Religie we współczesnej Ameryce Łacińskiej 3305-RWSL-U
Celem kursu jest przedstawienie i omówienie wybranych zjawisk i procesów religijnych we współczesnej Ameryce Łacińskiej, ze szczególnym uwzględnieniem odwołań do religii i elementów tradycji ludów rdzennych. Przegląd wybranych XX-wiecznych oraz najnowszych ujęć teoretycznych pozwoli pogłębić spojrzenie na istotę zmian dokonujących się w tym zakresie, dostarczając narzędzi do analizy współczesnych zjawisk i procesów w ramach nauk o kulturze i religii.
Po wstępie obejmującym przegląd klasycznych, XX-wiecznych teorii: religii/sacrum/doświadczenia religijnego/odczarowania świata/niewidzialnej religii, przedstawione zostaną ujęcia teoretyczne wyjaśniające specyfikę regionu, jak hybrydowość, kreolizm, religijność ludowa. Przedstawione zostaną najnowsze tendencje i panorama wyznaniowa regionu w oparciu o badania Latinobarometro i Pew Research.
W kolejnej części, osoby uczestniczące w kursie zapoznają główne propozycje definicji Nowej Ery. Następnie omówione zostaną koncepcje (nowej)duchowości, (neo)indianizmu, (neo)szamanizmu, transkulturacji, na przykładach konkretnych zjawisk ze świata latynoamerykańskiego. Podjęta zostanie także kwestia obecności (nowej) duchowości w polityce.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
w sali
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po ukończeniu zajęć Student/ka zna i rozumie przedmiot badań i metodologię nauk o kulturze i religii w zakresie hiszpańskojęzycznych krajów Ameryki Łacińskiej, którą jest w stanie rozwijać twórczo i stosować w działalności profesjonalnej, oraz terminologię nauk o kulturze i religii, w odniesieniu do najnowszych zjawisk i procesów w obrębie hiszpańskojęzycznych krajów Ameryki Łacińskiej; powiązania filologii iberyjskiej w zakresie nauk o kulturze i religii z innymi dziedzinami nauk humanistycznych i społecznych; zjawiska naukowe i kulturalne w hiszpańskojęzycznych krajach Ameryki Łacińskiej, a zwłaszcza ma pogłębioną wiedzę o powiązaniach nowych badań i trendów z zakresu nauk o kulturze i religii z innymi dyskursami humanistycznymi; terminologię, teorię i metodologię z zakresu nauk o kulturze i religii w odniesieniu do hiszpańskojęzycznych krajów Ameryki Łacińskiej; współczesne dokonania ośrodków i szkół badawczych, obejmujące wybrane najnowsze zjawiska religijne w hiszpańskojęzycznych krajach Ameryki Łacińskiej.
(K_W01; K_W02; K_W04; K_W05; K_W06)
Po ukończeniu zajęć Student/ka potrafi wykorzystać nabyte umiejętności badawcze, obejmujące krytyczną analizę wytworów kultury i zjawisk społecznych hiszpańskojęzycznych krajów Ameryki Łacińskiej, syntezę różnych idei i poglądów, dobór metod i konstruowanie narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników, pozwalające na oryginalne rozwiązywanie złożonych problemów w zakresie nauk o kulturze i religii, w obrębie hiszpańskojęzycznych krajów Ameryki Łacińskiej; samodzielnie zdobywać wiedzę w zakresie nauk o kulturze i religii, w odniesieniu do hiszpańskojęzycznych krajów Ameryki Łacińskiej i poszerzać umiejętności badawcze oraz podejmować autonomiczne działania zmierzające do rozwijania zdolności i kierowania własną karierą zawodową; wykorzystać nabyte umiejętności językowe w zakresie rozumienia i tworzenia tekstów ustnych i pisemnych z wykorzystaniem terminologii fachowej.
(K_U01; K_U02; K_U03)
Po ukończeniu zajęć Student/ka jest gotów do współdziałania w grupie, przyjmując w niej różne role. (K_K01)
Kryteria oceniania
Na ocenę finalną składają się dwie oceny cząstkowe, z których każda musi być pozytywna (min. 3):
1) opracowanie wybranych tematów i ich prezentacja w trakcie zajęć: 50% oceny końcowej.
2) ustny egzamin końcowy ze znajomości zagadnień omawianych podczas zajęć: 50% oceny końcowej.
Dozwolone są 3 nieobecności nieusprawiedliwione, każda kolejna skutkuje obniżeniem oceny końcowej o 0,5 stopnia.
Literatura
Arias Yerena, A. (2011). La danza del sol de Ajijic: Un ritual nodo en la red de espiritualidad alternativa (Master's thesis, Centro de Investigaciones en Antropología Social Occidente).
Berger, P. (2014). The many altars of modernity: Toward a paradigm for religion in a pluralist age. Walter de Gruyter.
Berger, P., & Luckmann, T. (1995). Modernity, pluralism and the crisis of meaning: The orientation of modern man. Bertelsmann.
Carozzi, M. (2000). Nueva era y terapias alternativas. Universidad Católica Argentina.
Casanova, J. (1994). Public religions in the modern world. University of Chicago Press.
Casanova, J. (2008). Reconsiderar la secularización: Una perspectiva comparada mundial. Relaciones Internacionales: Revista Académica Cuatrimestral de Publicación Electrónica, 7. http://www.relacionesinternacionales.info/ojs/article/viewFile/85/75.html
Cruz Balderas, Y. (2016). El camino rojo como agente de cambio de los patrones culturales de los jóvenes (Master's thesis, Universidad Autónoma del Estado de México, Facultad de Antropología).
Dubois, T. (2009). An introduction to shamanism. Cambridge University Press.
Frigerio, A. (2016). Epílogo - La "nueva"? Espiritualidad: Ontología, epistemología y sociología de un concepto controvertido. Ciencias Sociales y Religión, 18(24), 209–231.
Galinier, J., & Molinié, A. (2013). Los neo-indios: Una religión del tercer milenio. Ediciones Abya-Yala.
Galinier, J., Lagarriga, I., & Perrin, M. (coords.) (n.d.). Chamanismo en Latinoamérica: Una revisión conceptual. Universidad Iberoamericana, Plaza y Váldes.
Hammer, O. (2006). New Age Movement. In W. Hanegraaff (Ed.), Dictionary of gnosis and Western esotericism (pp. 855–861). Brill.
Heelas, P. (1996). The New Age movement: The celebration of the self and the sacralization of modernity. Blackwell.
Heelas, P., & Lock, A. (1981). Indigenous psychologies: The anthropology of the self. Academic Press.
Heelas, P. (2006). Challenging secularization theory: The growth of New Age spiritualities of life. The Hedgehog Review, 8(1-2), 46–58.
Heelas, P. (2008). Spiritualities of life: New Age romanticism and consumptive capitalism. Blackwell.
Heelas, P., & Woodhead, L. (2005). The spiritual revolution: Why religion is giving way to spirituality. Blackwell.
Labate, B. C., Cavnar, C., Alex, K., & Gearin, A. K. (2016). The world ayahuasca: Diaspora, reinventions and controversies. Routledge.
Labate, B. C., & Jungaberle, H. (Eds.) (2011). The internationalization of ayahuasca. LIT Verlag.
Luckmann, T. (1967). The invisible religion. Macmillan.
Perdomo Marín, J. C. (2018). Todas las tradiciones inmutables se transformaron anteayer: Tras la (re)invención del chamanismo. Sociedad y Religión, 28(50), 12–36.
Sarrazin, J. P. (2011). Transnacionalización de la espiritualidad indígena y turismo místico. In Memorias del IV Congreso de la Red Internacional de Migración y Desarrollo (pp. xx–xx). FLACSO.
Suárez, H., Bárcenas Barajas, K., & Delgado Molina, C. (coords.) (2019). Estudiar el fenómeno religioso hoy: Caminos metodológicos. UNAM.
de la Peña, F. (2001). Milenarismo, nativismo y neotradicionalismo en el México actual. Ciencias Sociales y Religión, 3, 95–113.
Toniol, R., Mossière, G., & Monnot, C. (2024). Spirituality in debates: Politics, genealogy, and new movements. Introduction. Social Compass, 4(70). https://doi.org/10.1177/00377686231222326
de la Torre, R. (2014). Los "newagers": El efecto colibrí. Artífices de menús especializados, tejedores de circuitos en la red, y polinizadores de culturas híbridas. Religiao & sociedade, 34(2), 36–64.
de la Torre, R., Zúñiga, C. (2011). La neomexicanidad y los circuitos new age. Archives de Sciences Sociales des Religions, 153, 183–206.
de la Torre, R. (2014). Red Path (Camino Rojo). Encyclopedia of Latin American Religions. https://link.springer.com/referenceworkentry/
de la Torre, R., & Zuñiga, C. (2005). Lógica del mercado y lógica de la creencia en la creación de mercancías simbólicas. Desacatos, (18), 53–70.
de la Torre, R., Gutiérrez Zúñiga, C., & Dansac, Y. (2021). Los efectos culturales de la creatividad ritual del neopaganismo. Ciencias Sociales Y Religión, 23(00).
de la Torre, R., Gutiérrez Zúñiga, C., & Juárez Huet, N. (coords.) (2013). Variaciones y apropiaciones latinoamericanas del New Age. Publicaciones de la Casa Chata.
Znamenski, A. (2007). The beauty of the primitive: Shamanism and Western imagination. Oxford Academic.
Źródła internetowe:
Latinobarómetro Database. http://www.latinobarometro.org
Religion in Latin America. Pew Research Center. http://www.pewforum.org
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: