Teoria kary jako instytucji prawnej i społecznej 3401-RES2-2TKIPSd

Wykład ma za zadanie przekazanie w usystematyzowany sposób podstawowej wiedzy o karze kryminalnej jako ogólnej kategorii instytucji prawnej i społecznej o charakterze procesualnym. W pierwszej kolejności wskazane są podstawowe zagadnienia związane z opisem kary kryminalnej z perspektywy interdyscyplinarnej, definicja kary kryminalnej ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki kary kryminalnej, odmienności zarówno od innych kar (w szczególności kary w wychowaniu) jak i od innych reakcji prawno-karnych (środków zabezpieczających, środków probacyjnych, ale też pewnej odrębności tzw. środków karnych i innych). W tym celu wskazane jest określenie charakteru kary kryminalnej jako instytucji społecznej i prawnej, a także określone rozumienie strony czynnej i biernej kary, oraz wyjaśnienie kwestii procesualnego charakteru kary kryminalnej. Wykład prowadzony jest z perspektywy nowoczesnej klasyfikacji teorii i krytyki kary i w pierwszej kolejności zapoznaje z różnymi wariantami tzw. deskryptywnych teorii kary kryminalnej. W tym kontekście przedstawione są wzajemne zależności między ogólnym wzorem kary kryminalnej a jej różnymi formami organizacyjnymi, oraz wskazane jest istotne powiązanie kary kryminalnej z ogólnymi założeniami ustroju społecznego i prawnego, w szczególności w zakresie tzw. negatywnego definiowania kary kryminalnej.
Przedstawione są następnie różnie określane w literaturze przedmiotu wersje instrumentalnych i imperatywnych teorii kary, a także odrębnie w ramach tzw. negacjonizmu penalnego koncepcje represji karnej odchodzące od standardowego modelu wzorca reakcji prawno-karnej z odpowiednim uwzględnieniem ich odmiennego określenia normatywnego zarówno formalnie jako kary kryminalnej jaki i jako odrębnych od kary kryminalnej środków reakcji prawno-karnej (np. środków zabezpieczających, w tym środków postpenalnych). W tym nurcie przedstawione jest też zagadnienie tzw. ukrytej kryminalizacji i stosowania środków quasi represji karnej w ramach innych systemów reakcji prawnej na naruszenia ładu prawnego i społecznego. Kwestie związane z różnymi poglądami na karę kryminalną i łączone z tym uzasadnienie stosowania konkretnych sankcji karnych analizowane są w kontekście aktualnych rozwiązań prawnych w Polsce i dyskusji poglądów w penologii europejskiej i amerykańskiej. W toku wykładu szerzej omówione jest zjawisko punitywności populistycznej z perspektywy interdyscyplinarnej. W wykładzie przedstawiona jest ogólna integralnokulturowa perspektywa teoretyczna badania kary kryminalnej jako instytucji prawnej i społecznej badanej w jej ujęciu procesualnym.
Ćwiczenia poświęcone są analizie w świetle wskazanych na bieżąco artykułów i fragmentów monografii różnych sposobów definiowania kary kryminalnej, z uwzględnieniem badania jej różnych aspektów (strona czynna i bierna kary, struktura kary zewnętrzna i wewnętrza, procesualność kary kryminalnej, fazy karania), a także genezy historycznej ogólnej instytucji kary kryminalnej i jej współczesnych form organizacyjnych z uwzględnieniem przede wszystkim podziału na kary o charakterze integrującym i eliminacyjnym. W toku ćwiczeń przedstawione są ogólne standardy procesu karania wykształcające się od czasów XVIII wieku do współczesności, zarówno jeśli chodzi o zasady wymiaru kary i funkcję gwarancyjną prawa karnego, jak i jeśli chodzi o zasady wyboru form organizacyjnych kary kryminalnej i sposobów jej wykonania, ze szczególnym uwzględnienie kwestii kary pozbawienia wolności. W toku ćwiczeń przedstawione są perspektywy poznawcze socjologii, pedagogiki resocjalizacyjnej, kryminologii i prawa karnego, odnośnie analizowanych kwestii.
Nakład pracy studenta:
- godziny zorganizowane – 30
- przygotowanie do zajęć – 30 godz.
- przygotowanie do kolokwiów – 20 godz.
- przygotowanie do egzaminu – 30 godz.
Razem: 110 godz.