Literatura, nauka, absurd i subwersja: lektury patafizyczne (hispanoamerykańskich tekstów) 3305-LNAS-U
Naszym wyzwaniem będzie spojrzenie na świat i jego kulturowe interpretacje (zwłaszcza autorstwa Borgesa i Cortázara) przez pryzmat 'PATAFIZYKI.
´Patafizyka to pseudonauka, która, według Jarry'ego, zgłębi "[…] prawa tyczące wyjątków i wyjaśni wszechświat wobec tutejszego dodatkowy [...], który można dostrzec i który być może należałoby dostrzec miast zwykłego, jako że reguły, na gruncie których ujawnia się wszechświat zwykły, stanowią zbiór stosunków równie wyjątkowych, choć częstszych [...]. DEFINICJA: 'Patafizyka stanowi teorię urojonych rozwiązań, która zarysom rzeczy przypisuje zawarte w nich symboliczne własności potencjalne" (A. Jarry, Dzieła i myśli doktora Faustrolla, patafizyka, „Literatura na Świecie”
1997, nr 8–9, s. 29).
Z jednej strony można ją więc uznać za metaforę literatury (badającej światy potencjalne, alternatywne), z drugiej - za postulat doprowadzenia racjonalnego rozumowania do skrajności. Na zajęciach zajmiemy się oboma aspektami tej inspirującej "teorii", a także następującymi zagadnieniami:
- fikcja vs rzeczywistość (pytania ontologiczne, światy możliwe);
- literatura vs nauka;
- "naukowa" interpretacja świata;
- "racjonalność" i "powaga" w interpretacji świata;
- ograniczenia możliwości poznania;
- doprowadzanie racjonalnej analizy do ekstremum i w ostateczności do absurdu;
- mędrcy vs szaleńcy;
- kwestionowanie (stereo)typowego podejścia do interpretacji rzeczywistości;
- życie w świecie fake newsów.
Szczególną uwagę poświęcimy następującym kwestiom literackim:
-'Patafizyka w Argentynie;
- intertekstualność, oryginalność, "wtórność", CLINAMEN;
- ontologiczna konstrukcja światów literackich;
- przekraczanie granic fikcja/rzeczywistość;
- parodia/trawestacja dyskursu naukowego;
- literackie inspiracje nauką;
- fantastyczność w literaturze/"speculative fiction";
- paradoksy i jedność przeciwieństw;
- różnica, anomalia i wyjątek w teście/w świecie;
- filozoficzne (?) interpretacje świata w tekstach literackich.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
w sali
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
absolwent zna i rozumie:
- specyfikę przedmiotową i metodologiczną właściwą dla studiowanego
kierunku, którą jest w stanie rozwijać twórczo i stosować w działalności
profesjonalnej, terminologię z zakresu studiowanego kierunku na poziomie
rozszerzonym (K_W01)
- powiązania kierunku iberystyka z innymi dziedzinami nauk humanistycznych i społecznych (K_W02);
- zjawiska naukowe i kulturalne w Polsce i hiszpańskojęzycznych krajach Ameryki Łacińskiej, a zwłaszcza ma pogłębioną wiedzę o powiązaniach nowych badań i trendów z zakresu studiowanego kierunku z innymi dyskursami humanistycznymi (K_W04);
absolwent potrafi:
- wykorzystać nabyte umiejętności badawcze, obejmujące krytyczną analizę wytworów kultury i zjawisk społecznych krajów hiszpańskiego obszaru językowego, syntezę różnych idei i poglądów, dobór metod i konstruowanie narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników, pozwalające na oryginalne rozwiązywanie złożonych problemów w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiów iberystycznych (K_U01);
- samodzielnie zdobywać wiedzę w zakresie studiowanego kierunku i poszerzać umiejętności badawcze oraz podejmować autonomiczne działania zmierzające do rozwijania zdolności i kierowania własną karierą zawodową (K_U02);
absolwent jest gotów do:
- współdziałania w grupie, przyjmując w niej różne role (K_K01).
Kryteria oceniania
Metody dydaktyczne:
- MIni wykłady
- Praca w grupach, think-pair-share
- CLOSE READING / DIFFERENTIAL READING (Fish/Perloff)
- Dyskusja
Zagadnienia teoretyczne ilustrowane będą materiałem audiowizualnym.
Kryteria oceniania:
- obecność na zajęciach (dozwolone 2 nieusprawiedliwione nieobecności),
- systematyczne przygotowywanie się do zajęć, aktywny i konstruktywny udział w dyskusji, wykonywanie zadanych prac.
Forma i kryteria zaliczenia przedmiotu mogą ulec zmianie w zależności od aktualnej sytuacji epidemicznej. Równoważne warunki zaliczenia zostaną ustalone zgodnie z wytycznymi obowiązującymi na Uniwersytecie Warszawskim, w porozumieniu z uczestnikami zajęć
Literatura
Teksty literackie (lista może ewoluować w trakcie kursu, po uzgodnieniu zmian ze studentami lub na ich prośbę):
Alfred Jarry, "Król Ubu" (tłum. T. Boy-Żeleński).
Alfred Jarry, "Dzieła i myśli doktora Faustrolla, patafizyka", "Literatura na Świecie” 1997, nr 8–9.
Jorge Luis Borges:
- "Tlön, Uqbar, Orbis Tertius",
- "Pierre Menard, autor del Quijote",
- "El idioma analítico de John Wilkins",
- otros cuentos.
Julio Cortázar, "Historias de cronopios y de famas" y otros cuentos.
Macedonio Fernández, wybór tekstów.
Roque Larraquy, Diego Ontivero, "Informe sobre ectoplasma animal", Buenos Aires 2014.
Luisa Valenzuela, wybór tekstów.
Juan Rodolfo Wilcock, "La sinagoga de los iconoclastas", wybór.
***
Teksty teoretyczne i krytyczne (czytane we fragmentach/literatura dodatkowa):
‘Patafísica [pepitas de calabaza ed.]:
- Patafísica y conocimiento. Christian Ferrer
- Definición. Alfred Jarry
- Alfred Jarry y el Colegio de ‘Patafísica. J. E. Fassio
- En el umbral de la ‘Patafísica. Roger Shattuck
- Especulaciones. Alfred Jarry
- Buenos Aires y el misterio sonoro en. Luisa Valenzuela
- La ‘patafisíca, una religión en formación. Asger Jorn
- El Otro Ilustre Colegio de ‘Patafísica de Valencia, o la ‘patafísica realizada. José Manuel Rojo.
Christian Bök, "'Pataphysics: The Poetics of an Imaginary Science".
Guillermo Martínez, "Borges y la matemática".
Floyd Merrell, "Unthinking Thinking: Jorge Luis Borges, Mathematics, and the New Physics".
Lidia Morales Benito, "La búsqueda de una nueva verosimilitud. Literatura neofantástica e patafísica", https://doi.org/10.4000/carnets.6060.
Alan Pauls, "El factor Borges".
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: