Konwersatorium literaturoznawcze I/IIp : Od nowej Francji do wielości kultur. Wstęp do francuskojęzycznej literatury kanadyjskiej 3304-1DPXW-KL-04
Pierwsze skojarzenia polskiego czytelnika związane z “literaturą kanadyjską” lub “literaturą
francuskojęzyczną” rzadko prowadzą do Quebeku lub innych kanadyjskich prowincji, takich
jak Nowy Brunszwik, Alberta, Manitoba, Ontario czy Saskatchewan, w których żyją
wspólnoty posługujące się językiem francuskim i dla których stanowi on istotny aspekt ich
tożsamości. Brak wiedzy o istnieniu literatury tworzonej przez kanadyjskich frankofonów
jest symptomatyczny dla jej podwójnie zmarginalizowanej pozycji: po pierwsze, w relacji z
literaturą kanadyjską zdominowaną w powszechnej świadomości przez autorów
anglojęzycznych i po drugie, w związku ze statusem “literatury mniejszej” w kontekście
literatury frankofońskiej.
Celem zajęć jest zapoznanie Studentów z francuskojęzyczną literaturą w Kanadzie od
momentu pojawienia się Francuzów i powstania Nowej Francji, poprzez okres dominacji
angielskiej, aż po niosące nowe wyzwania czasy współczesne. Podczas zajęć prześledzimy
losy francuskojęzycznych społeczności w Kanadzie, okoliczności polityczne i społeczne,
które wpłynęły na działalność artystyczną najpierw Franko-Kanadyjczyków, a później -
Quebekczyków, frankofonów mieszkających poza Quebekiem oraz przedstawicieli
Pierwszych Narodów piszących po francusku. Zastanowimy się, kim w różnych epokach byli
ludzie pióra posługujący się francuskim na terenach dzisiejszej Kanady, jak kształtowała się
(i kształtuje) tożsamość Quebekczyków oraz jakie tendencje estetyczne i intelektualne miały
największy wpływ na kulturę i literaturę quebecką.
Zajęcia będą składały się z części teoretycznej, która ułatwi Studentom zdobycie wiedzy na
temat funkcjonowania kanadyjskich frankofonów w kontekście politycznym, społecznym i
kulturowym na przestrzeni wieków, oraz z części warsztatowej, podczas której uczestnicy
będą omawiać fragmenty wybranych tekstów literackich odzwierciedlających związki
świadomości kulturowej z literaturą. Wśród lektur znajdą się teksty autorów takich jak: Marie
de l’Incarnation, Émile Nelligan, Louis Hemon, Anne Hébert, Michel Tremblay, Claude
LeBouthillier, Jacques Poulin i Sergio Kokis.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
1. Student zna i rozumie:
K_W01: w pogłębionym stopniu miejsce badań literaturoznawczych w dziedzinie nauk
humanistycznych;
K_W05: w zaawansowanym stopniu główne zagadnienia z zakresu literaturoznawstwa
ogólnego i quebeckiego;
K_W09: w zaawansowanym stopniu zasady analizy i interpretacji tekstów należących do
różnych stylów funkcjonalnych języka francuskiego, ze szczególnym uwzględnieniem
tekstów narracyjnych, poetyckich i dramatycznych;
K_W10: w zaawansowanym stopniu wybrane fakty, procesy i zjawiska z zakresu kultury i
historii krajów francuskojęzycznego obszaru kulturowego, a zwłaszcza z literatury
francuskojęzycznej w Kanadzie;
2. Student potrafi:
K_U02: samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze niezbędne do
uczestniczenia w badaniach naukowych i projektach badawczych z zakresu
literaturoznawstwa kanadyjskiego;
K_U05: planować i przygotowywać wystąpienia ustne w języku polskim, odwołując się do
podstawowych ujęć teoretycznych właściwych dla literaturoznawstwa, zwłaszcza w
kontekście francuskojęzycznej literatury kanadyjskiej;
K_U06: przygotować pracę pisemną w języku polskim, odwołując się do wiedzy nabytej
podczas konwersatorium oraz zdobytej podczas samodzielnych poszukiwań;
K_U12: przeprowadzić krytyczną analizę i interpretację różnych wytworów kultury Kanady z
zastosowaniem aktualnych metod badawczych
3. Student jest gotów:
K_K03: uznać znaczenie refleksji humanistycznej dla kształtowania się więzi społecznych;
K_K04: dbać o dziedzictwo kulturowe, zwłaszcza w odniesieniu do kultury quebeckiej;
K_K06: przyjąć postawę otwartości wobec różnic osobniczych i kulturowych oraz odnosić
się z szacunkiem do innych uczestników zajęć;
K_K10: współpracować w grupie, rozwiązywać problemy w dyskusji i inicjować
rozwiązania stosowne do sytuacji.
Kryteria oceniania
Na zaliczenie przedmiotu składa się:
1) obecność (dwie nieobecności w semestrze bez konsekwencji),
2) przygotowanie do zajęć (lektura wybranych tekstów, wypełnianie „fiches de lecture”), 3)
aktywny udział w zajęciach oraz – pod koniec semestru – test i praca pisemna,
4) odpowiedź ustna w trakcie sesji egzaminacyjnej.
Szczegółowe warunki zaliczenia przedmiotu zostaną przedstawione przez prowadzącego na
pierwszych zajęciach lub zostaną wysłane przez Uniwersytecki System Obsługi Studiów.
Forma i kryteria zaliczenia przedmiotu mogą ulec zmianie w zależności od aktualnej sytuacji
zagrożenia epidemicznego. Równoważne warunki zaliczenia zostaną ustalone zgodnie z
wytycznymi obowiązującymi na Uniwersytecie Warszawskim, w porozumieniu z
uczestnikami zajęć.
Literatura
ANDRES, B., GAGNON, A., HÉBERT, P., Atlas littéraire du Québec, Anjou (Québec),
Fides, 2020.
Antologia poezji Quebeku / Anthologie de la poésie québécoise, red. HEISTEIN J.,
przekłady: BATEROWICZ, M., Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław
1985.
BIRON, M., DUMONT, F., NARDOUT-LAFARGE, E. Histoire de la littérature québécoise,
Montréal, Boréal, 2007.
GREIF, H.-J., OUELLET, Fr., La littérature québécoise, 1960-2000, Québec, L'Instant
même, 2004 .
JAROSZ, K., WARMUZIŃSKA-ROGÓŻ, J., Antologia współczesnej noweli quebeckiej,
Katowice 2011.
KIJEWSKA-TREMBECKA, M., Quebec i Quebecois. Ideologie dążeń niepodległościowych,
Kraków 2007.
KWATERKO, J., Dialogi z Ameryką. O frankofońskiej literaturze w Quebecu i na
Karaibach, Kraków 2003.
MOISAN, C., HILDEBRAND, R., Ces étrangers du dedans : une histoire de l'écriture
migrante au Québec (1937-1997), Québec, Éditions Nota bene, 2001
MOUNEIMNÉ T., Écritures migrantes: quebeckie wyzwanie, “Er(r)go. Teoria-Literatura-
Kultura” 17 (2008) nr 2, s. 81-90.
NOËL, A., Les dépossessions romanesques : lecture de la négativité chez Anne Hébert,
Gabrielle Roy et Réjean Ducharme, Montréal, Presses de l'Université de Montréal 2024.
RZEPA, A., ŻUCHELKOWSKA, A., Kanada z bliska. Historia–Literatura–Przekład,
Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2012.
TOMASZKIEWICZ, T., KLIMKIEWICZ A., ŻUCHELKOWSKA A., Antologia
współczesnej literatury Kanady frankofońskiej: Nowy Brunszwik, Akadia, Alberta,
Manitoba, Ontario, Saskatchewan, Leksem, Łask 2019.
WARMUZIŃSKA-ROGÓŻ, J., Antologia a przekład: między wyborem autora, redaktora i
tłumacza (na przykładzie literatury quebeckiej w Polsce), [w:] Między oryginałem a
przekładem, red. BEDNARCZYK, A., BRZOZOWSKI, K., Kraków 2012, s. 255–273.
WARMUZIŃSKA-ROGÓŻ, J., Kanoniczne dzieła literatury quebeckiej w języku polskim,
[w:] Przekład jako produkt i kontekst jego odbioru, red. KASPERSKA I.,
ŻUCHELKOWSKA, A., Poznań 2011.
WARMUZIŃSKA-ROGÓŻ, J., Szkice o przekładzie literackim : literatura rodem z Quebecu
w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2016.
ZUBRZYCKI, G., Spokojna rewolucja. Tożsamość narodowa, religia i sekularyzm w
Quebecu, przekład: DOBROSIELSKI, P., Nomos, Kraków 2020.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: