Metodologia i źródła w badaniach historycznych i kulturowych: między Hiszpanią a Ameryką I 3305-HN1-1U
Celem proseminarium jest zapoznanie studentów i studentek z podstawowymi narzędziami metodologicznymi z zakresu historii (w tym historii kultury), niezbędnymi do przeprowadzenia samodzielnej analizy i napisania pracy magisterskiej z tej dyscypliny. Proponowany program zajęć obejmuje m.in. takie zagadnienia jak paleografia hiszpańska, ikonografia, studia nad pamięcią, antropologia historyczna czy falsyfikacje. Podczas zajęć studenci i studentki uczą się krytyki źródeł historycznych na wybranych przykładach z historii Hiszpanii oraz Ameryki, a także zdobywają umiejętności niezbędne do samodzielnego przeprowadzenia kwerend archiwalnych i bibliotecznych. Innym ważnym aspektem podjętym podczas zajęć jest wykorzystanie najnowszych narzędzi informatycznych (np. bazy danych) w badaniach historycznych oraz świadome i krytyczne korzystanie z dostępnych zasobów cyfrowych.
Proponowana tematyka zajęć:
1. METODOLOGIA DE INVESTIGACIÓN HISTÓRICA
2. CRÍTICA DE LAS FUENTES HISTÓRICAS
3. HISTORIA DE LA HISTORIOGRAFIA: LAS CORIENTES ACTUALES
4. HISTORIA DE LA HISTORIOGRAFÍA: LA ESCUELA DE LOS ANNALES
5. HISTORIA ORAL UNA FUENTE VALIOSA DE OBTENCIÓN DE LA INFORMACIÓN HISTÓRICA
6. EL METODO ICONOGRAFICO EN HISTORIA
7. ETNOGRAFIA E HISTORIA CONTEMPORANEA
8. GENEALOGIA Y SU USO EN HISTORIA
9. EL CINE COMO FUENTE DE LA HISTORIA
10. FALSIFICACIÓN DE LA HISTORIA (POLÍTICA DE LA HISTORIA): LOS CASOS ESPAÑOL Y NOVOHISPANO.
11. WIKIPEDIA: CIENCIA Y FICCIÓN. LOS BLOGS COMO FUENTES DE INFORMACIÓN.
12. PODCASTS Y GRABACIONES – NUEVAS FUENTES DEL CONOCIMIENTO HISTÓRICO
13. CÓMO HACER LA BÚSQUEDA BIBLIOGRÁFICA EN LÍNEA: RECURSOS DIGITALES DE LAS BIBLIOTECAS
14. EL DISCURSO HISTÓRICO EN AMERICA LATINA
15. DECOLONIZACIÓN DE METODOLOGÍAS
Zajęcia prowadzone są w języku hiszpańskim.
W cyklu 2025Z:
Celem proseminarium jest zapoznanie studentów i studentek z podstawowymi narzędziami metodologicznymi z zakresu historii (w tym historii kultury), niezbędnymi do przeprowadzenia samodzielnej analizy i napisania pracy magisterskiej z tej dyscypliny. Proponowany program zajęć obejmuje m.in. takie zagadnienia jak paleografia hiszpańska, ikonografia, studia nad pamięcią, antropologia historyczna czy falsyfikacje. Podczas zajęć studenci i studentki uczą się krytyki źródeł historycznych na wybranych przykładach z historii Hiszpanii oraz Ameryki, a także zdobywają umiejętności niezbędne do samodzielnego przeprowadzenia kwerend archiwalnych i bibliotecznych. Innym ważnym aspektem podjętym podczas zajęć jest wykorzystanie najnowszych narzędzi informatycznych (np. bazy danych) w badaniach historycznych oraz świadome i krytyczne korzystanie z dostępnych zasobów cyfrowych. Proponowana tematyka zajęć: Zajęcia prowadzone są w języku hiszpańskim, ale lektury przedmiotu wymagają również znajomości języka angielskiego. |
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2025Z: | W cyklu 2024Z: |
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
W cyklu 2025Z: w sali | Ogólnie: w sali mieszany: w sali i zdalnie | W cyklu 2024Z: w sali |
Efekty kształcenia
Po ukończeniu zajęć student i studentka zna i rozumie specyfikę przedmiotową i metodologiczną z zakresu nauk historycznych oraz nauk o kulturze i religii (ze szczególnym uwzględnieniem historii kultur, etnografii, geneaologii, antropologii historycznej i etnohistorii), którą jest w stanie rozwijać twórczo i stosować w działalności profesjonalnej; zna cechy i specyfikę różnych form komunikacji naukowej na przykładach opracowań z zakresu historii kultury, zna terminologię z zakresu studiowanego kierunku na poziomie rozszerzonym, w szczególności takie pojęcia i koncepcje jak analiza dyskursu, ikonografia, krytyka źródeł, krytyka dekolonialna, egodokumenty, pamięć historyczna, kulturowa i zbiorowa, tradycja wynaleziona; zna powiązania filologii iberyjskiej z innymi dziedzinami nauk humanistycznych i społecznych; zna podstawowe pojęcia i zasady z zakresu ochrony własności intelektualnej i prawa autorskiego oraz konieczność zarządzania zasobami własności intelektualnej; zjawiska naukowe i kulturalne w hiszpańskojęzycznych krajach Ameryki Łacińskiej oraz w Hiszpanii, a zwłaszcza ma pogłębioną wiedzę o powiązaniach nowych badań i trendów z zakresu studiowanego kierunku z innymi dyskursami humanistycznymi; terminologię, teorię i metodologię z zakresu nauk historycznych oraz nauk o kulturze; zna współczesne dokonania ośrodków i szkół badawczych, obejmujące wybrane obszary dyscyplin naukowych historia oraz nauki o kulturze i religii, właściwych dla studiów iberystycznych (S2K_W01; S2K_W02; S2K_W03; S2K_W04; S2K_W05; S2K_W06).
Po ukończeniu zajęć student i studentka potrafi wykorzystać nabyte umiejętności badawcze, obejmujące krytyczną analizę wytworów kultury i zjawisk społecznych w hiszpańskojęzycznych krajach Ameryki Łacińskiej oraz w Hiszpanii, syntezę różnych idei i poglądów, dobór metod i konstruowanie narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników, pozwalające na oryginalne rozwiązywanie złożonych problemów w zakresie dyscyplin naukowych historia oraz nauki o kulturze i religii; potrafi rozpoznać różne typy narracji historycznej i krytycznie je ocenić pod względem formalnym i językowym; potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę w zakresie studiowanego kierunku, potrafi przeprowadzić kwerendę źródłową z wykorzystaniem cyfrowych baz danych; potrafi odczytać manuskrypty napisane w j. hiszpańskim dzięki zdobyciu podstawowej wiedzy z zakresu paleografii nowożytnej; potrafi poszerzać umiejętności badawcze oraz podejmować autonomiczne działania zmierzające do rozwijania zdolności i kierowania własną karierą zawodową; potrafi wykorzystać nabyte umiejętności językowe w zakresie rozumienia i tworzenia tekstów ustnych i pisemnych z wykorzystaniem terminologii fachowej, w szczególności z zakresu dyscyplin naukowych historia oraz nauki o kulturze (S2K_U01; S2K_U02; S2K_U03).
Po ukończeniu zajęć student i studentka jest gotów/gotowa współdziałania w grupie, przyjmując w niej różne role (S2K_K01).
Kryteria oceniania
Warunkiem zaliczenia zajęć jest:
1. Samodzielne wykonanie dwóch krótkich zadań na ocenę w trakcie semestru (60% oceny końcowej).
zad. 1: Przygotowanie krytycznego streszczenia podcastu (30%).
zad. 2: Przygotowanie listy źródeł (bibliografii) do zadanego tematu w bibliotece cyfrowej i omówienie jej (30%).
2. Aktywny udział studenta w zajęciach i w dyskusjach opierających się na wcześniejszej lekturze tekstów źródłowych oraz tekstów teoretycznych z zakresu metodologii historiografii (20%)
3. Obecność na zajęciach (20% oceny końcowej).
Dopuszczalne są dwie nieusprawiedliwione nieobecności. Każda dodatkowa nieobecność skutkuje obniżeniem oceny końcowej o pół stopnia. Istnieje możliwość odrobienia dwóch nieobecności na indywidualnych konsultacjach (forma odpowiedzi ustnej).
Literatura
Przykładowa literatura (może ulec zmianie):
Francisco Alía Miranda (2016), Métodos de investigación histórica, Madrid, Editorial Sintesis. Capítulo II “El método y las técnicas de investigación histórica”, pp. 29-60.
Pérex Agorreta, María Jesús, coord. (2013) Métodos y técnicas de investigación histórica I. Madrid, Universidad Nacional de Educación a Distancia: 49-60. Salazar Rodríguez, María Angélica y Laurent, Muriel “Guía básica de análisis de fuentes primarias”. Acceso: https://leo.uniandes.edu.co/guia-basica-de-analisis-de-fuentes-primarias/
David Benjamin Castillo Murillo, La causalidad histórica: la aporía entre el agente y la estructura en algunas corrientes historiográficas del siglo XX. Elementos para su discusión actual, Letras históricas, no.21, 2019 https://www.scielo.org.mx/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S2448-83722019000200215
Braudel, Fernand (1976). El Mediterráneo y el mundo mediterráneo en la época de Felipe II. Madrid, Fondo de Cultura Económica. Vol. I. Cap. V, punto IV. (408-433)
David Mariezkurrena Iturmendi, La historia oral como método de investigación histórica, Gerónimo de Uztariz, núm. 23/24, 2008, pp. 227-233
Panofsky, Edwin (1985) El significado de las artes visuales, Madrid, Alianza: 45-58.
José Luis Escalona-Victoria, La etnografía, el presente y la idea de historia, LiminaR vol.18 no.1, 2020
https://www.scielo.org.mx/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1665-80272020000100024
Heriberto Antonio García, La genealogía como investigación histórica en Foucault, Diseminaciones, 2023
https://revistas.uaq.mx/index.php/diseminaciones/article/view/145/1386#info
Alvira, Pablo (2011) “El cine como fuente para la investigación histórica: Orígenes, actualidad y perspectivas”. Revista Digital de la Escuela de Historia. 3(4): 135-152.
Inoue, Yukitaka (2013) “El significado de los Títulos primordiales para los pueblos coloniales y actuales”.
Acceso: https://www.kufs.ac.jp/ielak/pdf/kiyou13_02.pdf
Silveira Andretta, Pedro Ivo (2011) “El blog como fuente de información: consideraciones sobre InfoBCI”. Simbiosis. 8 (1-2): 1-3.
Acceso: http://eprints.rclis.org/18904/1/El%20blog%20como%20fuente%20de%20informaci%C3%B3n%20consideraciones%20sobre%20InfoBCI.pdf
Badanelli Rubio, Ana María y Ossenbach Sauter, Gabriela (2009) “Hacer Historia en la era digital: nuevas formas de acceso a las fuentes y de conservación del patrimonio”. En: El largo camino hacia una educación inclusiva: la educación especial y social del siglo XIX a nuestros días: XV Coloquio de Historia de la Educación, coord. por María Reyes Berruezo Albéniz, Susana Conejero López. Pamplona-Iruñea, 29, 30 de junio y 1 de julio de 2009, Vol. 2: 661-670.
Acceso: https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=6&ved=2ahUKEwj9-uCxuPjkAhULFpoKHUXaASUQFjAFegQIARAC&url=https%3A%2F%2Fdialnet.unirioja.es%2Fdescarga%2Farticulo%2F2964256.pdf&usg=AOvVaw3l-85-3CDdDA2E77oPHL2t
David Gómez Arredondo, América Latina y el “discurso colonial”: perspectivas críticas, De Raíz Diversa vol. 2, núm. 4, 2015, pp. 79-99
https://biblioteca.clacso.edu.ar/Mexico/ppel-unam/20160627032334/David_Gomez._America_Latina_y_el_discurso_colonial-perspectivas_criticas.pdf
W cyklu 2025Z:
Przykładowa literatura (może ulec zmianie): Francisco Alía Miranda (2016), Métodos de investigación histórica, Madrid, Editorial Sintesis. Capítulo II “El método y las técnicas de investigación histórica”, pp. 29-60. Pérex Agorreta, María Jesús, coord. (2013) Métodos y técnicas de investigación histórica I. Madrid, Universidad Nacional de Educación a Distancia: 49-60. Salazar Rodríguez, María Angélica y Laurent, Muriel “Guía básica de análisis de fuentes primarias”. Acceso: https://leo.uniandes.edu.co/guia-basica-de-analisis-de-fuentes-primarias/ David Benjamin Castillo Murillo, La causalidad histórica: la aporía entre el agente y la estructura en algunas corrientes historiográficas del siglo XX. Elementos para su discusión actual, Letras históricas, no.21, 2019 https://www.scielo.org.mx/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S2448-83722019000200215 Braudel, Fernand (1976). El Mediterráneo y el mundo mediterráneo en la época de Felipe II. Madrid, Fondo de Cultura Económica. Vol. I. Cap. V, punto IV. (408-433) David Mariezkurrena Iturmendi, La historia oral como método de investigación histórica, Gerónimo de Uztariz, núm. 23/24, 2008, pp. 227-233 Panofsky, Edwin (1985) El significado de las artes visuales, Madrid, Alianza: 45-58. José Luis Escalona-Victoria, La etnografía, el presente y la idea de historia, LiminaR vol.18 no.1, 2020 https://www.scielo.org.mx/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1665-80272020000100024 Heriberto Antonio García, La genealogía como investigación histórica en Foucault, Diseminaciones, 2023 https://revistas.uaq.mx/index.php/diseminaciones/article/view/145/1386#info Alvira, Pablo (2011) “El cine como fuente para la investigación histórica: Orígenes, actualidad y perspectivas”. Revista Digital de la Escuela de Historia. 3(4): 135-152. Inoue, Yukitaka (2013) “El significado de los Títulos primordiales para los pueblos coloniales y actuales”. Acceso: https://www.kufs.ac.jp/ielak/pdf/kiyou13_02.pdf Silveira Andretta, Pedro Ivo (2011) “El blog como fuente de información: consideraciones sobre InfoBCI”. Simbiosis. 8 (1-2): 1-3. Acceso: http://eprints.rclis.org/18904/1/El%20blog%20como%20fuente%20de%20informaci%C3%B3n%20consideraciones%20sobre%20InfoBCI.pdf Badanelli Rubio, Ana María y Ossenbach Sauter, Gabriela (2009) “Hacer Historia en la era digital: nuevas formas de acceso a las fuentes y de conservación del patrimonio”. En: El largo camino hacia una educación inclusiva: la educación especial y social del siglo XIX a nuestros días: XV Coloquio de Historia de la Educación, coord. por María Reyes Berruezo Albéniz, Susana Conejero López. Pamplona-Iruñea, 29, 30 de junio y 1 de julio de 2009, Vol. 2: 661-670. Acceso: https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=6&ved=2ahUKEwj9-uCxuPjkAhULFpoKHUXaASUQFjAFegQIARAC&url=https%3A%2F%2Fdialnet.unirioja.es%2Fdescarga%2Farticulo%2F2964256.pdf&usg=AOvVaw3l-85-3CDdDA2E77oPHL2t David Gómez Arredondo, América Latina y el “discurso colonial”: perspectivas críticas, De Raíz Diversa vol. 2, núm. 4, 2015, pp. 79-99 https://biblioteca.clacso.edu.ar/Mexico/ppel-unam/20160627032334/David_Gomez._America_Latina_y_el_discurso_colonial-perspectivas_criticas.pdf |
Uwagi
W cyklu 2024Z:
Forma i kryteria zaliczenia przedmiotu mogą ulec zmianie w zależności od aktualnej sytuacji epidemicznej. Równoważne warunki zaliczenia zostaną ustalone zgodnie z wytycznymi obowiązującymi na Uniwersytecie Warszawskim, w porozumieniu z uczestnikami zajęć. |
W cyklu 2025Z:
Forma i kryteria zaliczenia przedmiotu mogą ulec zmianie w zależności od aktualnej sytuacji epidemicznej. Równoważne warunki zaliczenia zostaną ustalone zgodnie z wytycznymi obowiązującymi na Uniwersytecie Warszawskim, w porozumieniu z uczestnikami zajęć. |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: