Dyskursy "geniuszu" w amerykańskiej literaturze i filmie 3301-LA2231
Geniusz, centralne pojęcie Romantyzmu, został przedefiniowany przez Galtona w Hereditary Genius (1869). Omawiając drzewa genealogiczne wybitnych Brytyjczyków i posiłkując się teorią ewolucji, Galton postawił tezę o dziedziczności geniuszu i możliwości jego naukowej weryfikacji, oraz opowiedział się za jego ochroną poprzez stworzenie nowej nauki: eugeniki. W rezultacie galtonowskiego biologizowania kreatywności i wyjątkowości, geniusz stał się centralnym pojęciem nauk eksperymentalnych - nierzadko i w dniu dzisiejszym. Pragnienie wyizolowania i pielęgnowania wyjątkowości, a także otrzymania jasnej skali porównawczej doprowadziły do popularyzacji testów IQ, rozwoju rasowej antropologii w okresie przed II Wojną Światową oraz do wprowadzenia badań antropometrycznych do psychologii. W kulturze amerykańskiej fascynacja geniuszem zaowocowała wyodrębnieniem kilku rodzajów geniusza: naukowca-wizjonera, unikalnego artysty, geniusza finansowego, mistrza sportu i przywódcy rasowego. Kulturowe dyskursy geniuszu rezonowały z amerykańskim marzeniem identyfikowanym z sukcesem finansowym oraz z dyskursem amerykańskiej wyjątkowości. Pomimo odrzucenia przez świat naukowy eugeniki po II Wojnie Światowej, pojęcie biologicznego geniusza znów się odradza dzięki bezwarunkowej wierze w psychologię antropometryczną i popularyzacji literatury wspomnieniowej autorstwa tak zwanych geniuszów finansowych.
Lista tematów:
1. A self-made man and an artistic rebel: Ralph Waldo Emerson, ”Self-Reliance”; Walt Whitman poetry; H.L. Mencken from Prejudices; Friedrich Nietzsche from Human All Too Human;
2. Genius and eugenic psychology: Sir Francis Galton, from Hereditary Genius: An Inquiry into Its Laws and Consequences; visual materials; Havelock Ellis from A Study of British Genius;
3. American racial leader; the athlete: Jack London, The Scarlet Plague; W.E. B. Dubois, “The Negro Problem”;
4. The scientist and Hollywood: Dr. Jekyll and Mr. Hyde (dir. Rouben Mamoulian, 1931).
5. The artist as a male genius: Ezra Pound, essays and poetry.
6. The artist as a female genius: Mina Loy, “Apology of Genius”; Gertrude Stein from, Autobiography of Alice B. Toklas.
7. Measuring Genius: Praxis and Culture: Carl Brigham, from A Study of American Intelligence; F. Scott Fitzgerald, The Vegetable.
8. Challenging Eugenic Genius: George Schuyler, Black No More.
Genius Now
9. Cognitive Science. John Kounios and Mark Beerman, “The Aha Moment: Cognitive Neuroscience of Insight”; Margaret A. Boden, from The Creative Mind: Myths and Mechanisms.
10. A Return to a Biologized Racial Genius? Richard J. Hernstein and Charles Murray, The Bell Curve.
11. Breeding Geniuses: Gattaca (dir. Andre Niccol, 1997).
12. Scientific Genius, A Beautiful Mind (dir. Ron Howard, 2002).
13. Genius and Race, Hidden Figures (dir. Theodore Melfi, 2016).
14. Visionary Genius, Steve Jobs (dir. Dany Boyle, 2015).
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
K_W02: w zaawansowanym stopniu kluczową terminologię, główne metody i teorie badań nad językiem, literaturą i kulturą USA w ramach filologii angielskiej
K_W03: w zaawansowanym stopniu tendencje rozwoju badań literaturoznawczych i kulturoznawczych w ramach filologii angielskiej
K_W04: w zaawansowanym stopniu powiązania języka i literatury USA z procesami historyczno-kulturowymi
K_U01: posługiwać się terminologią i aparatem pojęciowym z zakresu językoznawstwa, literaturoznawstwa i kulturoznawstwa
K_U02 posługiwać się metodologią badań literaturoznawczych i kulturoznawczych w ramach filologii angielskiej, z poszanowaniem norm etyki naukowej i prawa autorskiego
K_U03 analizować i syntetyzować treści i zjawiska językowe, literackie i kulturowe w kontekście społecznym, historycznym i gospodarczym
K_K03 wzięcia odpowiedzialności za pracę własną i poszanowania pracy innych, dbając o przestrzeganie zasad etyki zawodowej oraz zasad i norm etycznych w działaniach projektowych i innych aktywnościach podejmowanych w ramach pracy zawodowej, wolontariatu itp.
K_K04 podjęcia inicjatywy indywidualnej i samodzielności w kwestiach społecznych dzięki umiejętności krytycznej oceny treści różnych przekazów
K_K05 efektywnego funkcjonowania w kontaktach z innymi poprzez wyrażania siebie w sposób spójny, przejrzysty, logiczny i konkretny, oraz uczestniczenia w inicjatywach społecznych i kulturalnych korzystając z różnych form i mediów
K_K06 dbałości o zachowanie dziedzictwa kulturowego z równoczesnym poszanowaniem różnorodnych zachowań kulturowych i poglądów jednostkowych
Kryteria oceniania
Aktywny udział w zajęciach
Response papers
Esej końcowy
Dopuszczalne trzy nieobecności
Student przystępujący do zajęć ma znajomość j. angielskiego na poziomie B2+
zaliczenie w sesji poprawkowej: esej końcowy
Literatura
Teksty źródłowe i filmografia: patrz lista lektur
Żródła dodatkowe:
Boden, Margaret A. The Creative Mind: Myths and Mechanisms. London. Routledge, 2004.
Chaplin, Joyce E. and Darrin M. McMahon eds. Genealogies of Genius. New York: Palgrave Macmillan, 2016.
Gould, Stephen Jay. The Mismeasure of Man. New York: W.W. Norton, 1996.
Kristeva, Julia. Feminine Genius: Life, Madness, Words. New York: Columbia University Press, 2001.
Luczak, Ewa Barbara. Breeding and Eugenics in the American Literary Imagination: Heredity Rules in the 20th Century. New York: Palgrave, 2015.
McMahon, Darrin M. Divine Fury: A History of Genius. New York: Basic Books, 2013
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: