Wymyślanie czasu: Tekstury czasu w dziełach literackich 3301-LB2063-2ST
Każde dzieło literackie buduje swoją rzeczywistość poprzez kształtowanie czasu. Każdy pisarz tworzy własną wersję czasu, urządzając przestrzeń swojej powieści i wpisując w nią czytelnika poprzez rozmaite wykorzystanie chwytów narracyjnych: kolejność opisywania wydarzeń (w przeciwieństwie do kolejności ich wystąpienia), zastosowanie powtórzeń i przeinaczeń, tempo, w jakim historia przemieszcza się między „punktami czasowymi” oraz korelację między czasem tekstu a czasem opowieści. Czy da się ująć wszystkie zawikłania, które składają się na nasze doświadczenie czasu, w zasadniczo linearnej „kolejowej linii zdania”? Jakie aspekty języka mogą współdziałać w tworzeniu iluzji czasowości? Anachronizmy, pętle czasowe, powtórzenia i elipsy mogą być wykorzystywane do tworzenia napięcia, sprawiania, że czytelnik wątpi w wiarygodność narratora i czuje się uwięziony w labiryncie tekstu. Czas jest pojęciem zarówno abstrakcyjnym, jak i stale obecnym w naszym codziennym życiu, a odzwierciedlenie jego nierównomiernego upływu w tekście jest przedmiotem niezliczonych eksperymentów literackich. Ten kurs oferuje wybór takich utworów literackich do szczegółowej analizy. Omawiając podstawowe terminy literackie związane z czasowością, kurs będzie studiować jak współczesne pisarze wymyślają – wynajdują – czas na nowo, kształtując go tak, aby tchnąć życie w swoje światy fikcyjne. Studenci będą mogli sprawdzić swoje zrozumienie pojęć i chwytów literackich omówionych na zajęciach, pisząc własne krótkie opowiadania.
Przykładowe tematy zajęć:
1. Wstęp: czas jako fikcja, fikcja jako czas
2. Zegar a świadomość: Graham Swift, Mothering Sunday
3. W potoku czasu: Virginia Woolf, “Slatter’s Pins Have No Points”, “Moments of Being,” Mrs. Dalloway lub To The Lighthouse.
4. Skoki czasowe: Muriel Spark, The Prime of Miss Jean Brodie lub The Hothouse by the East River
5. Czas jako pamięć: Kazuo Ishiguro, An Artist of the Floating World lub When We Were Orphans
6. Przezroczyste karty czasu: John Banville, The Infinities and The Singularities (wybrane fragmenty; nawiązania do innych powieści Banville’a są nieuniknione)
7. Kompozycja: Vladimir Nabokov, “Spring in Fialta”, Speak, Memory (fragmenty)
Dokładna lista lektur będzie ustalona na pierwszych zajęciach i będzie zależała od wiedzy i preferencji studentów.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
Studenci znają i rozumieją:
- K_W01 w pogłębionym stopniu terminologię, teorię i metody badań odpowiadające aktualnemu stanowi zaawansowanej wiedzy w dyscyplinie literaturoznawstwo, w szczególności terminologię i teorię związane z aspektami czasowymi w narracji literackiej
- K_W04 pojęcia i zasady z zakresu ochrony własności intelektualnej i prawa autorskiego
Umiejętności
Studenci potrafią:
- K_U01 w pogłębionym stopniu stosować terminologię, teorie i zaawansowane metody badań literaturoznawczych, w szczególności terminologie i teorie związane z czasem w narracji literackiej, do rozwiązywania złożonych i oryginalnych problemów badawczych zgodnie z obraną przez siebie specjalnością (oraz ścieżką kształcenia)
- K_U04 stosować w praktyce pojęcia i zasady z zakresu ochrony własności intelektualnej i prawa
autorskiego
Kompetencje społeczne
Studenci są gotowi do:
- K_K01 krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści
- K_K02 uznawania znaczenia wiedzy w rozwiązywaniu problemów poznawczych i praktycznych
oraz zasięgania opinii ekspertów w przypadku trudności z samodzielnym rozwiązaniem problemu
Kryteria oceniania
Kurs oparty jest na dyskusjach i warsztatach. Podczas warsztatów studenci przygotowują szczegółowe mapy tekstowe, śledząc motywy pojawiające się w danym utworze, lub pracują nad ćwiczeniami twórczymi. Mapy tekstowe składają się z cytatów dotyczących danego tematu (na przykład śledząc występowanie danego przedmiotu lub wyrazu w tekście), które są odpowiednio pogrupowane i zinterpretowane przez studenta w szczegółowej analizie.
Ćwiczenia twórcze powinny zademonstrować zastosowanie konkretnego chwytu literackiego; mogą one być częściowo pastiszami dzieł studiowanych w ramach kursu, a częściowo indywidualnymi eksperymentami z pojęciem czasu w literaturze.
Każdy student musi sporządzić co najmniej jedną mapę tekstu i przygotować co najmniej jedną pracę twórczą. Oba zadania należy przedstawić grupie; zostaną one omówione na zajęciach lub indywidualnie. Zadania należy uzgodnić z prowadzącym kurs.
Na koniec kursu studenci przystępują do krótkiego testu ustnego, odpowiadając na pytania dotyczące utworów studiowanych podczas kursu, indywidualnie lub w parach.
10% - udział w dyskusjach (weryfikacja efektów: W, U, K)
50% - udział w warsztatach – mapy tekstu / prace twórcze (weryfikacja efektów: W, U, K)
40% - oral test (weryfikacja efektów: W, U, K)
W związku ze szczególnym rodzajem zadań w tym kursie, nie jest dozwolone żadne wykorzystanie AI – skutkować będzie niezaliczeniem kursu.
Obecność obowiązkowa. Dopuszczalne są dwie nieobecności.
Literatura
Proza literacka
1. Graham Swift, Mothering Sunday
2. Virginia Woolf, “Slatter’s Pins Have No Points”, “Moments of Being”
3. Virginia Woolf, Mrs. Dalloway or To The Lighthouse
4. Muriel Spark, The Prime of Miss Jean Brodie or The Hothouse by the East River
5. Kazuo Ishiguro, An Artist of the Floating World or When We Were Orphans
6. John Banville, The Infinities and The Singularities
7. Vladimir Nabokov, “Spring in Fialta”, Speak, Memory
Krytyka - terminologia
1. Shlomit Rimmon-Kenan, Narrative Fiction: Contemporary Poetics – chapter 4, “Text – Time”, pp. 45-60
2. Seymour Chatman, Story and Discourse: Narrative Structure in Fiction and Film – from chapter 1, pp.62-84
Krytyka – czas w literaturze
1. Teresa Bridgeman, “Time and Space” w: The Cambridge Companion to Narrative
2. Gary Saul Morson, Narrative and Freedom: The Shadows of Time
3. Brian Richardson, “Beyond Story and Discourse: Narrative Time in Postmodern and Nonmimetic Fiction” w: Brian Richardson, ed., Narrative Dynamics: Essays on Time, Plot, Closure and Frames
4. Ursula K. Heise, Chronischisms: Time, Narrative, and Postmodernism
5. Wybór artykułów dot. utworów omawianych podczas kursu
Wypowiedzi pisarzy na temat czasu
1. Virginia Woolf, listy do Jacques Reverata
2. Vladimir Nabokov, “The Texture of Time” z Ada, or Ardor: A Family Chronicle
3. Marcel Proust, fragment z In Search of the Lost Time
Prace filozoficzne (nieobowiązkowe; zagadnienia z tych dzieł będą omawiane na zajęciach)
1. Paul Ricouer, Time and Narrative (fragmenty)
2. Henri Bergson, Time and Free Will: An Essay on the Immediate Data of Consciousness (fragmenty)
3. Genevieve Lloyd, Being in Time Selves and Narrators in Philosophy and Literature (fragmenty, rozdział IV)
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: