Badania biograficzne nad rodziną (1 rok) 3401-3RSEM1-BBR
Przedmiotem seminarium jest ugruntowanie wiedzy o charakterze interdyscyplinarnym zogniskowanej na problematyce biografii. Zarówno w wymiarze przedmiotowym (biografia jako źródło wiedzy o życiu w różnych jego wymiarach – społecznym, jednostkowym, grupowym, kolektywnym, rodzinnym…) jak i metodologicznym – stosowanie metody biograficznej, podejścia biograficznego.
Ugruntowane wiedzy w zakresie metod i technik badawczych oraz zasad ich naukowego zastosowania i wyjaśniania uzyskiwanych rezultatów. W trakcie seminarium studenci dokonują krytycznej analizy literatury przedmiotu - poznają walory i ograniczenia podejścia biograficznego w naukach społecznych.
Studenci poznają historię badań biograficznych na wybranych przykładach, obrazujących rozwój poszczególnych kierunków tego typu badań: oral history, biografia środowiskowa, badania narracyjne (różne rodzaje narracji i konteksty temporalne ich powstawania – narracja autobiograficzna – dziennik, pamiętnik, wspomnienia; biografia przedmiotowa). Studenci poznają główne założenia metody biograficznej – podejście interpretatywne, obiektywno – analityczne, dokumentarne. Zdobywają kompetencje w zakresie analizy tekstów biograficznych.
W zakresie przygotowania pracy magisterskiej seminarium wprowadza studentów w arkana samodzielnej pracy naukowej i systematycznej realizacji zadania badawczego w zakresie projektowania struktury pracy, określania obszaru problematyki, formułowania pytań badawczych oraz tez, które będą w pracy weryfikowane. Kształtuje umiejętności wykorzystania dorobku wiedzy naukowej - koncepcji i stanowisk teoretycznych, a także wyników badań empirycznych dla realizacji celów poznawczych wyznaczonych w pracy. Rozwija umiejętności wyszukiwania i oceny naukowej wartości materiałów źródłowych, doskonali umiejętności warsztatowe. Seminarium jest forum wymiany myśli, dyskursu, doskonali umiejętność formułowania sądów i prezentowania ich w samodzielnej pracy badawczej, zwieńczonej przygotowaniem pracy magisterskiej.
Zakres tematów:
- Wprowadzenie do problematyki biograficznej, pojęcie, rodzaje biografii, biografia jako przedmiot refleksji nad życiem.
- Jak ludzie dokumentują swoje życie – wymiar dokumentarny i etnograficzny. Konstruowanie drzewa genealogicznego, badania historii rodziny, autoetnografia.
- Cele i zadania poznawcze, które można realizować w kontekście biograficznych studiów nad rodziną (przykładowo: role rodzicielskie, przekaz wartości, źródła wychowania i socjalizacji, np. przestępczej, kalka pokoleniowa, doświadczenia biograficzne wychowanków instytucji, tożsamość kulturowa i etniczna, itp.)
- Krytyczna analizy naukowych teorii i podejść badawczych opartych na badaniach biograficznych.
- Podstawowe techniki badawcze stosowane w badaniach biograficznych – wywiad narracyjny (biograficzny), analiza materiałów zastanych, techniki analizy materiałów wizualnych.
- Analiza wybranych warsztatów badań biograficznych, kryteria wiarygodności badań biograficznych.
W zakresie przygotowania pracy dyplomowej:
- Procedura i standardy pracy naukowej - projektowanie badań, stawienie problemów oraz sposoby ich weryfikacji.
- Sposoby wykorzystywania wiedzy naukowej w procesie samodzielnej pracy studenta - wyszukiwanie i weryfikacja źródeł i materiałów.
- Metody badawcze studenta i jego własny warsztat badawczy.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Efekty w zakresie wiedzy:
Po ukończeniu przedmiotu student posiada specjalistyczną wiedzę w zakresie teorii i praktyki badań biograficznych. Potrafi posługiwać się specjalistyczną terminologią stosowaną współcześnie w nauce i badaniach społecznych, zna podstawowe sposoby analizy, gromadzenia, wywoływania materiałów biograficznych. Student posiada wiedzę na temat procedury i standardów etycznych pracy naukowej.
Efekty w zakresie umiejętności:
Student potrafi samodzielnie tworzyć bibliografię analizowanych zagadnień, wyszukiwać materiały źródłowe, systematyzować je i interpretować. Student potrafi dokonywać oceny wiarygodności i jakości materiału biograficznego, wyprowadzać z tekstu kategorie analityczne, budować zarys teorii naukowej. Ponadto student potrafi opracować warsztat metodologiczny swoich badań, przeprowadzić badania oraz dokonać analizy ich wyników.
Efekty w zakresie kompetencji społecznych:
W trakcie prowadzenia badań, uczestnicząc w seminarium student zdobywa kompetencje badacza biografii, który skutecznie stosuje reaktywne i niereaktywne techniki pozyskiwania materiału biograficznego. Posiada umiejętność pracy i współdziałania w zespole, stosuje się do norm społecznych i zasad etyki naukowej.
Kryteria oceniania
Ocenie podlegają:
Wiedza studenta ujawniona w prezentowaniu opracowań kolejnych etapów pracy magisterskiej (wybór tematyki pracy, dobór i znajomość literatury przedmiotu, znajomość koncepcji naukowych odnoszących się do problematyki pracy.
Umiejętności wykazane w trakcie pracy koncepcyjnej i poszukiwaniu własnych rozwiązań badawczo - warsztatowych. Ocenie podlega ponadto umiejętność prezentowania swoich doświadczeń, systematyczność i dociekliwość badawcza. Umiejętności naukowego argumentowania, precyzyjnego formułowania swoich myśli w mowie i na piśmie, krytyczna postawa wobec własnych dokonań, umiejętność pracy i dyskusji zespołowej.
Kompetencje społeczne wykazane przez studenta w aktywnym uczestnictwie w zajęciach i przygotowaniu studenta do udziału w dyskusjach nad projektami badawczymi innych seminarzystów. Kompetencje badacza mierzone skuteczną realizację wytyczonych celów i ich sprawna realizacja. Ten typ kompetencji z kolei i przygotowuje do skutecznej realizacji zadań zawodowych po ukończeniu studiów.
Literatura
Bühler Ch.: Bieg ludzkiego życia, PWN. Warszawa 1999.
Chase S. E.: Wywiad narracyjny. Wielość perspektyw, podejść, głosów, tłumaczenie F. Schmidt [w:] N. K. Denzin, Y. S. Lincoln (red.), Metody badań jakościowych, t. II, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009
Chądzyńska M.: Analiza wzorców motywacyjnych w narracjach rodzinnych. Dryl E., Cierpka A.: Narracja. Koncepcje i badania psychologiczne. Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN, Warszawa 2004.
Czermińska M.: Autobiograficzny trójkąt. Świadectwo, wyznanie i wyzwanie, Kraków , Universitatis 2000.
Denzin N. K., Lincoln Y.S. (red.): Metody badań jakościowych, t. I i II, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
Giza A.: Autobiografia: między symbolem a rzeczywistością [w:] Poza granicami socjologii ankietowej, red. A. Sułek, K. Nowak, A. Wyka, Warszawa 1989.
Hajduk E.: Kulturowe wyznaczniki biegu życia, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2001.
Helling I. K.: Metoda badań biograficznych, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3/1985.
Konecki K.: Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, PWN Warszawa 2000
S, Krzychała (red.) Społeczne przestrzenie doświadczenia. Metoda interpretacji dokumentarnej, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu, Wrocław 2004.
Labocha J.: Tekst autobiograficzny jako pewna wizja świata, Acta Universitatis Wratislaviensis No 2218, Język a Kultura, t. 13, Wrocław 2000.
Lalak D.: Życie jako biografia. Podejście biograficzne w perspektywie biograficznej, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2010.
Rzepa T, J. Leoński (red.), O biografii i metodzie biograficznej, Wydawnictwo Nakom, Poznań1993.
Skibińska E. M.: Mikroświaty kobiet. Relacje autobiograficzne, Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji – PIB, Warszawa 2006
Włodarek J., Ziółkowski M.(red.).: Metoda biograficzna w socjologii, PWN, Warszawa – Poznań 1990.
Literatura wybrana przez studenta dostosowana do tematyki pracy dyplomowej.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: