminizm. Poszukiwanie esencji kobiecości. Wzory kobiecości w dyskursie kościoła rzymsko – katolickiego w Polsce.
Przemilczana historia polskiego feminizmu. Teoretyczne i metodologiczne znaczenie kobiecych biografii dla gender studies.
Warszawa kobiet. Spacer po (nie)znanym mieście.
Prezentacje wybranych problemów związanych z kulturowymi i społecznymi relacjami płci np.:
Socjalizacja, edukacja, praktyki językowe. Męska dominacja.
Seksualność, aborcja, pornografia.
Tożsamość płciowa. Hetero- homo- transseksualizm.
Płeć w literaturze i sztuce.
Przemiany tożsamości mężczyzn.
Przemoc indywidualna i strukturalna wobec kobiet
Macierzyństwo i rodzina, pozycja matek w społeczeństwie. Polityka reprodukcyjna. Polityka prorodzinna.
Kobiety w polityce. Parytety, kwoty. Władza i wpływ.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
W zakresie wiedzy student/ka:
Zna podstawowe pojęcia, koncepcje teoretyczne, stanowiska socjologiczne oraz społeczne i kulturowe uwarunkowania dotyczące równouprawnienia i różnicy płci, relacji kobiet i mężczyzn.
Rozpoznaje zjawiska i procesy społeczne, analizuje podstawowe idee, fakty, wydarzenia, sposoby działania, osoby związane z historią i współczesnością feminizmu w Polsce i na świecie. Posiada wiedzę o ewolucji struktur i instytucji społecznych pod wpływem ruchów feministycznych.
Wyjaśnia, interpretuje współczesne problemy i dylematy związane z relacjami płci na gruncie społecznym, kulturowym, edukacyjnym, politycznym, ekonomicznym.
W zakresie umiejętności student/ka:
Dostrzega, opisuje, potrafi interpretować zjawiska związane ze zróżnicowaniem płci w życiu społecznym. Analizuje przyczyny tych różnic.
Wykorzystuje podstawową wiedzę teoretyczną do opisu, prezentacji wybranych/konkretnych zjawisk związanych z relacjami kobiet i mężczyzn. Analizuje przyjęte rozwiązania społeczne i polityczne w tym zakresie.
Wykorzystuje zdobytą wiedzę w krytycznej analizie i praktycznym działaniu w studenckiej grupie ćwiczeniowej (i w rodzinie).
W zakresie kompetencji student/ka:
Potrafi komunikować się z otoczeniem i przekazywać podstawową wiedzę na temat źródeł, historii i współczesnych problemów związanych ze zróżnicowaniem płci.
Jest przygotowany do aktywnego uczestnictwa w zespołach i organizacjach zajmujących się wyrównywaniem statusów kobiet i mężczyzn.
Potrafi poszukiwać i uzupełniać źródła wiedzy i umiejętności związane z relacjami kobiet i mężczyzn oraz w odpowiedzialny sposób realizować podjęte zadania
Kryteria oceniania
W trakcie ćwiczeń przewidziano sześć metod oceny wiedzy, umiejętności i kompetencji studenta/tki:
1. Ocenę aktywności podczas ćwiczeń związanej ze znajomością lektur obowiązkowych.
2. Ocenę udziału w dyskusjach grupowych podczas ćwiczeń (własne stanowisko wobec poruszanych zagadnień, argumentacja).
3. Ocenę pracy pisemnej (kolokwium lub esej).
4. Ocenę indywidualnej prezentacji wybranego zagadnienia związanego z relacjami kobiet i mężczyzn.
5. Spacer badawczy (Warszawa kobiet).
6. Nagranie i analiza wywiadu o historii kobiet (w rodzinie).
W ocenie wiedzy najważniejsze będą pkt. 1 i 3. W ocenie umiejętności najważniejsze będą pkt. 2 i 4. Ocenie kompetencji w największym stopniu posłużą pkt. 4, 5, 6. W każdym z sześciu sposobów oceny będzie brana pod uwagę zawartość merytoryczna pracy, wykorzystane źródła oraz strona formalna pracy.
Literatura
B. Szacka, Wprowadzenie do socjologii, Oficyna Naukowa, Warszawa 2003; rozdział XV Różnice płci jako różnice społeczne, s. 347-366;
A. Giddens, Socjologia. PWN 2004, roz. 5 Płeć kulturowa i seksualność s. 128-163;
Hasła Feminizm, Feminizm w Polsce w Wikipedii
Encyklopedia socjologii, tom 1, Oficyna Naukowa, Warszawa 1998, s. 213-219;
J. Hannam, Feminizm, Zysk i s-ka, Poznań 2010, roz. 2+3 s. 29-92 oraz 6+7 s.143 – 182; Kalendarium s.189 – 201;
A. Siwik, Kobieta w historii Polski, w: K. Slany, B. Kowalska, M. Ślusarczyk, Kalejdoskop genderowy. W drodze do poznania płci społeczno – kulturowej w Polsce, Wydawnictwo UJ 2011, s. 17 – 42;
M. Fuszara, Kobiety w polityce, Trio 2005; roz. 8 Ruchy kobiece w Polsce, s. 209 – 233;
J. Mizielińska, Pomiędzy nowym a starym: feminizm wobec wyzwań współczesności (w:) Societas/Communitas, ISNS UW, nr 2 (6) 2008 Kobiety, mężczyźni, płeć, s. 33-52;
A. Gawkowska, Nowy feminizm – poszukiwanie esencji kobiecości (w:) Societas/Communitas, półrocznik ISNS UW, nr 2 (6) 2008 Kobiety, mężczyźni, płeć, s. 67-83;
K. Leszczyńska, Ł. Zych, Wzory kobiecości w dyskursie kościoła rzymsko – katolickiego w Polsce, w: K. Slany, B. Kowalska, M. Ślusarczyk, Kalejdoskop genderowy. W drodze do poznania płci społeczno – kulturowej w Polsce, Wydawnictwo UJ 2011, s. 201 – 216;
A. Pasieka, Historie kuchenne, czyli o religijności mieszkanek polskiej wsi, w: A. Palęcka, H. Szczodry, M. Warat (red.) Kobiety w społeczeństwie polskim, Wydawnictwo UJ 2011, s. 349 – 368;
E. Sala, Przemilczana historia polskiego feminizmu, w: A. Palęcka, H. Szczodry, M. Warat (red.) Kobiety w społeczeństwie polskim, Wydawnictwo UJ 2011, s. 233 – 250;
A. Nikliborc, Nieodkryte historie życia polskich kobiet. Teoretyczne i metodologiczne znaczenie kobiecych biografii dla gender studies, w: K. Slany, B. Kowalska, M. Ślusarczyk, Kalejdoskop genderowy. W drodze do poznania płci społeczno – kulturowej w Polsce, Wydawnictwo UJ 2011, s. 73- 91;
S. Chutnik, Warszawa kobiet, Warszawa 2011
Krajowy system monitorowania równego statusu kobiet i mężczyzn. Raporty eksperckie. Wydawnictwo naukowe Scholar, Warszawa 2006, tom 1 i 2
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: