Badania nad literaturą hispanoamerykańską - tekst i kontekst I 3305-BLHA1-1U

Program przedmiotu obejmuje przegląd najważniejszych tendencji literatury hispanoamerykańskiej ostatnich dziesięcioleci XX wieku. Celem jest uchwycenie specyfiki literackich przemian w Ameryce Łacińskiej, poprzez omówienie charakterystycznych dla tego okresu gatunków, nurtów estetycznych, stylów i tematów, ale również poprzez rozważenie wpływu czynników zewnątrzliterackich na procesy rozwojowe tejże literatury. Przyjęta metoda łączy ogląd syntetyczny okresu z krytyczną analizą wybranych powieści i zbiorów opowiadań.

Tematyka zajęć:

1. Boom, postboom, posmodernizm.
a) ewolucja twórczości najważniejszych przedstawicieli tzw. nowej powieści latynoamerykańskiej: Julia Cortázara, Gabriela Garcíi Márqueza, Maria Vargasa Llosy, Carlosa Fuentesa i José Donoso.
b) spadkobiercy czy ojcobójcy: współcześni pisarze latynoamerykańscy wobec dziedzictwa boomu.

2. Postboom
a) powrót do poetyki przedstawieniowej: problematyka społeczna wobec eksperymentalizmu literatury boomu.
b) perspektywa krótkowidza czyli odwrót od „powieści totalnej“: Antonio Skármeta, Mario Benedetti, Isabel Allende.

3. Powieść-świadectwo czy “socjoliteratura”?
a) imperatywy pisarza latynoamerykańskiego w latach siedemdziesiątych.
b) głos “innego” i problem reprezentacji w Biografía de un cimarrón Miguela Barneta, Hasta no verte Jesús mío Eleny Poniatowskiej oraz Me llamo Rigoberta Menchú y así nació mi conciencia Rigoberty Menchú.
c) Rodolfo Walsh i Tomás Eloy Matínez: między literaturą a dziennikarstwem.

4. Dyskurs historyczny we współczesnej prozie hispanoamerykańskiej: parodia i intertekstualność: Terra nostra Carlosa Fuentesa, Noticias del Imperio Fernando del Paso, Los perros del paraíso Abla Posse, El mundo alucinante Reinaldo Arenasa, El entenado Juana José Saera.

5. Eksperymentalizm i stygmat politycznej przemocy (La respiración artificial de Ricardo Piglia, Lumpérica de Diamela Eltit, Cambio de armas e Luisa Valenzuela, Estrella distante de Roberto Bolaño).

6. Gender, queer, camp i kitsch w literaturze hispanoamerykańskiej.
a) gender i genre w twórczości Manuela Puiga (La traición de Rita Hayworth, The Buenos Aires Affair, El beso de la mujer araña).
b) mistrzowie camp: Copi i Néstor Perlongher.
c) estetyka brzydoty w literaturze Osvalda Lamborghiniego.

7. Dziedzictwo, zerwanie i rozczarowanie.
a) nowe ujęcia starych tematów: miasto i jego demony – nowe formy przemocy (Fernando Vallejo, Jorge Franco, Pedro Lambel).
b) „Brudny realizm“ vs. realizm magiczny (Pedro Juan Gutiérrez, Alberto Fuguet, Jaime Bayly).
c) McOndo i crack –doświadczenia grupowe latynoamerykanskiej postawangardy.
a) nowe antologie prozy iberoamerykańskiej: McOndo (1996), Líneas aéreas (1997), Se habla español. Voces latinas en U.S.A (2000).

Program przedmiotu obejmuje przegląd najważniejszych tendencji literatury hispanoamerykańskiej ostatnich dziesięcioleci XX wieku. Celem jest uchwycenie specyfiki literackich przemian w Ameryce Łacińskiej, poprzez omówienie charakterystycznych dla tego okresu gatunków, nurtów estetycznych, stylów i tematów, ale również poprzez rozważenie wpływu czynników zewnątrzliterackich na procesy rozwojowe tejże literatury. Przyjęta metoda łączy ogląd syntetyczny okresu z krytyczną analizą wybranych powieści i zbiorów opowiadań.

Tematyka zajęć:

1. Boom, postboom, posmodernizm.
a) ewolucja twórczości najważniejszych przedstawicieli tzw. nowej powieści latynoamerykańskiej: Julia Cortázara, Gabriela Garcíi Márqueza, Maria Vargasa Llosy, Carlosa Fuentesa i José Donoso.
b) spadkobiercy czy ojcobójcy: współcześni pisarze latynoamerykańscy wobec dziedzictwa boomu.

2. Postboom
a) powrót do poetyki przedstawieniowej: problematyka społeczna wobec eksperymentalizmu literatury boomu.
b) perspektywa krótkowidza czyli odwrót od „powieści totalnej“.

3. Powieść-świadectwo czy “socjoliteratura”?
a) imperatywy pisarza latynoamerykańskiego w latach siedemdziesiątych.
b) głos “innego” i problem reprezentacji w powieści-świadectwie.
c) Rodolfo Walsh: między literaturą a dziennikarstwem.

4. Dyskurs historyczny we współczesnej prozie hispanoamerykańskiej: parodia i intertekstualność.

5. Eksperymentalizm i stygmat politycznej przemocy.

6. Gender, queer, camp i kitsch w literaturze hispanoamerykańskiej.

7. Dziedzictwo, zerwanie i rozczarowanie.
a) nowe ujęcia starych tematów: miasto i jego demony – nowe formy przemocy.
b) „Brudny realizm“ vs. realizm magiczny.
c) McOndo i crack –doświadczenia grupowe latynoamerykanskiej postawangardy.

Lektury:
1. Manuel Puig, El beso de la mujer araña
2. Miguel Barnet, La biografía de un cimarrón
o
Elena Poniatowska, Hasta no verte, Jesús mío
o
Rodolfo Walsh, Operación masacre
3. Luisa Valenzuela, Cambio de armas
4. Diamela Eltit, Lumpérica (fragmenty)
5. Ricardo Piglia, Respiración artificial
6. Juan José Saer, El entenado
7. Pedro Juan Gutiérrez, Trilogía sucia de La Habana
8. Fernando Vallejo, La virgen de los sicarios
9. Roberto Bolaño, La estrella distante

BILIOGRAFIA :

‪-Aínsa, Fernando; Barrera Trinidad (et al.) Historia de la literatura hispanoamericana. T. 3, Siglo XX, Madrid, Cátedra, 2008.‬‬‬‬‬‬‬
-Balderston, Daniel and Gonzalez, Mike, Encyclopedia of Latin American and Caribbean literature 1900-2003, ‪London - New York, Routledge, 2004‬.‬‬‬‬‬‬‬
-Balderston, Daniel (et al.), Ficción y política: la narrativa argentina durante el proceso militar, ‪Buenos Aires, Alianza Editorial; Minneapolis, Institute for the Study of Ideologies & Literature, 1987‬.‬‬‬‬‬‬‬
-Bolaño, Roberto (et al.) Palabra de América, Barcelona, Seix Barral, 2004.
-Camacho Delgado , José Manuel (2006). “El narcotremendismo literario de Fernando Vallejo. La religión de la violencia en La virgen de los sicarios”, en Revista de Crítica Literaria Latinoamericana, Vol. 32, nº 63-64, pp. 227-248.
-Casini, Silvia (2010). “Narrar la violencia. espacio y estrategias discursivas en Estrella Distante de Bolaño”, en Alpha, n. 10, pp. 147-155.
-Dorfman, Ariel (1978). “Jaguares y helicópteros: la literatura como disfraz”, en Diálogos: Artes, Letras, Ciencias humanas, vol. 14, n. 6, pp. 19-22.
‪-González Echevarría, Roberto, Pupo-Walker, Enrique (eds.) Historia de la literatura hispanoamericana. 2, El siglo XX.‬‬‬‬‬‬ Madrid, Editorial Gredos, 2006.‬‬
-Hernández de López, Ana María (ed.), Narrativa hispanoamericana contemporánea: entre la vanguardia y el posboom, ‪Madrid, Editorial Pliegos, 1996.‬‬‬‬‬‬‬‬
-Lemebel, Pedro (2002). “Hablo por mi diferencia”, en A corazón abierto: geografía literaria de la homosexualidad en Chile, Juan Pablo Sutherland (compilador). Santiago de Chile: Editorial Sudamericana, pp. 35-39.
-Mattalia, Sonia; Alcázar, Joan del (coord.) América latina: literatura e historia entre dos finales de siglo, ‪Valencia, Ediciones del CEPS, 2000‬.‬‬‬‬‬‬‬
-Oviedo, José Miguel, Historia de la literatura hispanoamericana, vol. 4 (De Borges al presente), Madrid, Alianza Editorial, 2002.
-Shaw, Donald, Nueva narrativa hispanoamericana. Boom, posboom, posmodernismo, Madrid, Cátedra, 1999.
-Skłodowska, Elżbieta, Testimonio hispanoamericano: historia, teoría, poética, Nueva York, Lang, 1992.
-Skłodowska, Elżbieta, La parodia en la nueva novela hispanomericana, Amsterdam/Philadelphia, John Benjamins Publishing Company, 1991.
-Toro‪, Alfonso de (ed.) Postmodernidad y postcolonialidad: breves reflexiones sobre Latinoamérica, ‪Frankfurt a.M., Vervuert; Madrid, Iberoamericana, 1997‬.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬