Gramatyka opisowa języka francuskiego - Fonetyka 3304-2FON-1C

Wykład obejmuje zagadnienia opisu fonetycznego i fonologiczego współczesnego języka francuskiego. Celem jest zapoznanie studentów z tym podsystemem języka poprez pryzmat podstawowych procedur językoznawstwa opisowego w ujęciu strukturalnym (funcjonalizm, dystrybucjonizm) i generatywnym, jak też ogólne przedstawienie tendencji najnowszych.

Spis zagadnień;

1. Dźwięki mowy z punktu widzenia fonetyki i fonologii. "Kurs językoznawstwa ogólnego" F. de Saussure'a jako teoretyczna podstawa fonologii praskiej szkoły strukturalistycznej. Fonologia w ujęciu A. Martineta i dystrybucjonistów. Fonologia w modelu generatywnym Chomsky'ego.
2. Gałęzie fonetyki. Gałezie fonologii: segmentalna i suprasegmentalna.
3. Fonetyka artykulacyjna: budowa narządów mowy, ich działania. System samogłosek: wymowa i klasyfikacja. System spółgłosek: wymowa i klasyfikacja. Półsamogłoski, spółgłoski zwartoszczelinowe.
4. Fonetyka akustyczna: akustyczne właściwości dźwięków mowy, parametry opisu, identyfikacja samogłosek i spółgłosek z punktu widzenia akustycznego.
5. Fonetyka audytywna: percepcja dźwięków mowy.
6. Fonologia segmentalna: pojęcie opozycji, cechy dystynktywnej, neutralizacji; głoska a fonem; system samogłosek, system spółgłosek. Pojęcie wariancji w opisie systemu fonologicznego (A. Martinet, H. Walter).
7. Opis fonemów w postaci matrycy cech dystynktywnych.
8. Procesy fonologiczne: asymilacja, dysymilacja, metateza, elizja, epenteza itp.
9. Prozodia: akcent, intonacja, iloczas.
10. Typu i funkcje akcentu.
11. Intonacja i jej funkcje.
12. Iloczas w języku francuskim.
13. Rejestry mowy i ich charakterystyczne dla nich zjawiska fonetyczne.
14. Norma fonetyczna.
15. Zmiany w wymowie zaobserwowane na przestrzeni II połowy XX wieku.

Ćwiczenia: omawiany jest na nich przede wszystkim system samogłoskowy języka francuskiego, a w szczególności te jego elementy, które sprawiają trudności uczniom polskojęzycznym (opozycje miedzy samogłoskami oparte na różnicy stopnia rozwarcia i miejsca artykulacji, typowe dla języka francuskiego samogłoski nosowe, opozycja miedzy samogłoskami i półsamogłoskami). Studenci zapoznają się z różnorodnymi czynnikami decydującymi o wymowie (charakterystyka sylaby, asymilacja, etymologia wyrazu, względy stylistyczne). Ćwiczenia praktyczne maja na celu połączenie wiedzy o pisowni i wymowie francuskiej oraz nabycie umiejętności stosowania alfabetu fonetycznego do transkrypcji pojedynczych slow i całych tekstów.

Efekty kształcenia
Student, który zaliczył moduł:
- zna różnice pomiędzy systemem fonetycznym języka polskiego i francuskiego i potrafi wykorzystać tę wiedzę dla korekty wymowy w języku obcym;
- zna podstawowe pojęcia fonetyczne (sylaba, grupa rytmiczna, akcent, sylaba otwarta/zamknięta, miejsce artykulacji, upodobnienie, łączenie międzywyrazowe itp.) i stosuje je do analizy konkretnego przykładu w celu ustalenia transkrypcji/poprawnej wymowy wyrazu lub tekstu ciągłego;
- potrafi odczytać transkrypcje słownikową w API;
- potrafi samodzielnie dokonać transkrypcji wyrazów i tekstów w języku francuskim;
- rozumiejąc dynamikę zjawisk fonetycznych umie zinterpretować odstępstwa od wymowy standardowej;
- umie powiązać nowoczesne technologie analizy i syntezy mowy z wynikami badań w zakresie fonetyki.