Metody i narzędzia współczesnej semantyki 3322-MINWS-OG

W trakcie zajęć zostaną przedstawione podstawowe założenia metodologiczne lingwistycznej analizy znaczenia podejmowanej w ramach tej odmiany semantyki, którą można by określić za pomocą przydawek: intersubiektywna, strukturalistyczna, prawdziwościowa, translacyjna.
Zajęcia będą miały charakter głównie teoretyczny, bo ich celem jest dostarczenie słuchaczom wiedzy na temat wybranego nurtu współczesnej semantyki; elementy teorii ilustrowane będą jednakże wglądami w znaczenia konkretnych wyrażeń języka polskiego.
W czasie kolejnych spotkań omówione zostaną m.in. następujące zagadnienia:
1. Usytuowanie semantyki w obrębie innych dyscyplin naukowych.
2. Proporcjonalność na usługach semantyki.
3. Związek między płaszczyzną wyrażenia a płaszczyzą treści realizujący się w jednostkach języka jako główny przedmiot opisu semantycznego.
4. Uchwycenie szczegółu i dostarczenie odpowiedniego uogólnienia - konkurujące ze sobą zasady postępowania w badaniach semantycznych.
5. Różne wcielenia zasady redukcjonizmu w analizie semantycznej (m. in. problem wieloznaczności i homonimii w systemie leksykalnym języka naturalnego).
6. Reguła systemowości (opozycyjności) w analizie znaczeń.
7. Własności semantyczne i pragmatyczne wyrażeń języka naturalnego.
8. Problemy związane z metajęzykiem semantyki.
9. Wymagania stawiane poprawnej definicji semantycznej.
10. Sposoby falsyfikowania hipotez semantycznych.
Studenci będą oceniani na podstawie obecności, przygotowania do zajęć, aktywności oraz krótkich referatów.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Literatura

Apresjan J. D., 1972, Definiowanie znaczeń jako zagadnienie semantyki teoretycznej, [w:] A. Wierzbicka (red.), Słownik i semantyka, Ossolineum, Wrocław.
Apresjan J. D., 2000, Semantyka leksykalna, Ossolineum, Wrocław.
Bednarek A., Grochowski M., 1993, Zadania z semantyki, UMK, Toruń r. II, VI.
Bartmiński J., Tokarski R. (red.), 1993, O definicjach i definiowaniu, Wyd. UMCS, Lublin.
Bańko M., 2001, Z pogranicza leksykografii i językoznawstwa, Wyd. Wydziału Polonistyki UW, Warszawa, s. 78-188.
Bogusławski A., 1977, Problems of the Thematic-Rhematic Structure of Sentences, Warszawa PWN (rozdział I).
Bogusławski A., 1976, O zasadach rejestracji jednostek języka [w:] "Poradnik Językowy" 1976 / 8, s. 356-364.
Bogusławski A., 1988, Język w słowniku, Ossolineum, Wrocław, wstęp i cz. I, s. 7-102.
Bogusławski A., 1987, Obiekty leksykograficzne i jednostki języka. W: Z. Saloni (red.) Studia z polskiej leksykografii współczesnej III. Białystok: Wyd. Filii UW. 13-31.
Bogusławski A., 1998, Science as Linguistic Activity. Linguistics as Scientific Activity, Katedra Lingwistyki Formalnej, Warszawa ss. 202.
Bogusławski A., 2008, Semantyka, pragmatyka. Leksykografa głos demarkacyjny, Wydawnictwo TAKT, Warszawa, ss. 110.
Bogusławski A., M. Danielewiczowa, 2005, Verba polona abscondita. Sonda słownikowa III, Katedra Lingwistyki Formalnej, Warszawa, Wstęp.
Danielewiczowa M., 2002, Wiedza i niewiedza. Studium polskich czasowników epistemicznych, Katedra Lingwistyki Formalnej, Warszawa ss. 382.
Dobaczewski A., 2002, Zjawiska percepcji wzrokowej. Studium semantyczne, Katedra Lingwistyki Formalnej, Warszawa, KLF UW 2002, ss. 156.
Grochowski M., 1993, Konwencje semantyczne a definiowanie wyrażeń językowych, Biblioteka Myśli Semiotycznej nr 25, Warszawa: Zakład Semiotyki Logicznej Uniwersytetu Warszawskiego ss. 116.
Grochowski M., 1993, Obiekty, cele i metody definiowania a rodzaje definicji [w:] J. Bartmiński, R. Tokarski (red.) O definicjach i definiowaniu, UMCS, Lublin s. 35-45.
Grzegorczykowa R., 1990, Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, PWN, Warszawa.
Lyons J., 1975, Wstęp do językoznawstwa, przeł. K. Bogacki, PWN, Warszawa, rozdz. 2, 9,10.
Lyons J., 1984, 1989, Semantyka 1-2, przeł. A. Weinsberg, PWN, Warszawa.
Paduczewa J., 1992, Pojęcie presupozycji, [w:] tejże, Wypowiedź i jej odniesienie do rzeczywistości (referencyjne aspekty znaczenia zaimków), PWN, Warszawa, s. 65-107.
F. de Saussure, 2002, Kurs językoznawstwa ogólnego, przeł. K. Kasprzyk, PWN, Warszawa, Wstęp, r. 3, 4, 5; Cz. I r. 1, 2, 3; Cz. II; Cz. III r. 4.
F. de Saussure, 2004), Szkice z językoznawstwa ogólnego, przeł. M. Danielewiczowa, Dialog, Warszawa, O dwoistej naturze języka, Trzy wykłady genewskie (1891).
Wajszczuk J., 1997, System znaczeń w obszarze spójników polskich. Wprowadzenie do opisu, Katedra Lingwistyki Formalnej UW, Warszawa r. Trójelementowa struktura wypowiedzenia minimalnego, s. 185-211, 222-239.
Wierzbicka A., 1975, W poszukiwaniu tradycji. Idee semantyczne Leibniza. [w:] Pamiętnik Literacki L XVI / 1975.
Wierzbicka A., 2006, Semantyka. Pojęcia elementarne i uniwersalne, Wyd. UMCS, Lublin.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3322-MINWS-OG w USOSweb