Gramatyka Opisowa Języka Włoskiego, część I: Fonetyka i Fonologia 3321-4B1GO1

Wykład: 1. Wprowadzenie: realizacja graficzna i dźwiękowa języka; przedmiot fonetyki i fonologii, pojęcia fonemu i głoski w opozycji do dźwięku i litery; zastosowania fonetyki; działy fonetyki i fonologii; ich związki z innymi naukami; fonetyka jako nauka eksperymentalna; krótka historia fonetyki 2. Podstawowe pojęcia fonologii: fonem a cecha dystynktywna; opozycje fonologiczne stałe i neutralizowane; człon nacechowany i nie nacechowany opozycji; alofony: warianty kombinatoryczne i fakultatywne 3. Fonetyka akustyczna - podstawowe pojęcia: fala dźwiękowa, rola częstotliwości i amplitudy; wpływ rezonatora na realizację dźwięku; dźwięk a szmer. Fonetyka audytywna - schemat aparatu słuchowego; mechanizm percepcji dźwięku i jego uwarunkowania; 4. Fonetyka artykulacyjna - schemat aparatu artykulacyjnego i proces fonacji; omówienie systemu klasyfikacji samogłosek i spółgłosek języka włoskiego na tle parametrów artykulacyjnych; transkrypcja fonetyczna i alfabet fonetyczny; system fonologiczny języka włoskiego na tle innych języków europejskich 5. Fonotaktyka: jednostki fonotaktyczne: wyraz i sylaba; struktura sylaby włoskiej i zasady sylabifikacji; struktura sylabiczna wyrazów języka włoskiego 6. Zjawiska fonetyki kombinatorycznej: pojęcie upodobnienia; rodzaje upodobnień; wzajemny wpływ elementów fonicznych: elizja i apokopa 7. Zjawiska prozodyczne: a) akcent: pojęcie akcentu wyrazowego i zdaniowego; rodzaje akcentu wyrazowego w języku włoskim i jego specyfika akcentowa; elementy nieakcentowane: proklityki i enklityki b) intonacja: sposoby jej realizacji, intonacja a akcent wyrazowy typy intonacji w języku włoskim c) iloczas: długość samogłoskowa i spółgłoskowa; wzdłużenie wokaliczne; spółgłoski podwójne; raddoppiamento fonosintattico d) rytm; tendencje rytmiczne w języku włoskim 8. Wymowa na Półwyspie Apenińskim: zróżnicowanie języka włoskiego w zależności od czynników geograficznych; tzw. italiano standard i wymowy regionalne; podstawowe grupy dialektów włoskich.

Ćwiczenia: 1. WSTĘP: budowa aparatu mowy; system fonologiczny języka włoskiego; podział na sylaby i wyodrębnianie dźwięków; 2. UKŁAD SAMOGŁOSKOWY: trójkąt samogłosek, wymowa samogłosek "e" i "o" otwartych i zamkniętych, ćwiczenia (odsłuch kaset) polegające na rozróżnianiu głosek i na nagrywaniu studentów i ich interpretacji; transkrypcja samogłosek; przykłady wyrazów, gdzie zawsze wystąpi wariant otwarty lub zamknięty; 3. PÓŁSAMOGŁOSKI: "i", "u" w dyftongach i tryftongach; 4. SYSTEM SPÓŁGŁOSKOWY: wyjaśnienie cech dystynktywnych włoskich fonemów pod względem: miejsca i sposobu artykulacji, udziału stun głosowych, pozycji podniebienia miękkiego, efektu akustycznego, czasu trwania; transkrypcja spółgłosek, prawidłowa wymowa takich elementów jak: spółgłoski "c", "g" z samogłoskami, spółgłosek "n", "q", "s", "z" i grup "sc", "gl", "gn"; 6. ROZZIEW: grupy samogłoskowe utworzone z zestawienia samogłosek 1akcentowanych "i", "u" z "a", "e", "o"; 7. GEMINATY: zjawisko podwajania się spółgłosek i ich prawidłowa wymowa; transkrypcja, rozpoznawanie podwójnych spółgłosek na podstawie odpowiednich ćwiczeń z kasetą; 8. ZJAWISKA PROZODYCZNE: akcent wyrazowy ruchomy, wyrazy atoniczne: klityki (enklityki i proklityki); elizja, podwojenie fonoskładniowe; 9. ĆWICZENIA PODSUMOWUJĄCE: transkrypcja tekstów, praca w laboratorium polegająca na powtarzanie prawidłowej wymowy przy użyciu kaset, nagrywanie tekstów wypowiedzianych przez studentów.