Między szaleństwem a psychopatologią. Literackie "studia przypadków" z hiszpańskiego obszaru językowego 3305-MSAP-01
Zajęcia łączą wiedzę z dziedziny literaturoznawstwa oraz psychologii. Wybrane teksty teoretyczne będą przyczynkiem do dyskusji nad literackim obrazem szaleństwem bądź choroby/zaburzenia psychicznego. Omówione zostanie znaczenie szaleństwa w literaturze jako przyczynku do stygmatyzacji, ale też jako narzędzia wymierzonego w dominujące dyskursy (np. patriarchalny, kapitalistyczny). Poszczególne teksty współczesnej prozy w języku hiszpańskim będą analizowane pod kątem relacji pomiędzy specyfiką psychologią bohaterki/bohatera a strukturą utworu, jego warstwą językową i możliwymi odczytaniami. Wybrane kategorie psychologiczne (zaczerpnięte między innymi z psychoanalizy) posłużą także do analizy literackich technik kwestionowania granicy pomiędzy niezwykłością a codziennością, patologią a normą.
Zakres tematyczny (może ulec niewielkim zmianom - w zależności od zainteresowań studentek_ów):
1. Kanon i "przemyślne szaleństwo": "Don Kichot" Miguela Cervantesa;
2. Antypsychiatria a parodia: "El misterio de la cripta embrujada" Eduarda Mendozy;
3. Niepokoje, paranoje: "La sala de las muñecas", Mercé Rodoredy i "El hombre que salía por las noches" Juana Jose Millása;
4. Zakochać się "do szaleństwa": "La niña lunática" Esther Tusquets i "En ausencia de Blanca" Antonia Muñoza Moliny;
5. Niesamowite w opowiadaniach Cristiny Fernández Cubas;
6. Czarownice, histeryczki...: "Las cosas que perdimos en el fuego" Mariany Enríquez;
7. Trauma indywidualna, kolektywna, międzypokoleniowa: "Amor, curiosidad, prozac y dudas" Lucíi Etxebarríi;
8. Między szaleństwem a obojętnością: wybrane opowiadania Valerii Correy Fiz, Mariany Enríquez, Samanthy Schweblin i Sary Mesy;
9. Proza "splątana": "La distancia de rescate" Samanthy Schweblin i "El patio del hospital" Diny Diaz;
10. Patriarchalna rodzina: normatywna patologia? "La familia" Sary Mesy.
UWAGA: Niektóre teksty analizowane na zajęciach dotyczą treści wrażliwych (przemoc, przemoc seksualna, dyskryminacja, cierpienie psychiczne).
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student_ka zna i rozumie:
- podstawową terminologię, przedmiot i kierunki badań obejmujące analizę oraz interpretację literackich przedstawień szaleństwa w XX i XXI wieku (K_W03);
Student_ka potrafi:
- przedstawić własne poglądy, opinie dotyczące interpretacji przeczytanych fragmentów, dyskutować na ich temat oraz prezentować przygotowane
zagadnienia dotyczących literackich przedstawień szaleństwa i zaburzeń psychicznych w języku hiszpańskim (K_U02);
- samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętność krytycznej analizy krótkich tekstów prozatorskich hiszpańskiego obszaru językowego z wykorzystaniem np. zaproponowanych w bibliografii tekstów teoretycznych (K_U04);
-posługiwać się wybranymi ujęciami teoretycznymi, paradygmatami
badawczymi i pojęciami właściwymi dla literaturoznawstwa hiszpańskiego
obszaru językowego poszerzonymi o podstawowe kategorie z zakresu psychologii (psychopatologii) (K_U07).
Student_ka jest gotów_a do:
- krytycznej oceny własnej wiedzy i umiejętności i rozumie także potrzebę
ciągłego doskonalenia się i rozwoju (K_K01);
- planowania i organizacji pracy, współdziałania w zespole oraz przestrzegania zasad etyki zawodowej w zakresie wymaganym do przygotowania projektu zaliczającego kurs (K_K02);
- śledzenia współczesnych procesów i zjawisk zachodzących w języku, kulturze
i literaturze Hiszpanii i Ameryki Łacińskiej w odniesieniu do dominujących i subwersywnych przedstawień szaleństwa i zaburzeń psychicznych (K_K04).
Kryteria oceniania
Zaliczenie przedmiotu wymaga spełnienia następujących kryteriów:
1. obecność na zajęciach i znajomość tekstów jest obowiązkowa. Dopuszczalna liczba nieusprawiedliwionych nieobecności to dwie w ciągu semestru. Przy nieobecności na poziomie przekraczającym 50% (niezależnie od powodu nieobecności) student_ka nie otrzyma zaliczenia.
2. przygotowanie około 20-minutowej prezentacji związanej z wybraną przez studentkę_ta lekturą, z załączonym konspektem i, ewentualnie, bibliografią. W zależności od liczby osób uczestniczących w zajęciach, prezentacje będą przedstawiane w sali lub składane w formie projektu w wyznaczonym terminie.
Literatura
Literatura (fragmenty):
de Cervantes, Miguel, "El Quijote" (różne wydania);
Correa Fiz, Valeria (2022) "Hubo un jardín", Madrid: Editorial Páginas de Espuma;
Díaz, Dina (2014) "La ballena de Jonás", Montevideo: Letradura;
Enríquez, Mariana (2009) "Los peligros de fumar en la cama", Barcelona: Anagrama;
Enríquez, Mariana (2016) "Las cosas que perdimos en el fuego", Barcelona: Anagrama;
Enríquez, Mariana (2024) "El lugar soleado para la gente sombría", Barcelona: Anagrama;
Etxebarría, Lucía (1997) "Amor, curiosidad, prozac y dudas", Barcelona: Plaza & Janes;
Fernández Cubas, Cristina (2015) "La habitación de Nona", Barcelona: Tusquets Editores;
Mendoza, Eduardo (1978/2006) "El misterio de la cripta embrujada", Barcelona: Booket;
Mesa, Sara (2016) "Mala letra", Barcelona: Anagrama;
Mesa, Sara (2022) "La familia", Barcelona: Anagrama;
Millás, Juan José (1987/2016) "Una vocación imposible", ePub;
Muñoz Molina, Antonio (1999/2024) "En ausencia de Blanca", Barcelona: Seix Barral;
Muñoz Molina, Antonio (2006) "La poseída", Hk Books
Schweblin, Samantha (2014) "Distancia de rescate", Penguin Random House.
Schweblin, Samantha (2015) "Siete casas vacías", Madrid: Editorial Páginas de Espuma;
Rodoreda, Mercé (2006) "La sala de las muñecas", Hk Books
Tusquets, Esther (2009) "Carta a la madre y cuentos completos", Palencia: Menoscuarto Ediciones.
Literatura teoretyczna i uzupełniająca:
Foucault, Michel (1961) "Historia de la locura en la época clásica", Proyecto Espartaco, online;
Freud, Sigmund, "Lo siniestro", (różne wydania)
Fridman, Irene (2019) "Violencia de género y el psicoanálisis. Agonías impensables", Buenos Aires: Lugar Editorial.
Kristeva, Julia (1997) "Sol negro. Depresión y melancolía", Buenos Aires: Monte Ávila Editores Latinoamericana
Segato, Rita (2018) "Contra-pedagogías de la crueldad", Buenos Aires: Prometeo Libros;
Torrente Ballester, Gonzalo (1975) "El Quijote como juego", Guadarrama;
Vygotsky, Lev (1960/2006) "Psicología del arte", Barcelona/Buenos Aires/ México: Paidós.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: