Zagadnienia językowego kreowania rzeczywistości 3305-ZJKR-SEM-LICW
Seminarium ma na celu przygotowanie studentów do napisania pracy licencjackiej, której tematem może być wybrane zagadnienie z zakresu językoznawstwa kulturowego, lingwistyki kognitywnej lub pragmatyki językowej (również w ujęciu porównawczym). Zajęcia dostarczą studentom wiedzę potrzebną do określenia tematu pracy licencjackiej i umiejętności do jej skonstruowania oraz wiedzę źródłowej niezbędną do prowadzenia badań własnych na dalszych etapach studiów. Słuchacze zostaną zapoznani z aparatem terminologicznym i metodologiami badań dotyczącymi zagadnień kreowania rzeczywistości w języku w powiązaniu z aktualnymi tematami, realiami, społeczeństwem, wierzeniami, tradycją, szeroko rozumianą kulturą czy stereotypami hiszpańskojęzycznego obszaru językowego (szczegółowa lista zagadnień omawianych na zajęciach znajduje się pod opisem). W czasie zajęć studenci poznają podstawową literaturę, która będzie inspiracją do wyboru tematu pracy licencjackiej oraz przygotuje ich do badań z zastosowaniem właściwej terminologii oraz metodologii. Będą krytycznie pracować z bibliografią podstawową i wybraną bibliografią uzupełniającą, rozwiną umiejętność analizy językowej zarówno na potrzeby własnych badań, jak i praktycznego zastosowania języka w różnych obszarach związanych z programem studiów. W trakcie kursu studenci zostaną przygotowani do samodzielnego poszukiwania literatury uzupełniającej związanej z ich zainteresowaniami i planami badawczymi. Semestr pierwszy zakończy się przekrojowym testem sprawdzającym wiedzę słuchaczy. Studenci będą również zobligowani do zaprezentowania tematów, założeń i celów swoich prac oraz ich planu (projektu). W drugim semestrze praca w ramach seminarium będzie koncentrowała się na realizacji indywidualnych projektów prac licencjackich słuchaczy. Na tym etapie studenci ściśle współpracują z prowadzącym, otrzymując regularne wskazówki i informacje zwrotne na kolejnych etapach badań, analizy danych i pisania pracy.
Lista zagadnień:
1. Językoznawstwo kulturowe, etnolingwistyka (zakres badań, terminologia). Wpływ języka i kultury na odbiór rzeczywistości oraz kształtowanie światopoglądu, aksjologia i wartościowanie w języku. Widzenie świata przez pryzmat systemu językowego. Konceptualizacja rzeczywistości. Naukowy i naiwny opis świata. Semantyka i wybrane koncepcje znaczenia.
2. Zagadnienia językowego obrazu świata: koncepcje badawcze, konotacja, profilowanie, stereotypy językowe, metody rekonstrukcji obrazu świata i pojęć w korpusach i tekstach (m.in. literackich, prasowych, w wypowiedziach). Definicja kognitywna.
3. Relatywizm i determinizm językowy E. Sapira i B. L. Whorfa. Metafora konceptualna G. Lakoffa i M. Johnsona. Uniwersalia językowe i naturalny metajęzyk semantyczny Anny Wierzbickiej.
4. Propaganda w języku. Manipulacja językowa. Język polityki. Język a ideologia.
5. Pojęcie dyskursu, wybrane zagadnienia lingwistyki dyskursu.
6. Korpusy językowe jako źródło materiału językowego do badań. Kolokacja i pole semantyczno-leksykalne. Etymologia w procesie rekonstrukcji językowego obrazu świata.
7. Wybrane zagadnienia pragmatyki językowej w kontekście problematyki językowego obrazu świata.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Efekty uczenia się
• WIEDZA
Absolwent zna i rozumie:
- w podstawowym stopniu powiązania hispanistyki z innymi dyscyplinami nauk humanistycznych, zwłaszcza z językoznawstwem (K_W01);
- podstawowe metody analizy tekstów reprezentującym różne rejestry i style funkcjonalne języka hiszpańskiego oraz zna podstawową terminologię w opisie języka i rozumie jej źródła i zastosowania (K_W02);
- podstawową terminologię, przedmiot i kierunki badań obejmujące wybrane obszary dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiów iberystycznych (K_W03);
• UMIEJĘTNOŚCI
Absolwent potrafi:
- rozpoznawać różne rodzaje tekstów hiszpańskojęzycznych, umiejscowić je w ogólnym kontekście historyczno-kulturowym oraz przeprowadzić ich analizę z użyciem podstawowej terminologii i właściwych metod (K_U03);
- samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności z wykorzystaniem odpowiednich źródeł z wybranych obszarów dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiów hispanistycznych (słowników, leksykonów, encyklopedii, tekstów źródłowych, opracowań monograficznych, itp.) (K_U04);
- napisać oraz zredagować pracę pisemną w języku hiszpańskim (semestralną, roczną, a także licencjacką) z zastosowaniem odpowiednich metod oraz właściwych źródeł właściwych dziedzinom nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiów hispanistycznych (K_U05);
- posługiwać się podstawową terminologią z zakresu językoznawstwa i innych dziedzin właściwych studiom hispanistycznym (K_U07);
- posługiwać się językiem hiszpańskim na poziomie C1 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego, tj. posiada kompetencję językową czynną i bierną w zakresie języka hiszpańskiego, potrafi z łatwością zrozumieć wszystkie rodzaje tekstów języka pisanego i mówionego, posługiwać się wyrażeniami idiomatycznymi i kolokwializmami oraz posiada znajomość reguł pragmatyki komunikacji językowej (K_U08).
• KOMPETENCJE SPOŁECZNE
Absolwent jest gotów do:
- krytycznej oceny własnej wiedzy i umiejętności, samodzielnej i autonomicznej pracy oraz rozumie potrzebę doskonalenia i uczenia się przez całe życie (K_K01);
- planowania i organizacji pracy, przedsiębiorczości i współdziałania w zespole oraz przestrzegania zasad etyki zawodowej (K_K02);
- śledzenia współczesnych procesów i zjawisk zachodzących w języku, kulturze i literaturze Hiszpanii i Ameryki Łacińskiej (K_K04).
Kryteria oceniania
Semestr pierwszy (zimowy)
1. Test zaliczeniowy;
2. Obserwacja bieżąca pracy Studentów na zajęciach (udział w dyskusjach, na podstawie proponowanych przez prowadzącego tekstów, prezentowanie własnych pomysłów i obserwacji, analiza wybranych przez prowadzącego tekstów);
3. Opracowanie tematu (tytułu), celów i założeń oraz konspektu pracy licencjackiej.
Semestr drugi (letni)
Zakończenie i złożenie pracy licencjackiej
Wszystke zadania zaliczeniowe muszą być wykonywane przez studentów samodzielnie. Domyślne korzystanie z narzędzi generatywnej sztucznej inteligencji jest zabronione.
Literatura
Literatura podstawowa
Anusiewicz, Janusz, 1991, „Kulturowa teoria języka. Zarys problematyki”, [w:] Anusiewicz, Janusz, Bartmiński, Jerzy (red.), Język a Kultura, T. 1, Wrocław: Wiedza o Kulturze, 17-30.
Bartmiński Jerzy, 1986, „Czym zajmuje się etnolingwistyka?”, [w:] Akcent, nr 4 (26), s. 16–22.
Bartmiński, Jerzy, 1988a, „Definicja kognitywna jako narzędzie opisu konotacji”, [w:] Bartmiński, Jerzy (red.), Konotacja, Lublin: Wyd. UMCS, 169-183.
Bartmiński, Jerzy (red.), 1990, Językowy obraz świata, Lublin: Wyd. UMCS.
Bartmiński, Jerzy (red.), 2006a, Język. Wartości. Polityka. Zmiany rozumienia nazw wartości
w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. Raport z badań empirycznych, Lublin: Wyd. UMCS.
Bartmiński, Jerzy, Zinken, Joerg (ed.), 2009, Aspects of Cognitive Ethnolignuistics. (Advances in Cognitive Linguistics), London: Equinox Publishing Ltd.
Bernárdez, Enrique, 2008, El lenguaje como cultura. Una crítica del discurso sobre el lenguaje, Madrid: Alianza Editorial.
Borkowski, Igor, 2003, Świt wolnego słowa. Język propagandy politycznej 1981-1995, Wrocław: Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego.
Bralczyk, Jerzy, 1981, „O języku polskiej propagandy politycznej”, [w:] Kurkowska, Halina (red.), Współczesna polszczyzna. Wybór zagadnień, Warszawa: PWN.
Breve diccionario etimológico de la lengua castellana, 1967, segunda edición, Madrid: Editorial Gredos.
Bugajski, Marian, 1991, „Znak językowy w tekstach oficjalnej propagandy”, [w:] Anusiewicz, Janusz, Bartmiński, Jerzy (red.), Język a Kultura, T. 1, Wrocław: Wiedza o Kulturze, 138-141.
Grzegorczykowa, Renata, 2001, Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa, PWN.
Grzegorczykowa, Renata, 2004b, „Idee kognitywizmu jak podstawa badań porównawczych w zakresie semantyki”, [w:] Bartmiński, Jerzy (red.), Etnolingwistyka, T. 16, Lublin: Wyd. UMCS, 75-84.
Kamińska-Szmaj, Irena, 1994b, Judzi, zohydza, ze czci odziera. Język propagandy politycznej w prasie 1919-1923, Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej.
Núñez Cabezas, Salazar, Alejandro, Guerrero, Susanna, 2002, El lenguaje político español, Madrid: Catedra.
Literatura uzupełniająca
Anusiewicz, Janusz, Bartmiński, Jerzy (red.), 1991, Język a Kultura, T. 1, Wrocław: Wiedza
o Kulturze.
Anusiewicz, Janusz, Dąbrowska, Anna, Fleischer, Michael (red.), 2000, „Językowy obraz świata
i kultura: projekt koncepcji badawczej”, [w:] Dąbrowska, Anna, Anusiewicz, Janusz (red.), Językowy obraz świata i kultura. Język a Kultura, T. 13, Wrocław: Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, 11-44.
Awdiejew, Aleksy, 1992, „Wartościowanie wymuszone a szacunek dla odbiorcy w dyskursie politycznym”, [w:] Anusiewicz, Janusz, Siciński, Bogdan, (red.), Język a kultura, T. 11, Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, 49-55.
Bartmiński, Jerzy, 1993, „O profilowaniu pojęć w słowniku etnolingwistycznym”, [w:] Bartmiński, Jerzy (red.), Profilowanie pojęć: wybór prac, Lublin: Wyd. UMCS, 12-19.
Bartmiński, Jerzy, 2004a, Język w kręgu wartości. Studia semantyczne, Lublin: Wyd. UMCS.
Bernárdez, Enrique, 2010, A review of Aspects of Cognitive Ethnolnguistics, https://benjamins.com/catalog/rcl.8.2.07ber, 15.06.2018.
Biddle, William Wishart, 1931, “A psychological definition of propaganda”, [w:] The Journal
of Abnormal and Social Psychology, 26 (3), 283-295.
Bralczyk, Jerzy, 1977, „Język polityki i polityka językowa”, [w:] Lubaś, Władysław (red.), Socjolingiwstyka, T. 1, Katowice: Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, 92-97.
Brzozowska Małgorzata, 2009, „Patriotyzm i nacjonalizm w polskim dyskursie ideologicznym”,
[w:] Bartmiński, Jerzy (red.), Etnolingwistyka, T. 21, Lublin: Wyd. UMCS, 103-120.
Canova González, Antonio, Leáñez Aritsimuño, Carlos, Graterol Stefanelli, Giuseppe, Herrera Orellana, Luis A., Matheus Hidalgo, Marjuli (red.), 2015, La neolengua del poder
en Venezuela: dominación politica y destrucción de la democracia, Caracas: Episteme.
Chuliá, Elisa, 2001, El poder y la palabra. Prensa y poder político en las dictaduras. El régimen
de Franco ante la prensa y el periodismo, Madrid: Biblioteca Nueva.
Głaz, Adam, 2015, „Czym jest językoznawstwo kulturowe?”, [w:] Bartmiński, Jerzy (red.), Etnolingwistyka, T. 27, Lublin: Wyd. UMCS, 221-225.
Głowiński, Michał, 1990, Nowomowa po polsku, Warszawa: Wyd. PEN.
Grzegorczykowa, Renata, 1991, „Rola języka w tworzeniu kultury umysłowej”, [w:] Anusiewicz, Janusz, Bartmiński, Jerzy (red.), Język a kultura, t. 1, Wrocław: Wiedza o Kulturze.
Habrajska, Grażyna, 2000, „Metody ankietowe i analiza tekstów w badaniach językowego obrazu świata”, [w:] Dąbrowska, Anna, Anusiewicz, Janusz (red.), Język a Kultura. Językowy obraz świata i kultura, T. 13, Wrocław: Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego.
Kamińska-Szmaj, Irena, 1991, „Strategie zachowań językowych w prasowych tekstach propagandowych (na materiale prasy międzywojennej)”, [w:] Anusiewicz, Janusz, Marcjanik, Małgorzata (red.), Język a Kultura, T. 6, Wrocław: Wiedza o Kulturze, 133-141.
Wierzbicka, Anna, 1991, Cross-Cultural Pragmatics: The Semantics of Human Interaction, Berlin.
Van Dijk, Teun A., 2003, „Dyskurs polityczny i ideologia”, [w:] Bartmiński, Jerzy (red.), Etnolingwistyka, T. 15, Lublin: Wyd. UMCS, 7-28.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: