Bajka zwierzęca 3301-LB2054-2ST
We wstępnej części kursu omawiany jest średniowieczny kontekst gatunku: Europejska tradycja cyklów o Reynardzie, twórczość Marie de France, średnioangielska tradycja beast fable obecna w twórczości G. Chaucera. Celem jest tu omówienie specyfiki średniowiecznej tradycji bajki zwierzęcej na tle dziedzictwa kultury antycznej, reprezentowanej przez takich autorów jak Aesop, Aphthonius z Antiochu, czy Avianus. Kluczowym elementem jest ukontekstowienie tradycji literackiej w obrębie kulturowych, ideologicznych, filozoficznych czy teologicznych wyznaczników określających intelektualny klimat epoki i warunkujących postrzeganie zwierzęcej tożsamości. Największa uwaga poświęcona jest historii i definicji pojęcia anima sensitiva w jej różnorakich rozumieniach i odniesieniach, w szczególności miejsce pojęcia duszy zmysłowej oraz jej potencji i habitus w obrębie arystotelesowsko-tomistycznego system hylomorficznego.
Następnie kurs koncentruje się na omówieniu zarysu koncepcji gatunku bajki zwierzęcej w okresie renesansu oraz XVII- XVIII w. i jej roli jako nośnika dla politycznej i moralnej alegorii, oraz funkcji dydaktycznej (na tle europejskiej tradycji reprezentowanej prze twórców takich jak Jean de La Fontaine, Ignacy Krasicki, czy Ivan Krylov).
Zwieńczeniem kursu jest omówienie współczesnej tradycji bajki zwierzęcej, w odniesieniu do interakcji tego gatunku z innymi gatunkami literatury spekulatywnej, takimi jak fantasy czy science-fiction, jak również alegoria polityczna i społeczna, czy powieść psychologiczna.
Ponadto omówione zostają w tej części kursu elementy współczesnych nurtów światopoglądowych i krytycznych takich jak ekokrytyka, studia zwierzęce, antrozoologia, czy etologia kognitywna, mających bezpośrednie odniesienia do wyznaczników gatunkowych bajki zwierzęcej.
W tej części kursu analizowane są klasyczne teksty literackie Kennetha Grahame’a, George’a Orwell’a, czy Briana Jaques’a, które określiły współczesne ramy gatunku. Również omówiony zostaje wpływ gatunku na twórczość taki pisarzy jak J. R. R. Tolkien, C.S. Lewis, T. Pratchett, George R. R. Martin, czy S. Clarke, jak również na współczesną poezję (np. T. Hughes, Dylan Thomas) czy muzykę (np. Pink Floyd, Jethro Tull).
Lista omawianych tekstów źródłowych:
I. Geoffrey Chaucer - Nun’s Priest’s Tale
II. Robert Henryson – from The Morall Fabillis: The Twa Mice; The Preiching of the Swallow
III. Edmund Spenser - Muiopotmos, Or The Fate Of The Butterflie
IV. John Dryden - The Hind and the Panther
V. John Gay - from Fables: The Lyon, the Tyger, and the Traveller; The Rat-catcher and Cats
VI. Kenneth Grahame - The Wind in the Willows
VII. C.S. Lewis – The Lion, the Witch and the Wardrobe
VIII. George Orwell - Animal Farm
IX. Richard Adams Watership Down
X. Richard Bach - Jonathan Livingstone Seagull
XI. Pink Floyd – Animals
XII. Brian Jaques - Redwall (I)
XIII. Terry Pratchett - The Amazing Maurice and his Educated Rodents
XIV. George R. R. Martin – The Ice Dragon
XV. Susanna Clarke - The Wood at Midwinte
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
Studenci znają i rozumieją:
K_W01- w sposób pogłębiony specyfikę dziedziny literaturoznawstwa, a w szczególności zagadnienia związane z literaturą spekulatywną i gatunkami takimi jak bajka zwierzęca, na tle dziedziny nauk humanistycznych.
K_W02- w sposób pogłębiony tendencje rozwoju badań literaturoznawczych w ramach filologii angielskiej w zakresie literatury spekulatywnej, a w szczególności gatunku bajki zwierzęcej
K_W04- w sposób pogłębiony zasady projektowania badań literaturoznawczych, a w szczególności stosowania metod i narzędzi w formułowaniu problemów badawczych w zakresie studiów nad literaturą spekulatywną, a w szczególności gatunkiem bajki zwierzęcej.
K_W05- pojęcia i zasady z zakresu ochrony własności intelektualnej i prawa autorskiego
Umiejętności
Studenci potrafią:
K_U01- posługiwać się zaawansowaną terminologią i aparatem pojęciowym z zakresu literaturoznawstwa, w szczególności w zakresie literatury fantastycznej.
K_U02- w sposób pogłębiony posługiwać się metodologią badań literaturoznawczych w ramach filologii angielskiej, z poszanowaniem norm etyki naukowej i prawa autorskiego
K_U03- wykorzystać zdobytą wiedzę do opisania i rozwiązania problemu oraz wykonania projektu naukowego dotyczącego tematyki z zakresu dyscypliny literaturoznawstwo
K_U04- w sposób pogłębiony analizować i syntetyzować treści i zjawiska literackie w kontekście społecznym, historycznym i gospodarczym
K_U05- rozpoznawać różnice pomiędzy alternatywnymi podejściami metodologicznymi stosowanymi w danej dyscyplinie
K_U06- samodzielnie wyszukiwać informacje w różnych źródłach i oceniać ich przydatność do pracy badawczej z zakresu tematyki seminarium magisterskiego
Kompetencje społeczne
Studenci są gotowi do:
K_K02- kształcenia ustawicznego, rozwoju osobistego i zawodowego wykorzystując wiedzę i umiejętności uzyskane w trakcie studiów
K_K03-wzięcia odpowiedzialności za pracę własną i poszanowania pracy innych, dbając o przestrzeganie zasad etyki zawodowej, rozwijanie etosu zawodu oraz zasad i norm etycznych w nauce w odniesieniu do dyscyplin reprezentowanych w programie kształcenia
K_K04- krytycznej oceny własnej wiedzy i umiejętności w zakresie kierunku studiów
K_K06- dbałości o zachowanie dziedzictwa kulturowego z równoczesnym poszanowaniem różnorodnych zachowań kulturowych i poglądów jednostkowych
Kształcenie językowe na poziomie B2+.
Kryteria oceniania
Metody i kryteria zaliczenia:
- obecność
- aktywność na zajęciach
- przygotowanie prezentacji
- praca zaliczeniowa
Dopuszczalne są 3 nieobecności.
Literatura
Boehrer, Bruce Thomas. Animal characters: nonhuman beings in early modern literature. University of Pennsylvania Press, 2010.
Burke, Carolyn L. & Copenhaver, Joby G.. “Animals as People in Children's Literature. Language Arts” , January 2004, Vol. 81, No. 3, Explorations of Genre (January 2004), pp. 205-213.
Clement, Grace. “Animals and Moral Agency: The Recent Debate and Its Implications.” Journal of Animal Ethics , Vol. 3, No. 1 (Spring 2013), pp. 1-14.
Danta, Chris. “Animal fables after Darwin: literature, speciesism, and metaphor”. Cambridge University Press, 2018.
Henderson, Arnold Clayton. “Medieval Beasts and Modern Cages: The Making of Meaning in Fables and Bestiaries”. PMLA , Jan., 1982, Vol. 97, No. 1 (Jan., 1982), pp. 40-49.
Ivanovic, Christine. “Talking Animals and Politics of World Literature”. Comparative Literature Studies, Vol. 54, No. 4, Special Issue: Cross-Cultural Reading (2017), pp. 702-730.
Jeffers, Susan. Arda Inhabited. Environmental Relationships in The Lord of the Rings. The Kent State University Press, 2014.
Lenaghan, R. T.. “The Nun's Priest's Fable.” PMLA , Sep., 1963, Vol. 78, No. 4 (Sep., 1963), pp. 300-30.
Middelhoff, Frederike / Schönbeck, Sebastian / Borgards, Roland / Gersdorf, Catrin (eds.) “Texts, Animals, Environments. Zoopoetics and Ecopoetics”. 2019. Rombach Verlag KG, 2019.
Narkiss, Doron. “The Fox, the Cock, and the Priest: Chaucer's Escape from Fable”. The Chaucer Review , 1997, Vol. 32, No. 1 (1997), pp. 46-63.
Needler, Howard. “The Animal Fable among Other Medieval Literary Genres”. New Literary History , Spring, 1991, Vol. 22, No. 2, Probings: Art, Criticism, Genre (Spring, 1991), pp. 423-439.
Nelson, James A.. “Recent Studies in Animal Ethics”. American Philosophical Quarterly , Jan., 1985, Vol. 22, No. 1 (Jan., 1985), pp. 13-24.
Oerlemans, Onno. “The Animal in Allegory: From Chaucer to Gray. Interdisciplinary Studies in Literature and Environment”, Spring 2013, Vol. 20, No. 2 (Spring 2013), pp. 296-317.
Shaw, Bruce. The animal fable in science fiction and fantasy. McFarland & Company, Inc., 2010.
Smith, M. Ellwood. The Fable and Kindred Forms. The Journal of English and Germanic Philology , Oct., 1915, Vol. 14, No. 4 (Oct., 1915), pp. 519-529.
Uther, Hans-Jörg. The Fox in World Literature: Reflections on a "Fictional Animal". Asian Folklore Studies , 2006, Vol. 65, No. 2 (2006), pp. 133-160.
Vindt, Lidiya/ Gelfand, Miriam / Parrott, Ray. The Fable as Literary Genre. Ulbandus Review , Fall 1987, Vol. 5 (Fall 1987), pp. 88-108.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: