Metafikcja: Labirynty tekstów 3301-LB1025
Metafikcja to narracja wysoce samoświadoma, tworząca struktury tak złożone, że zaczynają przypominać labirynty. Stanowi to podwójne zagrożenie dla czytelników. Po pierwsze, mogą oni zagubić się pomiędzy warstwami narracji, nie dostrzegając w niej żadnego sensu i ostatecznie odmawiając "zawieszenia niewiary" wobec tak zdradliwego tekstu. Po drugie, mogą zatracić się w nieustannych próbach odnalezienia drogi w niekończących się ciągach labiryntu, interpretując i nadinterpretowując każdy znak i symbol, przekonani, że wszystko ma znaczenie, i w końcu zdając sobie sprawę, że sami stali się częścią tekstury dzieła.
Celem kursu jest zapoznanie studentów z pojęciem metafikcji, specyfiką struktury tekstów wielopoziomowych, efektami tworzonymi w tym gatunku (mise en abyme, trompe-l'œil, itd.) oraz siecią znaczeń związanych z autorefleksyjnymi utworami. W trakcie kursu studenci zapoznają się z historią gatunku, ogólnym kontekstem metafikcji oraz jej wpływem na kształtowanie się narracji we współczesnej literaturze i sztukach wizualnych.
Lista tematów i omawianych tekstów:
1. Wstęp: czym jest metafikcja. Czytanie fragmentów z: J. L. Borges, “The Circular Ruins”, J. Fowles, The French Lieutenant’s Woman, I. McEwan, Atonement.
2. Autor a postacie: dramat elżbietański w adaptacjach XX-go wieku. W. Shakespeare, The Tempest; Derek Jarman (reż.) The Tempest, Peter Greenaway (reż.), Prospero’s Books.
3. Księgi Kalibana: Burza z drugiej strony lustra w powieści postmodernistycznej. John Banville, Ghosts
4. Ramy, odbicia, parodie w powieści XVIII-wiecznej: L. Sterne, The Life and Opinions of Tristram Shandy, Gentleman (wybrane fragmenty) oraz Miguel de Cervantes, Don Quixote (wybrane fragmenty)
5. Słysząc głosy: paranoja tekstu we wczesnej powieści postmodernistycznej. Muriel Spark, Comforters / Loitering with Intent
6. “Co pamiętasz?” Postacie bez pamięci w teatrze absurdu. Tom Stoppard, Rosencrantz and Guildenstern are Dead: film / sztuka
7. Metafikcja jako więzienie umysłu. Nabokov, Pnin. Ian McEwan, “Reflections of a Kept Ape”
8. Głosy, echa, maski i ramy: metafikcyjne gry w powieści z początku XXI wieku. Ian McEwan, Nutshell
9. Metafikcja w filmie: Spike Jonze (reż.), Charlie Kaufman (scenariusz), Adaptation; Michel Gondry (reż.), Charlie Kaufman (scenariusz), Eternal Sunshine of the Spotless Mind
Teksty omawiane w ramach kursu naświetlą różne aspekty metafikcji, rozpatrując to zjawisko nie tylko na przestrzeni dziejów (renesans, oświecenie, modernizm, postmodernizm, literatura XXI wieku), ale również poprzez różne gatunki, wskazując na obecność jej zwodniczych ram w znanych i pozornie stabilnych utworach.
Kształcenie językowe na poziomie B2+.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
Student zna i rozumie:
K_W02 w zaawansowanym stopniu kluczową terminologię, główne metody i teorie badań nad językiem, literaturą i kulturą w ramach filologii angielskiej, szczególnie w zakresie metafikcji i metakina.
K_W03 w zaawansowanym stopniu tendencje rozwoju badań literaturoznawczych i kulturoznawczych w ramach filologii angielskiej, w szczególności metody analizy metafikcji i metakina.
K_W05 w zaawansowanym stopniu gramatykę, składnię, fonologię, fonetykę, morfologię, pragmatykę języka angielskiego, czytając i analizując teksty literackie z elementami metafikcji.
K_W07 zasady projektowania badań literaturoznawczych i kulturoznawczych, a w szczególności stosowania metod i narzędzi w formułowaniu problemów badawczych, w tym metod interpretacji oraz rozmaitych podejść do badań komparatystycznych, szeczególnie w zakresie metafikcji i metakina.
Umiejętności
Student potrafi:
K_U01 posługiwać się terminologią i aparatem pojęciowym z zakresu językoznawstwa, literaturoznawstwa i kulturoznawstwa, w szczególności terminologią oraz aparatem pojęciowym dot. metafikcji.
K_U02 posługiwać się metodologią badań literaturoznawczych i kulturoznawczych w ramach filologii angielskiej, z poszanowaniem norm etyki naukowej i prawa autorskiego przygotowując zadania oraz projekt zaliczeniowy.
K_U04 wykorzystać zdobytą wiedzę do opisania i rozwiązania problemu oraz wykonania zadania dotyczącego tematyki z zakresu dyscyplin literaturoznawstwo i nauki o kulturze i religii, w tym projektu zaliczeniowego wybranego przez studenta (esej lub praca twórcza).
K_U11 projektować własną ścieżkę rozwoju poprzez pracę samodzielną, podejmowanie decyzji dot. projektu zaliczeniowego oraz przyjęcie odpowiedzialności za własne decyzje.
Kompetencje społeczne
Student jest gotów do:
K_K02 kształcenia ustawicznego i rozwoju osobistego, wykorzystując umiejętności w zakresie dokonywania wyboru przedmiotów i projektów odpowiadających zainteresowaniom danej osoby, szczególnie w zakresie czytania i analizy tekstów metafikcyjnych.
K_K03 wzięcia odpowiedzialności za pracę własną i poszanowania pracy innych, dbając o przestrzeganie zasad etyki zawodowej oraz zasad i norm etycznych w działaniach projektowych i innych aktywnościach podejmowanych w ramach pracy zawodowej, wolontariatu itp., przygotowując projekty, prowadząc badania oraz udzielając się w dyskusjach nt. metafikcji w literaturze i kinie w różnych ujęciach kulturowych.
Kryteria oceniania
Przygotowanie projektu pod względem merytorycznym i metodologicznym; aktywny udział w zajęciach.
Obecność i aktywny udział w dyskusji na zajęciach: 10%
Projekt zaliczeniowy: 90%
Projekt może stanowić jedno z poniższych:
- Esej (2000 słów) nt. dowolnego utworu omawianego na zajęciach z wykorzystaniem co najmniej 3 źródeł krytycznych,
- Projekt kreatywny: własne opowiadanie metafikcyjne lub inny projekt skonsultowany z prowadzącym zajęcia.
Zaliczenie poprawkowe polega na oddaniu zaległego projektu i/lub ponownym napisaniu projektu, jeśli został oceniony negatywnie.
Dopuszczalna liczba usprawiedliwionych nieobecności: 3
Literatura
Robert Alter, Partial Magic: The Novel as a Self-Conscious Genre (Berkeley: U of California Press, 1975)
Marc Currie (ed.), Metafiction (Hoboken: Routledge, 2014)
Jean-Pierre Dupuy, "Self-reference in Literature," Poetics 18 (1989), pp. 491–515
Monika Fludernik, “Metanarrative and Metafictional Commentary: From Metadiscursivity to Metanarration and Metafiction,” Poetica 35 (2003), pp. 1–39
Linda Hutcheon, Narcissistic Narrative: The Metafictional Paradox (New York and London: Methuen,1985)
Linda Hutcheon, “Incredulity toward Metanarrative: Negotiating Postmodernism and Feminisms.” K. Mezei (ed.). Ambiguous Discourse: Feminist Narratology and British Women Writers (Chapel Hill: U of North Carolina P, 1996), pp. 262–267
Birgit Neumann and Ansgar Nünning, “Metanarration and Metafiction.” In: Handbook of Narratology, eds. Peter Hühn, John Pier, Wolf Schmid and Jörg Schönert (Berlin and New York: De Gruyter, 2009), pp. 204-211
Joan D. Peters, Feminist Metafiction and the Evolution of the British Novel (Gainesville: UP of Florida, 2002)
Robert Scholes, Fabulation and Metafiction (Urbana: Universtiy of Illinois Press, 1980)
Patricia Waugh, Metafiction: The Theory and Practice of Self-Conscious Fiction (London and New York: Routledge, 1988)
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: