Kryminologia – zagadnienia podstawowe 3401-KRYfak-KRYd
Przedmiotem wykładu jest prezentacja zagadnień z zakresu kryminologii ogólnej oraz wybranych problemów fenomenologii kryminalnej. Studenci poznają przede wszystkim koncepcje etiologii kryminalnej, czyli nauki o przyczynach przestępczości i innych zachowań dewiacyjnych, wypracowane przez główne nurty kryminologii (klasyczny, pozytywistyczny i antynaturalistyczny), a także zapoznają się z problematyką wiktymologiczną.
Przedstawione zostaną także podstawy metodologii używanej w nauce kryminologii: rodzaje statystyk kryminalnych, sposób ich interpretacji,
szacowanie rzeczywistych rozmiarów przestępczości (badania wiktymizacyjne, self-report), metody o charakterze jakościowym.
Omówiony zostanie także obraz przestępczości w Polsce – jej rozmiary, struktura i dynamika przestępczości. Studenci zapoznają się także z problematyką zapobiegania przestępczości oraz środkami kontroli społecznej, których funkcją jest zwalczanie przestępczości.
Program obejmuje także szereg zagadnień szczegółowych takich jak: przestępczość nieletnich, zagadnienia recydywy, przestępczość zorganizowana, gospodarcza itd.
1. Środki odurzające a przestępczość
Właściwości środków odurzających
Relacje między używaniem środków odurzających a przestępczością
Problem przestępczości o charakterze „prohibicyjnym”
Stan odurzenia alkoholem i alkoholizm a przestępczość
Stan odurzenia narkotykami i narkomania a przestępczość
2. Przestępczość zorganizowana i przestępczość gospodarcza.
Związki między przestępczością zorganizowaną a przestępczością gospodarczą.
Cechy przestępczości zorganizowanej.
Charakterystyczne cechy przestępczości gospodarczej.
Teorie kryminologiczne wykorzystywane w celu wyjaśnienia zjawiska.
3. Recydywa
Pozytywistyczne koncepcje przyczyn wielokrotnej powrotności do przestępstwa
Kategorie wielokrotnie karanych
Kariery przestępcze
Badania nad recydywistami prof. Ostrihanskiej
4. Zapobieganie przestępczości
Kontrola społeczna i jej narzędzia
Strategie działań zapobiegawczych
Znaczenie środowiska przy zapobieganiu przestępczości
5. Reakcja na przestępczość
Sformalizowana reakcja na przestępczość
Kara pozbawienia wolności
Redukujące punitywność reakcje na przestępczość
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Studenci
- wyjaśniają zjawisko przestępczości przez pryzmat różnych teorii kryminologicznych, wyjaśniają poszczególne rodzaje przestępczości
- wyjaśniają przestępczość jako zjawisko społeczne, oraz o jej przyczyny, indywidualne i społeczne,
- znają i stosują metody pomiaru i analizy zjawiska przestępczości oraz jego społeczno-demograficznych uwarunkowań,
- opisują poszczególne kategorie sprawców: popełniających przestępstwa wobec kobiet, cudzoziemców, Polaków przebywających za granicą, więźniów,
- analizują statystyki przestępczości i przestępstw poszczególnych rodzajów,
- stosują metody i techniki w procesie weryfikacji hipotez badawczych dotyczących m.in. uwarunkowań przestępczości, ryzyka wiktymizacyjnego, trendów przestępczości,
- analizują teksty źródłowe oraz analizować i komentować zjawiska społeczne w oparciu o adekwatnie dobraną teorię,
- prezentują interdyscyplinarne podejście do problemów społecznych i ich rozwiązywania,
- krytycznie oceniają zjawiska z zakresu przestępczości i dewiacji w oparciu o wiedzę kryminologiczną i z zakresu innych nauk społecznych.
Kryteria oceniania
1. bieżąca ocena przygotowania do zajęć i aktywności
2. egzamin ustny
Literatura
1. Błachut J., Gaberle A., Krajewski K.: Kryminologia, Gdańsk 2001;
2. Gruszczyńska B., Marczewski M., Siemaszko A.: Atlas przestępczości w Polsce 4, Warszawa 2009;
3. Siemaszko A.: Kogo biją, komu kradną, Warszawa 2001;
4. Siemaszko A.: Geografia występku i strachu. Polskie badania przestępczości ’07, Warszawa 2008.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: