Modele teatru w hiszpanskiej dramaturgii XX wieku 3305-THKE-OG

W proponowanym cyklu wykładów zostaną szeroko omówione podejmowane przez dramaturgów hiszpańskich próby oddziaływania na kształtowanie się przedstawienia teatralnego i konstruowanie nowych modeli teatru poprzez wskazówki dotyczące przedstawienia. Paradoksalnie, ani w okresie przed wojną domową, ani po wojnie domowej nie mają oni bezpośredniego wpływu na zmaterializowanie się w oficjalnym nurcie teatru modeli, które propagują, ale mają wpływ na charakter teatrów eksperymentalnych, a po wojnie domowej teatrów niezależnych, pozostających jednak na marginesie oficjalnego życia teatralnego. W toku wykładów wprowadzone zostaną definicje „modelu” i „modelu teatru”. Celem podstawowym tych zajęć będzie zatem wyodrębnienie propozycji estetyczno-formalnych, które pozwalają się organizować w modele. Dlatego też istotne będzie określenie, czym jest wizja teatralna w dramacie, sceniczność dramatu; czym była reforma teatralna, awnagarda i neoawangarda oraz czym jest postmodernizm w teatrze.
W kolejnych okresach historii teatru XX wieku dzieła hiszpańskich dramaturgów wpisują się w poszukiwania europejskiego teatru i przynoszą propozycje nowego dramatu filozoficznego i poetyckiego, nowej tragedii, dramatu surrealistycznego, teatru absurdu a równolegle nowych form teatru realistycznego: groteskowo-realistycznego, ekspresjonistyczno-realistycznego czy symboliczno-realistycznego. Każda z tych propozycji jest propozycją innego modelu przedstawienia teatralnego: teatr „obnażony”, teatr „esperpentyczny”, teatr „poetycki”, teatr scenicznego surrealizmu y teatr absurdu. Pod koniec wieku XX, w konsekwencji zmian, które przynosi w Hiszpanii okrese przejściowy (TRANSICIÓN, 1975-1982), wykształca się model burzący dawne relacje: dramat-teatr, autor-reżyser, i przedstawia się w formach performance’u i widowiska postdramatycznego. Autorzy, których teksty będą omawiane jako świadectwo powyższych zjawisk i propozycje modeli dramatyczno-teatralnych, to Unamuno, Valle-Inclán, Gómez de la Serna, Federico García Lorca, Antonio Buero Vallejo, Francisco Nieva, Alfonso Vallejo, Juan Mayorga, Rodrigo García i przedstawiciele najmłodszego pokolenia twórców.

Rodzaj przedmiotu

monograficzne
fakultatywne
ogólnouniwersyteckie

Tryb prowadzenia

w sali
lektura monograficzna

Założenia (opisowo)

Założeniem jest zapoznanie słuchaczy z głównymi nurtami w teatrze hiszpańskim XX wieku widzianym w kontekscie europejskim i wyodrębnienie modeli teatralnych, w jakie się one wpisują. Ważne też będzie zwrócenie uwagi na specyfikę sytuacji w teatrze hiszpańskim przed wojną domową, teatrze pogrążonym w kryzysie, i w okresie powojennym, w którym cenzura nie dopuszcza na scenę utworów dla dykatatury wojskowej niebezpiecznych, jak również eksperymentalnych czy awangradowych. W jednym i drugim okresie dramaturg ma większą sobodę w tworzeniu wizji nowoczesnego, artystycznego teatru j jego reformy, niż reżyser, co prowadzi do swoistego paradoksu: ubóstwo estetyczno-formalne teatru, tzn. repertuaru i realizacji scenicznych przy jednoczesnym bogactwie, jeśli idzie o propozycje dramaturgów i ich teoretyczne założenia.

Efekty kształcenia

Po ukończeniu cyklu wykładów doktoranci beda mieć orientację w tendencjach w dramaturgii hiszpańskiej XX wieku oraz beda mogli okreslic podstawowe modele teatru, jakie zaproponowali dramaturdzy w imie reform czy tez odnowy hiszpanskiego teatru.

Kryteria oceniania

Ocena koncowa na podstawie czynnego udzialu w zajeciach: dyskusja, pytania, komentarze.

Praktyki zawodowe

Minimum 10 godzin.

Literatura

TEORIA DRAMATU I TEATRU
(Literatura podstawowa)

BOBES NAVES, María del Carmen (1997) Semiología de la obra dramática, Madrid, Arco Libros.
KOWZAN, Tadeusz (1997) “El signo en el teatro. Introducción a la semiología del arte del espectáculo”, en Bobes Naves, María del Carmen (ed.), Teoría del teatro, Madrid, Arco Libros (121-153).
GARCÍA BARRIENTOS, José Luis (2001) Cómo se comenta una obra de teatro. Madrid, Editorial Sintesis.
PAVIS, Patrice (1998) Diccionario del teatro. Barcelona, Paidós.
PAVIS, Patrice (2000) El análisis de los espectáculos. Teatro, mimo, danza, cine. Barcelona, Paidós.
PLEŚNIAROWICZ, Krzysztof (1996) Przestrzenie deziluzji. Modele współczesnego dzieła teatralnego. Kraków, Universitas.
ÜBERSFELD, Anne (1989) Semiótica teatral. Murcia, Cátedra y la Universidad de Murcia.

HISTORIA TEATRU XX w.

1. TEATR HISZAPAŃSKI XX WIEKU
(WYBÓR)

ANDERSON, Andrew A. (1989) "Los dramaturgos españoles y el surrealismo francés, 1924-1936", Ínsula 515: 23-24.
ANDERSON, Andrew A. (1991) "Bewitched, Bothered, and Bewildered: Spanish Dramatists and Surrealism, 1924-1936." En: The Surrealist Adventure in Spain. (Ottawa: Ottawa Hispanic Studies 6, Dovehouse Editions Canada: 240-281.
ASZYK, Urszula (1988) Współczesny teatr hiszpański w walce o...teatr. Warszawa, PIW.
ASZYK, Urszula (1996) Entre la crisis y la vanguardia. Estudios sobre el teatro español del siglo XX. Varsovia, Universidad de Varsovia.
FISCHER-LICHTE, Erika (1989) "El cambio en los códigos teatrales: hacia una semiótica de la puesta en escena intercultural." GESTOS. Teoría y práctica del teatro hispánico. 8: 11-32.
HUERTA CALVO Javier (director) (2003) Historia del teatro español II. Del siglo XVIII a la época actual. Madrid, Gredos.
Nuevas tendencias escénicas. La escritura teatral a debate. (Ponencias y coloquios del encuentro de autores teatrales) (1985) Dir. Guillermo Heras. Madrid, Ministerio de Cultura, Centro Nacional de Nuevas Tendencias Escénicas..
OLIVA, César (1989) El teatro desde 1936. Historia de la literatura española actual. Madrid, Alhambra.
RAGUÉ-ARIAS María-José (1996) El teatro de fin de milenio en España (De 1975 hasta hoy). Barcelona.
RUIZ RAMÓN, Francisco (1975) Historia del teatro español. 2. Madrid, Cátedra.
El teatro en España. Entre la tradición y la vanguardia. 1918-1939 (1992) Coordinación y edición: Dru Dougherty y María Francisca Vilches de Frutos. Madrid, Consejo Superior de Investigaciones Científicas, Fundación Federico García Lorca, Tabacalera S.A.

2. TENDENCJE W TEATRZE EUROPEJSKIM XX WIEKU
(WYBÓR)

ADES, Dawn (1983) El dadá y el surrealismo. Trad. Marcelo Covian. Barcelona, Editorial Labor.
ARTAUD, Antonin (1976) El teatro y su doble. Trad. Enrique Alonso y Francisco Abelenda. Buenos Aires, Ed. Sudamericana.
BABLET, Denis (1975) Revolutions scèniques du XX siècle. París, Société Internationale d'Art XXe Siècle.
BOROWSKI, Mateusz, SUGIERA, Malgorzata (red.) (2008) Teatr absurdu. Nowy czy stary teatr? Krakow, Ksiegarnia Akademicka.
BRAUN, Kazimierz (1984) Wielka Reforma Teatru w Europie. Ludzie. Idee. Zdarzenia. Wroclaw, Osolineum.
BROOK, Peter (1973) El espacio vacío. Barcelona, Península.
BRECHT, Bertolt (1970) Escritos sobre teatro. Buenos Aires, Nueva Visión.
BRETON, André (1969) Manifiestos del surrealismo. Madrid, Guadarrama.
BURGER, Peter (1987) Teoría de la vanguardia. Trad. Jorge García. Barcelona, Ediciones Península.
Craig, Edward Gordon (1972) Del arte del teatro. (Buenos Aires: Hachette.
ESSLIN, Martin (1974) El Teatro del Absurdo. Barcelona, Seix Barral.

FREUD, Sigmund (1992) Introducción al psicoanálisis. Madrid-México, Alianza Editorial.
GROTOWSKI, Jerzy (1980) Hacia un teatro pobre. México, Siglo XXI.
INNES, Christopher (1992) El teatro sagrado. El ritual y la vanguardia. México, Fondo de Cultura Económica.
KANTOR, Tadeusz (1977) Le théâtre de la mort. Textes réunis par D. Bablet. Lausana, L'Age d'homme.
MARINIS, Marco de (1988) El nuevo teatro, 1947-1970. Barcelona, Ediciones Paidós.
MICHELI, Mario de (1979) Las vanguardias artísticas del siglo XX. Madrid, Alianza Editorial.
Modernidad y postmodernidad. (1988) Dir. Josep Picó. (Madrid, Alianza Editorial.
WITKIEWICZ, Stanisław Ignacy (1982) La Forma Pura del teatro. Trad. Jan Patula. México,:Universidad Autónoma de México.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3305-THKE-OG w USOSweb