Opowiadania latynoamerykańskie wobec „techniki zamierzonego anachronizmu i błędnych atrybucji” – warsztaty z czytanio-pisania 3305-OL-01
Zajęcia stanowią praktyczne wprowadzenie do analizy tekstu, a ich głównym celem jest poszerzenie kompetencji czytelniczych, interpretacyjnych i językowych studentek_ów w dobie kryzysu wiedzy związanego z postprawdą oraz transformacją technologiczną.
Nasze lektury sytuować będziemy w kontekście problemów wywołanych przez kryzys wiedzy i wyobraźni opisywany, m.in. w „The Epistemology of Fake-News” (2021), „The Posthuman” R. Braidotti czy „Welcome to Postnormal Times” Z. Sardara.
Przedmiotem refleksji będą teksty literackie oferujące pewne formy odpowiedzi na te problemy. Zajcia prowadzone będą w trybie warsztatowym – studentki_ci zapoznają się z krótkimi opowiadaniami latynoamerykańskimi, które podczas zajęć poddane zostają uważnej lekturze (close/differential reading) oraz dyskusji. Kluczowym założeniem zajęć jest prowadzenie lektury krytycznej, wychodzącej poza powierzchowne obserwacje i przeciwstawiającej się uproszczeniom charakterystycznym dla współczesnych środków komunikacji.
Zarazem, zarysowane zostaną najważniejsze tematy współczesnej literatury latynoamerykańskiej, przedstawieni zostaną należący do najciekawszych autorów.
Podczas wspólnej lektury "mikro", "mini" i nieco większych opowiadań, poruszać będziemy w przystępny i literacki sposób kluczowe zagadnienia dotyczące zmian w rozumieniu wiedzy, takie jak: „poznanie”, „prawda”, „rzeczywistość”. Posłuży do tego przede wszystkim refleksja o gatunkach detektywistycznym i fantastycznym.
Skupimy się na literaturze, która bada/ilustruje współczesne problemy i tym samym pomaga je identyfikować i analizować:
- autor a narrator, idetyfikacja i różnica, autofikcja;
- rozmywanie granicy fikcja/rzeczywistość;
- wydarzenia możliwe/niemożliwe;
- niewiarygodny narrator;
- interpretacja jako śledztwo na podstawie niepewnych danych;
- interpretacja zbyt wielkiej ilości danych;
- role społeczne i stereotypy kulturowe.
Nasze interpretacje będziemy konfrontować ze stereotypowymi wizjami apokaliptycznej przyszłości, a także z materiałem wygenerowanym przez sztuczną inteligencję.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
STUDENT_KA ZNA I ROZUMIE:
- podstawowe metody analizy hiszpańskojęzycznych dzieł literackich, w tym techniki close reading, ze szczególnym uwzględnieniem opowiadań współczesnych i XX wiecznych autorów latynoamerykańskich (K_W02);
- podstawową terminologię, przedmiot i kierunki badań obejmujące następujące obszary dziedzin nauki i dyscyplin naukowych właściwe dla studiów iberystycznych: krytyczna analiza tekstu, analiza literatury w kontekście posthumanizmu i postprawdy oraz przemian kulturowych związanych z nowymi technologiami, analiza opowiadania jako gatunku, rola opowiadania w literaturze latynoamerykańskiej, elementy poetyki (K_W03);
STUDENT_KA POTRAFI:
czytać ze zrozumieniem zróżnicowane teksty literackie w języku hiszpańskim, w tym opowiadania współczesne i eksperymentalne, analizując ich warstwę językową i narracyjną (K_U01);
przedstawić własne poglądy, interpretacje i wnioski, dyskutować oraz prezentować przygotowane zagadnienia w języku hiszpańskim w kontekście analizy literackiej i refleksji nad współczesną rzeczywistością (K_U02);
rozpoznawać różne rodzaje tekstów hiszpańskojęzycznych, umiejscowić je w ogólnym i aktualnym kontekście historyczno-kulturowym oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę z użyciem podstawowej terminologii i właściwych metod (K_U03);
samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności interpretacyjne, korzystając z odpowiednich źródeł naukowych i literackich (słowników, leksykonów, encyklopedii, tekstów źródłowych, opracowań monograficznych, a także materiałów cyfrowych i narzędzi sztucznej inteligencji) (K_U04);
STUDENT_KA JEST GOTÓW/GOTOWA DO:
krytycznej oceny własnej wiedzy i umiejętności, refleksji nad sposobami interpretacji tekstów, analizowania własnych uprzedzeń poznawczych i kulturowych, a także do świadomego i odpowiedzialnego korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie interpretacji i tworzenia treści; rozumie potrzebę ciągłego doskonalenia się oraz poszerzania kompetencji humanistycznych (K_K01);
planowania i organizacji pracy indywidualnej i zespołowej podczas warsztatów analitycznych i interpretacyjnych, a także do przestrzegania zasad etyki akademickiej i intelektualnej, w tym krytycznego podejścia do wyników generowanych przez technologie cyfrowe (K_K02);
aktywnego uczestnictwa w kulturze hispanoamerykańskiej, zwłaszcza literackiej, z wykorzystaniem różnych form i mediów (w tym cyfrowych i opartych na sztucznej inteligencji), a także do efektywnego współdziałania w grupie, pełniąc różne role w procesie twórczej, refleksyjnej i krytycznej analizy (K_K03).
Kryteria oceniania
Metody i kryteria oceniania:
Metody dydaktyczne:
- Mini-wykłady wprowadzające zagadnienia teoretyczne
- Praca w grupach, think-pair-share
- close (differential) reading
- Dyskusja
- zadania pisemne (grupowe lub indywidualne) na platformie Classroom, bez wykorzystania sztucznej inteligencji;
- krytyczna konfrontacja z materiałem wygenerowanym przez SI
Kryteria oceniania:
Ocenianie w trybie ciągłym na podstawie aktywności i wykonywania zadań.
Do zaliczenia konieczne są:
- obecność na zajęciach (dozwolone 2 nieusprawiedliwione nieobecności). Nieobecność na 50% lub więcej ilości zajęć uniemożliwia zaliczenie przedmiotu;
- systematyczne przygotowywanie się do zajęć, aktywny i konstruktywny udział w dyskusji, wykonywanie zadanych prac.
Informacja o punktach za punktowane zadania będzie udostępniana przez Classroom.
Praktyki zawodowe
-
Literatura
Zgodnie z tytułem, patronem naszych zajęć będzie Jorge Luis Borges. Zaczniemy od bardziej przystępnych opowiadań, by przygotować się do lektury bardziej wymagających.
Lista lektur może ulec zmianie po konsultacji z uczestnicz_kami kursu i zależeć będzie od dynamiki grupy.
Lista lektur w porządku alfabetycznym:
Barragán Castro, Luis Carlos: “Parásitos perfectos” (fragm.), 2021.
Borges, Jorge Luis: “Borges y yo”, in: “El hacedor”, 1960.
Boregs, Jorge Luis: “Tema del traidor y del héroe”, in: “Ficciones”, 1944.
Borges, Jorge Luis: “Pierre Menard, el autor del Quijote”, in: “Ficciones”, 1944.
Enriquez, Mariana: “Bajo el agua negra”, in: “Las cosas que perdimos en el juego”, 2016.
Chapela, Andrea: “Ansibles Perfiladores Y Otras Maquinas De Ingenio” (wybór), 2020.
Colanzi, Liliana: “Atomito”, in: “Ustedes brillan en lo oscuro”, 2022.
Iwasaki, Fernando: “Ajuar Funerario” (wybór), 2004.
Piglia, Ricardo: “Los casos del comisario Croce” (wybór), 2018.
Schweblin, Samanta: “Kentuki” (fragm.), 2018.
Teoria (podstawy analizy tekstu i close reading):
Burzyńska, A., & Markowski, M. P. (2009). Teorie literatury XX wieku. Podręcznik. Kraków: Znak.
Culler, J. (1997). En defensa de la sobreinterpretación. W: U. Eco et al. (red.), Interpretación y sobreinterpretación (s. XX–XX). Cambridge: Cambridge University Press.
Eco, U. (1996). Seis paseos por los bosques narrativos. Barcelona: Lumen.
Fish, S. (1989). La literatura en el lector: estilística «afectiva». W: R. Warning (red.), Estética de la recepción (s. XX–XX). Madrid: Taurus.
Perloff, M. (2004). Differentials: Poetry, Poetics, Pedagogy. Tuscaloosa: University of Alabama Press.
Rorty, R. (1997). El progreso del pragmatista. W: U. Eco et al. (red.), Interpretación y sobreinterpretación (s. XX–XX). Cambridge: Cambridge University Press.
Selden, R., Widdowson, P., & Brooker, P. (2010). La teoría literaria contemporánea. Barcelona: Ariel.
Żychliński, A. (2017). Fikcjogramy. Elementy przemian literatury współczesnej. Teksty Drugie, 1, 187–198.
Kontekst (postprawda, AI, epistemologia):
Bernecker, S., Flowerree, A. K., & Grundmann, T. (red.). (2021). The Epistemology of Fake News. Oxford: Oxford Academic.
Borji, A. (2023). A categorical archive of ChatGPT failures. arXiv preprint. https://doi.org/10.48550/arXiv.2302.03494
Bottou, L., & Schölkopf, B. (2023). Borges and AI. arXiv preprint. https://doi.org/10.48550/arXiv.2310.01425
Harsin, J. (2018a). A Critical Guide to Fake News: From Comedy to Tragedy. Pouvoirs, 164(1), 99–119. https://doi.org/10.3917/pouv.164.0099
Harsin, J. (2018b). Post-Truth and Critical Communication Studies. Oxford Research Encyclopedia of Communication, 20.12.2018. https://doi.org/10.1093/acrefore/9780190228613.013.757
Pariser, E. (2017). El filtro burbuja: Cómo la web decide lo que leemos y lo que pensamos. Madrid: Taurus.
Sardar, Z. (2010). Welcome to postnormal times. Futures, 42, 435–444. https://doi.org/10.1016/j.futures.2009.11.028
Sardar, Z. (2020). The smog of ignorance: Knowledge and wisdom in postnormal times. Futures, 120, 1–12. https://doi.org/10.1016/j.futures.2020.102554
Schaberg, C. (2018). The Work of Literature in an Age of Post-Truth. Londyn: Bloomsbury.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: