Humanistyczna krytyka praktyk penalnych 3401-RES2-2HKPPd
Humanistyczna krytyka praktyk penalnych ma za swój podstawowy cel dążenie do podmiotowego traktowania każdego człowieka, ochrony jego godności zgodnie z wartościami humanizmu, z czego wynika postulat ograniczenia do niezbędnego minimum stosowania przymusu i przemocy prawnej. W toku zajęć wskazujemy na stanowisko, zgodnie z którym kara kryminalna nie jest humanistyczną instytucją mającą na celu dobro każdego człowieka, w tym skazanego. Humanistyczna krytyka praktyk penalnych nabiera szczególnego znaczenia przede wszystkim jako krytyka najsurowszych kar. W toku zajęć analizowana będzie stała obecność humanistycznej myśli krytycznej na temat praktyk penalnych, co prowadziło najpierw w szczególności od XVIII wieku do ograniczania kar cielesnych, poniżających, postulatu zniesienia kary śmierci, wprowadzenia humanitarnych standardów wykonania kary pozbawienia wolności, a szczególnie w XX wieku także abolicji więzień. Odpowiednio w ramach humanistycznej krytyki praktyk penalnych krytykuje się też inne formy represyjnej przymusowej kontroli niedające się pogodzić z humanizmem. W tym kontekście szczególnie omawiane będą kwestie krytyki pozytywistycznie zorientowanej myśli i praktyki resocjalizacyjnej, które także podlegały krytyce z perspektywy humanistycznej. Na zajęciach szczególnie analizowane będą propozycje alternatywnych do kar kryminalnych bardziej humanitarnych sposobów zapewnienia ładu, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, które pozwalają na ograniczenie stosowania przymusu i przemocy, w szczególności związanych z szerokim ruchem i ideologią sprawiedliwości naprawczej, w tym kompensacji i mediacji. W ramach zajęć wskazuje się na zróżnicowane podstawy polityczne, filozoficzne, polityczne i ideowe humanistycznych praktyk penalnych. W ramach przedmiotu analizuje się wpływ i wzajemne współzależności ruchu na rzecz obrony praw ofiar przestępstw, rozwoju wiktymologii, ochrony praw osób pokrzywdzonych przestępstwami, a różnymi ideologiami i rozwiązaniami prawnymi z zakresu humanistycznej krytyki praktyk penalnych.
Nakład pracy studenta/tki:
- godziny zorganizowane – 15
- przygotowanie do poszczególnych zajęć – 20 godz.
- przygotowanie do zaliczenia na ocenę – 20 godz.
Razem: 55 godz.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Po zakończeniu zajęć student/ka
w sferze wiedzy:
zna podstawowe nurty humanistycznej krytyki praktyk penalnych z nurtu abolicjonistycznego, w szczególności abolicji więzień i kary śmierci, nurtu sprawiedliwości naprawczej, rozwoju praw podmiotowych skazanych, praw ofiar
w sferze umiejętności:
umie krytycznie analizować teksty z zakresu humanistyki, prawa karnego, kryminologii, wiktymologii i sprawiedliwości naprawczej z uwzględnieniem w szczególności perspektywy praw człowieka, poszanowania godności każdego człowieka, przede wszystkim sprawcy i ofiary
w sferze kompetencji społecznych:
jest uwrażliwiony/a na aksjologiczne uwarunkowania polityki karnej w kontekście poszanowania praw człowieka i realizacji zasad humanitarnego karania oraz poszanowania zasady subsydiarności prawa karnego i kary kryminalnej jako ultima ratio, w szczególności odnośnie kary pozbawienia wolności
Kryteria oceniania
metody oceny: liczba punktów / udział w ocenie końcowej
Ocena ciągła – obecność na zajęciach 5%
Ocena ciągła – aktywność na zajęciach 15%
Ocena referatu na wskazany temat 80%
Literatura
Literatura podstawowa
• Nils Christie, Granice cierpienia, Wyd. Wiedza Powszechna, Warszawa 1991;
• J. Utrat-Milecki, Penologia ogólna. Perspektywa integralnokulturowa, tom I i II, Warszawa 2022;
Literatura pomocnicza
• Wojciech Zalewski, Sprawiedliwość naprawcza. Początek ewolucji polskiego prawa karnego?, Arche, Gdańsk 2006;
• Jim Consedine Sprawiedliwość naprawcza. Przywrócenie ładu społecznego PSEP 2004;
• Falandysz Lech, W kręgu kryminologii radykalnej, Wiedza Powszechna, Warszawa 1986;
• Thomas Mathiesen, Prison on Trial, Waterside Press, Winchester GB, third edition 2006;
• Vincenzo Ruggiero, Penal Abolitionism, Oxford University Press, Oxford 2010.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: