Psychoanaliza - Feminizm - Literatura 3301-LA2205
Celem kursu jest zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami freudowskiej psychoanalizy i wykazanie ciągłej aktualności i przydatności tych pojęć dla wielu dyscyplin nauki, takich jak literaturoznawstwo, kulturoznawstwo, analiza popkultury (kino), krytyka polityczna, filozofia, etc. W pierwszej połowie semestru studenci czytają wybór podstawowych pism Freuda (od wczesnych studiów nad histerią poprzez fragmenty Objaśniania marzeń sennych po prace późniejsze, takie jak Poza zasadą przyjemności i Cywilizacja jako źródło cierpień). Omawianiu pism Freuda towarzyszą dyskusje na temat wybranych tekstów literackich i kulturowych (opowiadania Edgara Alana Poe, filmy lub fragmenty filmów Dacida Lyncha, Darrena Aronofskiego, Francisa Forda Coppoli, Ridleya Scotta). W drugiej połowie semestru studenci powinni zapoznać się z pracami wybranych autorów, którzy korzystali z freudowskich koncepcji, przedefiniowując je i wzbogacając psychoanalizę własnymi odkryciami. Autorzy ci to między innymi Jacques Lacan, Julia Kristeva, Luce Irigaray, Slavoy Zizek i Judith Butler. Najważniejsze problemy omawiane na zajęciach to kwestia różnicy płci w ujęciu psychoanalitycznym (tożsamość jako interfejs natury i kultury), język i jego związki z ludzką psychiką (Jacques Lacan i sprawcze działanie języka w nieświadomości) zastosowania psychoanalizy w interpretacji tekstów literackich i kulturowych, psychoanaliza feministyczna (na przykład pojęcie ecriture feminine) a także możliwości wykorzystania freudowskiego paradygmatu w krytyce politycznej (Slavoy Zizek, elementy marksizmu). Terminy omawiane podczas kursu to między innymi: nieświadomość, popędy, struktura podmiotu, symptom, 'niesamowite' (unheimlich), alienacja, Lacanowska koncepcja 'stadium zwierciadła' i jego trzy 'rejestry kognitywne' (symboliczny, wyobrażeniowy, realny) objet petit-a, trauma, 'litera ciała'. Zachęca się studentów do czynnego udziału w zajęciach (przygotowywanie pytań do przedyskutowania, proponowanie interpretacji wybranych tekstów lub filmów/fragmentów filmów). Niektóre z omawianych tekstów są bardzo trudne. Aby ułatwić studentom przyswojenie sobie wymaganego materiału, prowadząca będzie co tydzień wysyłać pocztą elektroniczną wskazówki i sugestie dotyczące tych lektur. Kilka razy w trakcie semestru studenci będą proszeni o przygotowanie krótkich wypowiedzi pisemnych w reakcji na wybrany tekst lub film, te wypowiedzi zostaną rozesłane e-mailem do wszystkich uczestników kursu w celu zintensyfikowania wymiany myśli.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Student poznaje / zgłębia najważniejsze współczesne nurty i kierunki badań literaturoznawczych, kulturoznawczych i językoznawczych w ramach filologii angielskiej;
staje się świadomy / pogłębia świadomość złożoności i pluralizmu kultur jako systemów, przyjmując za podstawę antropologię kultury;
potrafi docenić różnorodność opinii zawartych w lekturach oraz przedstawionych w dyskusjach i wykorzystać je jako źródło inspiracji, a nie zagrożenie własnego systemu wartości;
umie przedstawić zdobytą wiedzę w sposób logiczny i klarowny w formie pisemnej i ustnej;
rozpoznaje charakter dylematów, problemów, konfliktów, i poszukuje najlepszych ich rozwiązań;
cechuje się tolerancją wobec inności, odnosi się z szacunkiem do odmiennych zachowań kulturowych, a także do odmiennych poglądów jednostkowych.
Angielski:
kształcenie językowe na poziomie B2+
Kryteria oceniania
Wymagania: obecność, czynny udział w zajęciach (dyskusje, prezentacje), praca semestralna.
W razie konieczności poprawiania kursu - dłuższy esej badawczy (tylko dla studentów, którzy nie przekroczyli limitu nieobecności)
Dozwolona liczba nieobecności - 2
Literatura
Culler, Jonathan. On Deconstruction. Cornell University Press, 1982.
Derrida, Jacques. Archive Fever: A Freudian Impression. Trans. Eric Prenowitz. Chicago and London: The University of Chicago Press, 1997.
Dybel, Paweł; Michał Głowiński. Psychoanaliza i Literatura. Wybór, redakcja i opracowanie. (Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2001).
Fink, Bruce. The Lacanian Subject: Between Language and Jouissance. Princeton University Press, 1995.
Freud, Sigmund. Beyond the Pleasure Principle. Trans. James Strachey. New York: Liveright, 1950.
Freud, Sigmund. Interpretation of Dreams. Trans. A. A. Brill, Wordsworth Classics, 1997.
Freud, Sigmund. The Uncanny. trans. David Mclintock, intr. Hugh Haughton. Penguin, UK, 2003.
Gay, Peter. The Freud Reader. New York, London: Norton, 1989 (excerpts from: "Anna O", Three Essays on the Theory of Sexuality, Civilization and its Discontents).
Irigaray, Luce. This Sex Which is not One. Trans. Catherine Porter. Ithaca: Cornell University Press, 1985.
Lacan, Jacques, Ecrits. Trans. Bruce Fink. New York, London: Norton, 2004.
Laplanche, Jean; J. B. Pontalis, Słownik Psychoanalizy. Tłum. Ewa Modzelewska, Ewa Wojciechowska. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1996.
Muller, John P,; William J. Richardson, eds. The Purloined Poe: Lacan, Derrida, and Psychoanalytic Reading. The Johns Hopkins University Press, 1988.
Nasiłowska, Anna, red. Ciało i tekst. Feminizm w literaturoznawstwie. Warszawa: IBL, 2001.
Oliver, Kelly ed. French Feminism Reader. Rowman and Littlefield, 2000.
Shepherdson, Charles. Vital Signs: Nature, Culture, Psychoanalysis. New York, London, Routledge: 2000.
Žižek, Slavoy. Looking Awry: An Introduction to Lacan Through Popular Culture. Cambridge, Mass. London, Engl.: MIT Press, 1992.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: