Myśl filozoficzna hiszpańska i hispanoamerykańska 3305-MFHH-21
Celem pierwszej części zajęć jest przybliżenie głównych nurtów hiszpańskiej myśli filozoficznej, ze szczególnym uwzględnieniem kontekstu historycznego epoki, w której występują. Podczas zajęć studenci poznają cechy szczególne hiszpańskiej myśli filozoficznej, czynniki warunkujące jej ewolucję, a także wpływ jaki wywierają na nie europejskie prądy filozoficzne (artystotelizm, neoplatonizm, stoicyzm, scholastyka, erazmizm, mistycyzm, makiawelizm, racjonalizm, krauzyzm, filozofia niemiecka - Schopenhauer i Nietzsche, egzystencjalizm). Zapoznają się również z poglądami myślicieli reprezentujących poszczególne prądy, a także uczą się odnajdywać omawiane przez nich treści filozoficzne w hiszpańskich tekstach literackich.
W drugiej części zajęć w perspektywie chronologicznej studenci zapoznają się z poszczególnymi nurtami, wybranymi zagadnieniami oraz dorobkiem wybranych myślicieli Hispanoameryki od końca XIX do XXI wieku, z uwzględnieniem kontekstu historycznego i przemian społeczno-politycznych. Po wprowadzeniu i zapoznaniu z problematyką myśli latynoamerykańskiej, przedstawione zostaną zagadnienia okresu pozytywizmu (antynomia cywilizacja – barbarzyństwo, założenia scjentystów) oraz przewartościowanie pozytywizmu i rozwój myśli indygenistycznej. Następnie omówiona zostanie kwestia autonomiczności myśli hispanoamerykańskiej oraz kwestia tożsamości hispanoamerykańskiej, teoria zależności (centrum – peryferia) oraz podstawy teoretyczne i dorobek wybranych przedstawicieli filozofii wyzwolenia, teologii wyzwolenia i teologii indiańskiej. Kolejnym tematem będą teorie postkolonialne i studia nad podporządkowaniem. Na koniec omówione zostaną koncepcje perspektywizmu indiańskiego oraz systemu autopoietycznego.
1. Myśl średniowieczna: hiszpańsko-arabska (Avempace, Averroes), hiszpańsko-żydowska (Ibn Gabiril, Maimónides) i chrześcijańska (Ramón Llull)
2. Hiszpańska myśl renesansowa: erazmizm (Juan Luis Vives) i mistyka hiszpańska
3. Szkoła z Salamanki: Francisco de Vitoria, Francisco Suárez, Martín de Azpilcueta
4. Hiszpańska myśl barokowa: antymakiawelizm (Pedro de Rivadeneyra, Juan de Mariana) i neostoicyzm (Francisco de Quevedo)
5. Hiszpańskie nurty reformatorskie: oświecenie (Gaspar Melchor de Jovellanos) i krauzyzm hiszpański (Julián Sanz del Río)
6. Myśl Pokolenia 98 (Miguel de Unamuno)
7. Myśl filozoficzna i społeczna José Ortegi y Gasseta
8. Wprowadzenie. Filozofia czy myśl filozoficzna? Filozofia hispanoamerykańska czy uniwersalna?
Myśl pozytywistyczna. Cywilizacja i barbarzyństwo. Scjentyzm. (Domingo Sarmiento, Gabino Barreda)
9. Przezwyciężenie pozytywizmu (José Martí).
Indygenizm. (Manuel González Prada, José Vasconcelos, José Carlos Mariátegui)
10. Problem tożsamości i autonomiczności hispanoamerykańskiej. (Leopoldo Zea)
11. Teoria zależności (Raul Prebish). Filozofía wyzwolenia: podstawy teoretyczne i wybrani przedstawiciele.
12. Teologia wyzwolenia i teologia indiańska.
13. Teorie postkolonialne (Walter Mignolo, Silvia Rivera Cusicanqui) i studia nad podporządkowaniem w Ameryce Łacińskiej.
14. Perspektywizm indiański (Eduardo Viveiros de Castro). System autopojetyczny (Francisco Varela, Humberto Maturana).
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Wiedza:
K_W01
K_W10
Student zna główne nurty hiszpańskiej i hispanoamerykańskiej myśli filozoficznej
K_W02
K_W03
Student zna terminologię używaną w opisie głównych nurtów hiszpańskiej i hispanoamerykańskiej myśli filozoficznej
K_W05
K_W11
Student zna cechy szczególne hiszpańskiej i hispanoamerykańskiej myśli filozoficznej, czynniki warunkujące ich ewolucję
Student zna sylwetki i poglądy przedstawicieli poszczególnych prądów myśli hiszpańskiej i hispanoamerykańskiej
K_W10
Student ma podstawową wiedzę dotyczącą powiązań hiszpańskiej i hispanoamerykańskiej myśli filozoficznej z myślą filozoficzną innych krajów i regionów.
Umiejętności:
K_U02
K_U04
Student potrafi wskazać cechy szczególne hiszpańskiej i hispanoamerykańskiej myśli filozoficznej i jej poszczególnych nurtów
K_U02
K_U05
Student potrafi wskazać związek między nurtami hiszpańskiej myśli filozoficznej i konkretnymi wydarzeniami z historii Hiszpanii, które miały wpływ na jej ukształtowanie; potrafi usytuować poszczególne nurty myśli hispanoamerykańskiej w kontekście społeczno-politycznym.
K_U05
Student umie wskazać wpływ, jaki hiszpańska myśl filozoficzna wywiera na utwory literackie
K_U01
K_U03
Student potrafi korzystać ze źródeł i literatury obcojęzycznej dotyczącej hiszpańskiej i hispanoamerykańskiej myśli filozoficznej
K_U03
K_U06
Student selekcjonuje i porządkuje informacje uzyskane w procesie uczenia się
Kompetencje społeczne:
K_K01
Student rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie
K_K06
Student ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego Hiszpanii i Hispanoameryki
Kryteria oceniania
Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest regularne uczęszczanie na zajęcia (dopuszczalne są dwie nieobecności) oraz zaliczenie egzaminu pisemnego obejmującego materiał omawiany na zajęciach. Ocena finalna składa się z ocen z dwóch testów pisemnych obejmujących materiał pierwszej i drugiej części zajęć.
Literatura
1. Abellán, J.L., Historia crítica del pensamiento español, Madrid, Espasa Calpe, 7 vol., 1979-1989.
2. Abellán, J.L., El erasmismo español, Madrid, Espasa Calpe, 2005
3. Saña, H., Historia de la filosofía española: su influencia en el pensamiento universal, Córdoba, Editorial Almuzara, 2007.
4. García, J. E., Filosofía hispánica concepto, origen y foco historiográfico, Pamplona, EUNSA, 1998.
5. Maceiras Fafián, M., Pensamiento filosófico español, Madrid, Síntesis, 2010
6. Górski, E., Hiszpańska refleksja egzystencjalna, Wrocław 1979.
7. Górski, E., José Ortega y Gasset i kryzys ideologii hiszpańskiej, Wrocław 1982.
8. Górski, E. (red.), Problemy człowieka we współczesnej myśli hiszpańskiej, Kraków 1982.
9. Sánchez, F. L., Pensamiento en la literatura española, Poznań 1992.
10. Beorlegui C., Historia del pensamiento latinoamericano. Una búsqueda incesante de la identidad, Universidad de Deusto, Bilbao 2004.
11. Cerutti Guldberg H., Filozofia naszoamerykańska = Filosofía nuestroamericana, przeł. J. Wojcieszak, Warszawa 2011.
12. Cerutti Guldberg H., Filosofía de la liberación latinoamericana, México 1983.
13. Derwich K., Modrzejewska M., Latin American Thought, Kraków 2016.
14. Fornet-Betancourt R., Estudios de filosofía latinoamericana, México 1992.
15. Gómez-Martínez J. L., Pensamiento iberoamericano.Siglo XIX, URL: http://www.ensayistas.org/critica/generales/gomez3.htm
16. Teorías sin disciplina (latinoamericanismo, poscolonialidad y globalización en debate), ed. S. Castro-Gómez y E. Mendieta, México 1998, URL: http://www.ensayistas.org/critica/teoria/castro/
17. Zea L, El pensamiento latinoamericano, edición digital 2003, URL: http://www.ensayistas.org/filosofos/mexico/zea/pla/
18. Positivismo argentino. Simuladores de la razón.Muestra biblio-hemerográfica sobre el positivismo como corriente de pensamiento hegemónica en Argentina entre 1880 y el Centenario, URL: http://www.bn.gov.ar/catalogo/positivismo-argentino-simuladores-de-la-razon-4
20. Tamayo Acosta J. (2009). La Teología de la Liberación. En el nuevo escenario político y religioso, Tirant lo Blanch.
21. Mignolo W. (2007), La idea de América Latina. La herida colonial y la opción decolonial, Barcelona: Gedisa.
22. Viveiros de Castro E. (2015), The Relative Native: Essays on Indigenous Conceptual Worlds. HAU.
23. Danowski D., Viveiros de Castro E. (2016), The Ends of the World.Polity.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: