Amerykańska krytyka ekologiczna 3301-LA2209
Ekokrytyka, czasami określana mianem "environmental criticism" (badanie kulturowych reprezentacji wzajemnych oddziaływań człowieka i środowiska naturalnego) to sposób czytania tekstów, który wysuwa na pierwszy plan kwestię relacji pomiędzy istotami ludzkimi, a ich środowiskiem naturalnym. Podobnie jak krytyka feministyczna czy teoria postkolonialna, ekokrytyka przeciwstawia się formalizmowi uznającemu tekst za autonomiczny twór estetyczny pozbawiony wszelkich związków z pozatekstualną rzeczywistością. Jednym z podstawowych przedmiotów analizy jest opozycja pomiędzy naturą i kulturą i różne sposoby przedstawiania tej opozycji w tekstach (literackich i innych). Ekokrytyka problematyzuje pojęcie natury pokazując różne znaczenia i odcienie ideologiczne jakich nabiera to pojęcie w zależności od kontekstu. Czy natura to raj utracony na skutek postępu technologicznego, czy może raczej pewna konstrukcja dyskursywna? Czy powinniśmy pragnąć powrotu do natury, czy raczej uwolnienia od niej? Czy ludzie są bezpowrotnie oddzieleni od natury, czy wręcz przeciwnie, stanowią jej integralną część? Czy natura zmodyfikowana na skutek interwencji człowieka to nadal natura? Czy da się pogodzić interesy istot ludzkich i innych gatunków zamieszkujących ziemię? Czy możliwe jest ponowne przemyślenie kategorii podmiotowości i sprawczości tak, aby obejmowały więcej-niż-ludzkie istoty i zjawiska? Czy inne istoty komunikują się, posiadają języki, tworzą metafory? Czy potrafimy zrewolucjonizować etykę, politykę, estetykę, tak, aby stanowiły adekwatną odpowiedź na wyzwania Antropocenu (galopujące zmiany klimatyczne, szóste wielkie wymieranie). Inspiracji poszukamy w tekstach naukowych, poetyckich i innych tekstach literackich i kulturowych, a także w kulturze rdzennych Amerykanów.
Podczas kursu będziemy czytać i analizować teksty reprezentujące różne gatunki (obok utworów literackich sporadycznie pojawią się teksty z dziedziny filozofii i nauk ścisłych) i różne okresy historyczno-literackie (od Biblii i ustnych przekazów Indian Ameryki Północnej, poprzez dziewiętnastowieczny transcendentalizm, po postmodernizm, science fiction i cyberpunk), oraz prace amerykańskich ekokrytyków (Lawrence Buell, Ursula Heise, Anna Tsing, Donna Haraway and others ).
Niektóre pojęcia i terminy: antropocentryzm/biocentryzm, pastoralizm, apokaliptyzm, dzika przyroda, zamieszkiwanie, zwierzęta, ziemia, ekofeminizm, cyborg, biotechnologia, Ziemia, zanieczyszczenie środowiska, bio-władza.
Wymagania: obecność (ilość dozwolonych nieobecności - 2), czynny udział w zajęciach, prezentacje, praca semestralna. Poprawka możliwa tylko dla studentów, którzy nie przekroczyli limitu nieobecności.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student zdobywa zaawansowaną wiedzę na temat :Amerykańska krytyka ekologiczna i rozwija swoje umiejętności analityczne.
Student zna i rozumie:
podstawowe pojęcia z zakresu ekokrytyki
historię "humanistyki środowiskowej"
związki literatury z innymi dziedzinami wiedzy, w tym z naukami przyrodniczymi
Student potrafi:
analizować i dyskutować teksty literackie i inne teksty kultury z punktu widzenia ekokrytyki
opisać podstawowe założenia "humanistyki środowiskowej"
opisać podstawowe wyzwania przed jakimi stawia humanistykę Antropocen
Kształcenie językowe na poziomie B2+
Kryteria oceniania
Od studentów wymagana jest obecność i aktywny udział w zajęciach, regularne czytanie lektur, praca semestralna, kilka razy w semestrze - drobne prace pisemne
W razie konieczności poprawiania kursu wymagany dłuższy esej badawczy
Dozwolona liczba nieobecności - 2
Literatura
Szczegółowy sylabus kursu zmienia się w zależności od edycji kursu. Poniższe pozycje to ogólna bibliografia:
Armbruster, Karla; and Kathleen R. Wallace, eds. Beyond Nature Writing: Expanding the Boundaries of Ecocriticism. Charlottesville and London: The University Press of Virginia, 2001.
Buell, Lawrence. The Future of Environmental Criticism: Environmental Crisis and Literary Imagination. New York, Blackwell: 2005.
Buell, Lawrence. "Toxic Discourse" Critical Inquiry. Vol. 24, No. 3 (Spring 1998), pp. 639-665.
Carson, Rachel. Silent Spring (1962). London: Penguin, 2000.
Coupe, Laurence, ed. The Green Studies Reader: From Romanticism to Ecocriticism. New York: Routledge, 2000.
DeLillo, Don. White Noise. (1984) New York, London: Penguin. 1985.
Harrison, Robert Pogue. The Dominion of the Dead. Chicago: The University of Chicago Press, 2003.
Harraway, Donna. "A Manifesto for Cyborgs: Science, Technology, and Socialist Feminism in the 1980's" (Feminisms ed. Sandra Kemp and Judith Squires. Oxford, New York: Oxford University Press, 1997)
Heidegger, Martin. (1974) Poetry, Language, Thought. New York: HarperPerennial, 2001.
Heise, Ursula K. Sense of Place and Sense of Planet. The Environmental Imagination of the Global. Oxford University Press, 2008.
Lyotard, Jean-Francois. The Inhuman. Trans. Geoffrey Bennington and Rachel Bowlby. Stanford, Calfornia: Stanford University Press, 1991.
Marx, Leo. The Machine in the Garden: Technology and the Pastoral Ideal in America. Oxford University Press, 1964.
Merchant, Carolyn. "Women and Ecology" (Feminisms ed. Sandra Kemp and Judith Squires. Oxford, New York: Oxford University Press, 1997.)
Merchant, Carolyn. Reinventing Eden. The Fate of Nature on Western Culture. New York and London: Routledge, 2003.
Scott, Ridley. Bladerunner. 1982.
Tsing, Anna. "The Mushroom at the end of the World. On the Possibility of Life in Capitalist Ruins" (2018)
Willis, Roy, ed. Signifying Animals: Human meaning in the natural world. New York, Routledge, 1994.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: