Lingua Nova: Nauczanie języka angielskiego wobec wyzwań XXI wieku 3301-ZJ-WM-JS001
Kurs omawia zmiany, którym podlega współczesna angielszczyzna oraz konsekwencje tych zmian dla edukacji językowej, redefiniuje cele nauczania angielskiego, analizuje zasadność kryteriów poprawności gramatycznej i leksykalnej, odpowiadające normom rodzimych użytkowników oraz omawia nowe tendencje w dydaktyce języków obcych, w tym wykorzystanie narzędzi cyfrowych i nauczania adaptacyjne. Wobec rosnącej roli angielszczyzny nienatywnej w komunikacji globalnej, kurs podejmuje problem nauczania kultury / poprzez kulturę i w tym kontekście rozważa ewentualność kształtowania się endonormatywnych odmian EFL. Nieuchronnie prowadzi to do kwestii ekologii językowej, sprawiedliwości językowej i przeciwdziałania wykluczeniom spowodowanych brakiem zadowalających kompetencji obcojęzycznych. Coraz częściej spotykana i oczekiwana przez interesariuszy w kształceniu językowym wielojęzyczność - i związane z nią procesy takie jak transjęzyczność (translanguaging) czy przełączanie kodów (code switching) - wymusza refleksję nad narodową i ponadnarodową polityką językową, nad tożsamością uczących się oraz sposobami dostosowania rzeczywistości szkolnej do dynamicznie zmieniających się potrzeb i oczekiwań osób posługujących się językiem angielskim jako obcym.
Uczestnicy kursu zapoznają się również z przykładami konkretnych studiów przypadku – od egzaminu maturalnego jako formy lokalnego ustalania standardów endonormatywnych po promowanie aktywnego obywatelstwa w edukacji formalnej (por. koncepcję English for active citizenship).
Kurs jest odpowiedni dla wszystkich, którzy chcą zrozumieć zmieniające się funkcje i rolę angielskiego w edukacji i społeczeństwie oraz poznać pedagogiczne, kulturowe oraz społeczne konsekwencje tych przemian.
Lista tematów
1. Język angielski i rewolucja cyfrowa
ekspansja globalna, globalna wioska, obszary życia publicznego i zawodowego, w których angielski pełni funkcję dominującą, angielszczyzna cyfrowa, ekosystemy cyfrowe, konwergencja vs. fragmentacja, wielojęzyczność, różnorodność językowa
2. Od EFL do ELF: nowe standardy w dydaktyce
odmiany angielszczyzny, praktyki komunikacyjne ELF, strategie akomodacyjne, zrozumiałość a poprawność natywna, modele endonormatywne i egzonormatywne, implikacje badań ELF
3. Język angielski i ideologia w edukacji globalnej
dominacja modelu angielszczyzny rodzimej (native-speakerism), uczeń jako naśladowca kulturowych i językowych zachowań rodzimych użytkowników języka angielskiego (imitation paradigm), językobójstwo (linguisticide) i języki mniejszościowe, ekologia językowa i sprawiedliwość językowa, językowa selekcja wstępna (English as a gatekeeper) – sprawiedliwy dostęp a wykluczenie językowe, postawy wobec angielszczyzny i kultur krajów angielskiego obszaru językowego, dekolonizacja programów nauczania języka angielskiego
4. Uczeń wielojęzyczny w środowisku wielojęzycznym: wymiar kognitywny, afektywny i pedagogiczny
wymiar kognitywny: transfer, transjęzyczność, przełączanie kodów; wymiar afektywny: motywacja, lęk, tożsamość, sprawczość i negocjacja tożsamości wielojęzycznej;
wymiar pedagogiczny: błędy językowe, ewaluacja alternatywna, informacja zwrotna (feedback) na potrzeby uczniów wielojęzycznych
5. Rozwijanie kompetencji socjokulturowej
rola i miejsce kultury w modelach EFL i ELF, podejścia interkulturowe – wielokulturowe – transkulturowe, mediacja kulturowa, przeciwdziałanie stereotypom kulturowym i uprzedzeniom, zdarzenia krytyczne (critical incidents)
6. Co, jeśli nie CLIL? Współczesne innowacje pedagogiczne
od ESP do EMI i EMEMUS, Pluriliteracies Teaching for Learning (PTL), domeny uczenia się: wiedza humanistyczna – wiedza podstawowa – metawiedza, pedagogika transjęzykowa, sprawności i umiejętności wielomodalne w procesie tworzenia znaczeń
7. Przyszłość nauczania języka angielskiego
sztuczna inteligencja w edukacji – nauczanie adaptacyjne (adaptive learning), zrównoważone praktyki w kształceniu językowym, nowy model nauczania języka angielskiego w szkolnictwie wyższym -założenia wstępne, zielona pedagogika, slow pedagogy, alfabetyzacja post-cyfrowa (post-digital literacy)
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
Studenci znają i rozumieją:
- K_W01 w pogłębionym stopniu terminologię, teorię i metody badań w zakresie globalnego statusu angielszczyzny i nowych trendów w nauczaniu języków obcych, odpowiadające aktualnemu stanowi zaawansowanej wiedzy glottodydaktycznej, zgodnie z obraną przez siebie specjalnością (oraz ścieżką kształcenia).
Umiejętności
Studenci potrafią:
- K_U01 w pogłębionym stopniu stosować terminologię, teorie i zaawansowane metody badań językoznawczych i socjolingwistycznych do rozwiązywania złożonych i oryginalnych problemów badawczych z zakresu glottodydaktyki i roli angielszczyzny globalnej, zgodnie z obraną przez siebie specjalnością (oraz ścieżką kształcenia)
Kompetencje społeczne
Studenci są gotowi do:
- K_K01 krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści, w zakresie objętym tematyką wykładu, w szczególności roli angielszczyzny w dyskursie międzynarodowym i nowych trendów w nauczaniu języków obcych
- K_K02 uznawania znaczenia wiedzy w rozwiązywaniu problemów poznawczych i praktycznych w zakresie objętym tematyką wykładu oraz zasięgania opinii ekspertów w przypadku trudności z samodzielnym rozwiązaniem problemu
Kryteria oceniania
- aktywność w dyskusjach grupowych (weryfikacja efektów: W, U, K).
- uczestnictwo w sondażach online (weryfikacja efektów: W, U, K)
-ukończenie zadań w systemie Moodle (weryfikacja efektów: W, U, K).
sposób zaliczenia: test pisemny (weryfikacja efektów: W, U).
Literatura
Dobór lektur będzie w miarę możliwości dostosowany do zainteresowań i potrzeb akademickich uczestników wykładu. Poniższa bibliografia ma charakter przykładowy.
Byram, M. (2021). Teaching and Assessing Intercultural Communicative Competence: Revisited (2nd ed.). Multilingual Matters.
Chapelle, C. A. & Sauro, S. (eds.) (2017). The Handbook of Technology and Second Language Teaching and Learning. Wiley.
Crystal, D. (2003). English as a global language, 2nd ed., CUP.
Di Sabato, B. & Hughes, B. (2025) (eds.) Multilingual Perspectives from Europe and Beyond on Language Policy and Practice, Routledge.
Graddol, D. (2006). English Next. Why global English may mean the end of ‘English as a Foreign Language’, British Council.
Jenkins, J. (2014). Global Englishes. A resource book for students, 3rd ed., Routledge.
Leung, C. (2022). Language proficiency: from description to prescription and back? Educational Linguistics 1(1): 56 – 81.
Mendes de Oliveira, M. (2023). English as a lingua franca and interculturality: navigating structure- and process-oriented perspectives in intercultural interactions, Language and Intercultural Communication, 24(2), 105–117.
Pennycook, A. (2017). The Cultural Politics of English as an International Language. Routledge.
Phillips, A. (2020). Code-switching and translanguaging in digital communication. Linguistics and the Human Sciences, 14(2), 65-82.
Vo, T.K.A. (2025) Transforming Language Learning with AI: Adaptive Systems, Engagement, and Global Impact. Engineering proceedings, 107(1).
Yu, B., Guo, W. Y., & Fu, H. (2024). Green technology in language teaching and learning for sustainable environment: A review study, Sustainability, 16(8).
Zeng, J. & Yang, J. (2024) English language hegemony: retrospect and prospect, Humanities and Social Sciences Communications.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: