Seminarium tematyczne: Współczesna semantyka leksykalna, czyli od leksemu do sieci semantycznych i systemów leksykalnych 3304-2DXW-ST-47
Tematem zajęć są różne podejścia do analizy leksemu i jego znaczenia z perspektywy współczesnej semantyki leksykalnej (i w mniejszym stopniu leksykografii).
Program konwersatorium:
- Krótka historia semantyki oraz przypomnienie podstawowych definicji (semantyka, znaczenie, denotacja, konotacja, trójkąt semiologiczny itp.);
- Leksykologia jako dział semantyki, jej cele badawcze;
- Definicja wyrazu (kryteria fonologiczne, strukturalne, semantyczne), lematyzacja, definicja morfemu, wyraz a morfem, rodzaje morfemów gramatycznych i ich funkcje, wyraz odmienny a wyraz derywowany, wyraz prosty a wyraz złożony, wyraz podzielny słowotwórczo a wyraz niepodzielny słowotwórczo;
- Ewolucja słownictwa: wyrazy monosemiczne a polisemiczne, archaizmy a neologizmy, neologizm formalny (procesy słowotwórcze: derywacja, złożenie, skrót i ich klasyfikacje, amalgamy leksykalne) a neosemantyzm, ewolucja znaczenia wyrazów (rozszerzenie, zawężenie, przesunięcie), zapożyczenia jako środki wzbogacania słownictwa rodzimego – ich klasyfikacja;
-Relacje semantyczne paradygmatyczne miedzy wyrazami (synonimia, paronimia antonimia, homonimia, hiperonimia, meronimia);
-Znaczenie wyrazów na płaszczyźnie tekstu (metafora, porównanie, metonimia, synekdocha, antonomazja, eufemizm, dysfemizm itp.);
- Relacje syntagmatyczne między wyrazami - tworzenie systemów łączenia jednostek leksykalnych:
a/ znaczenie słów w związkach wyrazowych: frazeologizmy i kolokacje;
b/ opis właściwości kombinatorycznych jednostek językowych;
c/ sieci leksykalne i systemy semantyczne.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Po pozytywnym zakończeniu zajęć
student/studentka zna i rozumie:
- w pogłębionym stopniu miejsce i znaczenie nauk humanistycznych, w szczególności językoznawstwa, w systemie nauk oraz ich specyfikę przedmiotową i metodologiczną (K_W01)
- w pogłębionym stopniu terminologię z zakresu językoznawstwa ogólnego i francuskiego (K_W02)
- w pogłębionym stopniu podstawowe i złożone procesy zachodzące w języku w krajach francuskiego obszaru kulturowego (K_W03)
- w pogłębionym stopniu kierunki i metodologie badań nad językiem, zwłaszcza w krajach francuskojęzycznego obszaru kulturowego(K_W04)
- w pogłębionym stopniu podstawowe i złożone zagadnienia z zakresu językoznawstwa ogólnego i francuskiego(K_W06)
student/studentka potrafi:
- wybrać i zastosować do analizy wybranego materiału językoznawczego odpowiednie złożone koncepcje teoretyczne i hipotezy badawcze właściwe dla językoznawstwa ogólnego i francuskiego (K_U01)
-wykorzystywać w badaniach złożone umiejętności badawcze, obejmujące analizę problemów badawczych, formułowanie hipotez, dobór metod i technik badawczych oraz opracowywanie i prezentowanie wyników podczas przygotowywania własnych prac w zakresie językoznawstwa (K_U02)
-rozpoznawać, analizować i interpretować w pogłębionym stopniu różne zjawiska językoznawcze, stosując adekwatną i złożoną terminologię oraz właściwe metody i narzędzia badawcze (K_U05)
-przedstawiać własne poglądy w dyskusji, odwołując się do różnych źródeł i złożonych ujęć teoretycznych, oraz argumentować w pogłębionym stopniu przyjęty punkt widzenia (K_U06)
-przygotowywać pracę pisemną, w języku francuskim i polskim z wykorzystaniem różnych złożonych ujęć teoretycznych, a także różnych źródeł właściwych dla językoznawstwa (K_U07)
-planować i przygotowywać wystąpienia ustne w języku francuskim i polskim, odwołując się do złożonych ujęć teoretycznych właściwych dla językoznawstwa (K_U08)
-stosować pogłębioną wiedzę z zakresu językoznawstwa (K_U12)
student/studentka jest gotów/gotowa do:
- krytycznej oceny własnej wiedzy i umiejętności, jak również dokonywania modyfikacji i korekt postaw i zachowań (K_K01)
- wykorzystywania kompetencji językoznawczych na rzecz organizowania życia naukowego i kulturalnego (K_K05)
- przestrzegania zasad z zakresu ochrony własności intelektualnej i prawa autorskiego (K_K07)
Kryteria oceniania
Warunki zaliczenia: na podstawie jednej prezentacji multimedialnej i jednej karty pracy ocenianych na stopień, a także aktywnego udziału w zajęciach. Obecność obowiązkowa. Dopuszczalne są 2 nieobecności.
Literatura
Blanco X., Sfar I. (2018). Lexicologie(s) : approches croisées en sémantique lexicale, Berne : Peter Lang.
Gaudin F., Guespin L. (2000). Introduction à la lexicologie française, Bruxelles : Duculot.
Lehman A., Martin-Berthet F. (2014). Lexicologie. Sémantique, Morphologie, lexicographie, Paris : Armand Colin.
Mel’čuk I.A., Iordanskaja L.N., Arbatchewsky-Jumarie, N. eds, (1984-I, 88-II, 99-IV). Dictionnaire explicatif et combinatoire du français contemporain. Recherches lexico-sémantiques, Montréal : Les Presses de l’Université de Montréal, Canada.
Mel’čuk I., Polguère A. (1995). Introduction à la lexicologie explicative et combinatoire. Bruxelles : Duculot.
Mel’čuk I., Polguère A. (2013). Tout ce que nous voulions savoir sur les phrasèmes, mais …, Cahiers de lexicologie 102, 129-149. (pdf) https://www.researchgate.net/publication/327830942_Tout_ce_que_nous_voulions_savoir_sur_les_Phrasemes_Mais
Mel’čuk I., Polguère A. (2021). Les fonctions lexicales dernier cri. In S. Marengo (éd.) La Théorie Sens-Texte. Concepts-clés et applications. Paris : L’Harmattan.
Mortureux M.-F. (1997). La lexicologie entre langue et discours. Paris : SEDES, Coll. Campus.
Nyckees V. (1998). La sémantique, Paris : Belin.
Polguère A. (2016). Lexicologie et sémantique lexicale. Notions fondamentales. Troisième étions, Motréal : Les Presses de l’Université de Montréal.
Salminen A.- N. (2015). La lexicologie, Paris : Armand Colin.
Touratier Ch. (2000). La sémantique, Paris : Armand Colin.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: