Konwersatorium językoznawcze IIp/IIIp: Co znaczą i jak znaczą słowa – wprowadzenie do semantyki leksykalnej 3304-1DX2W-KJ-3
Tematem zajęć są różne podejścia do opisu znaczenia słów z perspektywy leksykologicznej (i w
mniejszym stopniu leksykograficznej) - od znaczenia w ujęciu strukturalnym, poprzez semantykę
interpretatywną, eksplikację znaczeń w terminach prostych i parafrazowanie znaczeń.
Program konwersatorium:
1. Krótka historia semantyki oraz przypomnienie podstawowych definicji (semantyka, znaczenie,
denotacja, konotacja, trójkąt semiologiczny itp.) oraz leksykologia jako dział semantyki, jej cele
badawcze.
2. Definicje wyrazu/leksemu wg trzech kryteriów (fonologiczne, strukturalne, semantyczne),
lematyzacja, definicja morfemu, wyraz a morfem, rodzaje morfemów gramatycznych i ich funkcje,
wyraz odmienny a wyraz derywowany, wyraz prosty a wyraz złożony, wyraz podzielny słowotwórczo a
wyraz niepodzielny słowotwórczo.
3. Ewolucja słownictwa: wyraz monosemiczny a polisemiczny, archaizm a neologizm, neologizm
formalny a neosemantyzm, ewolucja znaczenia słów (rozszerzenie, zawężenie, przesunięcie).
4. Zapożyczenia jako środki wzbogacania słownictwa rodzimego – ich klasyfikacja.
5. Relacje semantyczne paradygmatyczne miedzy wyrazami (synonimia, paronimia antonimia,
homonimia, hiperonimia, meronimia).
7. Analiza znaczenia słów :
a/ składnikowa analiza znaczenia
b/ eksplikacja znaczeń w terminach prostych.
8. Znaczenie słów w słowniku – definicje słownikowe – ich klasyfikacja.
9. Znaczenie słów w związkach wyrazowych – opis właściwości kombinatorycznych wyrazów (tj.
uwzględnienie ograniczenia ich łączliwości na osi syntagmatycznej):
10. Znaczenie słów tekście (metaforyczne, metonimiczne, hiperboliczne, eufemistyczne).
11. Aktualne kierunki badań leksykologicznych.
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po pozytywnym zakończeniu zajęć student(ka) zna i rozumie:
- w zaawansowanym stopniu miejsce i znaczenie nauk humanistycznych, w szczególności
językoznawstwa, w systemie nauk oraz ich specyfikę przedmiotową i metodologiczną (K_W01)
- w zaawansowanym stopniu terminologię z zakresu językoznawstwa ogólnego i francuskiego, zwłaszcza leksykologii (K_W02)
- w zaawansowanym stopniu główne procesy zachodzące w języku w krajach francuskojęzycznego obszaru kulturowego (K_W03)
- zaawansowanym stopniu kierunki i metodologię badań nad językiem, zwłaszcza w
krajach francuskojęzycznego obszaru kulturowego (K_W04)
- zaawansowanym stopniu główne zagadnienia z zakresu językoznawstwa ogólnego i francuskiego, w szczególności leksykologii (K_W06)
- w zaawansowanym stopniu zasady analizy i interpretacji tekstów należących do różnych stylów
funkcjonalnych języka francuskiego (K_W09)
- podstawowe pojęcia oraz zasady z zakresu ochrony własności intelektualnej i prawa autorskiego (K_W13)
Student(ka) potrafi :
- stosować podczas planowania badań podstawowe koncepcje teoretyczne właściwe dla językoznawstwa ogólnego i francuskiego, w szczególności leksykologii (K_U01)
- rozpoznawać, analizować i interpretować różne rodzaje wytworów języka, stosując
adekwatną terminologię oraz właściwe metody i narzędzia badawcze (K_U03)
-przedstawiać własne poglądy, odwołując się do różnych źródeł i podstawowych ujęć teoretycznych,
oraz argumentować przyjęty punkt widzenia (K_U04)
-przygotować pracę pisemną, w języku francuskim i polskim, odwołując się do podstawowych ujęć
teoretycznych właściwych dla językoznawstwa (K_U06)
- pracować w grupie (K_U10)
- stosować zaawansowaną wiedzę z zakresu językoznawstwa (K_U12)
- stosować zaawansowane techniki informacyjno-komunikacyjne w procesie zdobywania wiedzy i
porozumiewania się w zakresie językoznawstwa (K_U13)
Student(ka) jest gotowy/a do :
-krytycznej oceny własnej wiedzy i umiejętności (K_K01)
-przestrzegania podstawowych zasad etyki zawodowej oraz zasad z zakresu ochrony własności
intelektualnej i prawa autorskiego (K_K06)
Kryteria oceniania
Zaliczenie na stopień na podstawie jednego sprawdzianu i jednej samodzielnej pracy pisemnej ocenianych na stopień, a także aktywnego udziału w zajęciach.
Obecność obowiązkowa. Dopuszcza się 2 nieobecności.
Literatura
Podstawowa literatura:
Blanco X., Sfar I. (2018). Lexicologie(s) : approches croisées en sémantique lexicale, Berne : Peter Lang.
Gaudin F., Guespin L. (2000). Introduction à la lexicologie française, Bruxelles : Duculot.
Lehman A., Martin-Berthet F. (2014). Lexicologie. Sémantique, Morphologie, lexicographie, Paris : Armand Colin.
Mel’čuk I., Polguère A. (1995). Introduction à la lexicologie explicative et combinatoire. Bruxelles : Duculot.
Mel’čuk I., Polguère A. (2013). Tout ce que nous voulions savoir sur les phrasèmes, mais …, Cahiers de lexicologie 102, 129-149. (pdf) https://www.researchgate.net/publication/327830942_Tout_ce_que_nous_voulions_savoir_sur_les_Phrasemes_Mais
Mel’čuk I., Polguère A. (2021). Les fonctions lexicales dernier cri. In S. Marengo (éd.) La Théorie Sens-Texte. Concepts-clés et applications. Paris : L’Harmattan.
Mortureux M.-F. (1997).La lexicologie entre langue et discours. Paris : SEDES, Coll. Campus.
Nyckees V. (1998). La sémantique, Paris : Belin.
Salminen A.- N. (2015). La lexicologie, Paris : Armand Colin.
Touratier Ch. (2000). La sémantique, Paris : Armand Colin.
Uwagi
|
W cyklu 2023L:
Warunki zaliczenia: Zaliczenie na stopień na podstawie jednego sprawdzianu i jednej samodzielnej pracy pisemnej ocenianych na stopień, a także aktywnego udziału w zajęciach. Obecność obowiązkowa. Dopuszcza się 2 nieobecności. |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: