Ewolucja powieści francuskiej w XIX i XX wieku - wykład mono. 3304-4EPF-1M

Powieść jest gatunkiem trudnym do zdefiniowania. Jak Proteusz przybiera różne formy, a powieściopisarze ciągle poszukują nowych rozwiązań w zakresie techniki powieściowej i tematyki. W XIX wieku, obok dzieł literackich, pojawia się wiele tekstów (przedmowy, artykuły, listy), które ukazują, że pisanie powieści to nie tylko opowiadanie « pięknej historii », niezwykłych przygód wyjątkowych bohaterów, lecz poszukiwanie w jaki sposób odzwierciedlić rzeczywistość, ukazać społeczeństwo i jego rozwój, człowieka i jego problemy. Pisarze zastanawiają się nad sposobami tworzenia, poszczególnymi elementami techniki powieściowej, nad formą dzieła. Utwory Stendhala, Balzaka, Flauberta, braci Goncourt czy Zoli doskonale ilustrują te rozważania i koncepcje. Na początku XX wieku, Marcel Proust idzie jeszcze dalej czyniąc z rozważań teoretycznych materię swojego dzieła. Podobnie czynią Gide i Sartre. Problemy techniki powieściowej zajmują wszystkich pisarzy XX wieku. Wiek XX to, według Nathalie Sarraute, « era podejrzeń » – czytelnika trudno zadowolić opowieścią podaną w tradycyjny sposób. Obserwacja rzeczywistości ustępuje miejsca zgłębianiu psychiki, podświadomości, pamięci – główna problematyka utworów powieściowych drugiej połowy stulecia. Po roku 1945, pisarze określani mianem « nouveaux romanciers » – Nathalie Sarraute, Alain Robbe-Grillet, Michel Butor – tworzą « nową powieść », która angażuje czytelnika do lektury aktywnej, jest « przygodą tworzenia ». Czytelnik ma wrażenie, że czytając powieść tworzy ją razem z autorem, podziela jego rozterki i śledzi poszukiwania. W latach 1960 i później Claude Simon, Michel Tournier i Jean-Marie Gustave Le Clézio szukają nowych form powieści. Prezentacja rozważań teoretycznych pisarzy i największych dzieł powieściowych XIX i XX wieku pozwoli prześledzić ewolucję powieści francuskiej w tym okresie.