Studia nad traumą a pamięć kulturowa w USA 3301-KA2527-2ST
Zbieramy wspomnienia od dnia narodzin aż do śmieci. Przechowujemy je w umyśle, zdjęciach, zmianach na ciele. Co dzieje się z naszymi wspomnieniami i naszą pamięcią, gdy stają się też własnością rodzin, społeczeństw i narodów?
Kurs analizuje w jaki sposób społeczeństwa i narody pielęgnują pamięć i w jaki sposób trauma przeszłości kształtuje indywidualne tożsamości. W jaki sposób pamięć generacji doświadczającej traumatycznych przeżyć jest przekazywana młodszej generacji, której (post) pamięć może być oparta jedynie o wyobraźnię? Kurs omówi etyczne i polityczne aspekty pamięci i rolę mediów w kształtowaniu pamięci przeszłości w USA. Prace teoretyczne pozwolą nakreślić kontekst do analizy konkretnych przypadków takich jak 9/11; dziedzictwo niewolnictwa w USA i historię jego przechowywania w pamięci zbiorowej, ruch Black Lives Matter oraz tzw. cancel culture; paralele pomiędzy doświadczeniem afro-amerykańskim a żydowskim, a także przekuwanie traum europejskich na grunt amerykański. Będziemy również kontrastować przykłady z USA z przykładami z Europy i Ameryki Południowej (np. żydowskie odrodzenie, czy nostalgia post-komunistyczna)
Studenci otrzymają pdfy wszystkich tekstów omawianych na kursie
Przykładowe zagadnienia:
• amerykański boom pamięci. Dlaczego i dlaczego teraz?
• historia-pamięć-tożsamość
• trauma osobnicza: kliniczna i społeczna
• trauma kulturowa i kultura traumy
• post-pamięć i przekaz transgeneracyjny
• post-pamięć a polityka.
• trauma, spektakl i archiwum.
• sposoby przekazu pamięci i sposoby przekazu traumy: cz. 1: muzea i kanony.
• sposoby przekazu pamięci i sposoby przekazu traumy: cz. 2: przestrzeń publiczna a pomniki.
• sposoby przekazu pamięci i sposoby przekazu traumy: cz. 3: budowanie tradycji i świąt publicznych
• problemy z nostalgią
Omawiane przykłady:
• Niewolnictwo i jego dziedzictwo: jako część amerykańskiej kultury i historii; jako "return of the repressed"; jako post-pamięć i transfer międzygeneracyjny (np. synonim post-niewolniczy); jako język generacji "Z".
• Black Lives Matter i “cancel culture” (debata wokół pomników i dni pamięci, np. “Silent Sam,” General Robert Lee; Theodor Roosevelt); film, np. Przeminęło w wiatrem); edukacja, kanony szkolne.
• Olimpiada 1968 roku, powitanie "Black Power" jako pamięć i jako historia.
• artyści amerykańscy wobec przemocy rasowej (np. Sanford Briggs)
• “9/11”: jako tragedia Nowego Jorku; jako tragedia Amerykanów; jako politycznie skonstruowana tragedia narodowa tworząca tożsamość narodową; jako przykład tworzenia traumy społecznej (np. "spirala signifikacji", rozpowszechnianie mediów, społeczne techniki neutralizacji.
• amerykańska kultura pamięci a przestrzeń społeczna: pomniki 9/11; pomniki wojenne, Holocaustu i niewolnictwa; turystyka plantacyjna; muzea amerykańskie.
• amerykańska kultura upamiętniania a tworzenie tradycji narodowych (np. Święta Dziękczynienia; Memorial Day, Święto 4 Lipca); wprowadzanie nowych tradycji (np. Black History Month).
• kulturowe i polityczne "odkrycie" i uznanie rdzennych Amerykanów; upamiętnianie terytorialne (korekty geograficzne, parki narodowe)
• amerykańska kontrkultura i pamięć wojny w Wietnamie (np. Jimi Hendrixa Star Spangled Banner na koncercie w Woodstock)
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
Studenci znają i rozumieją:
K_W01 w sposób pogłębiony specyfikę literaturoznawstwa i nauk o literaturze i religii na tle dziedziny nauk humanistycznych, w szczególności w zakresie badań nad pamięcią kulturową i traumą
K_W02 w sposób pogłębiony tendencje rozwoju badań literaturoznawczych i kulturoznawczych w ramach studiów nad pamięcią kulturową
Umiejętności
Studenci potrafią:
K_U01 posługiwać się zaawansowaną terminologią i aparatem pojęciowym z zakresu badań nad pamięcią kulturową i traumą
K_U02 w sposób pogłębiony posługiwać się metodologią badań literaturoznawczych i kulturoznawczych, w ramach badań nad pamięcią kulturową i traumą, z poszanowaniem norm etyki naukowej i prawa autorskiego
K_U03 wykorzystać zdobytą wiedzę do opisania i rozwiązania problemu oraz wykonania projektu naukowego dotyczącego tematyki z zakresu badań nad pamięcią kulturową i traumą
K_U04 w sposób pogłębiony analizować i syntetyzować treści i zjawiska językowe, literackie i kulturowe związane z pamięcią kulturową w kontekście społecznym, historycznym i gospodarczym
K_U05 rozpoznawać różnice pomiędzy alternatywnymi podejściami metodologicznymi stosowanymi w badaniach nad pamięcią kulturową i traumą
K_U06 samodzielnie wyszukiwać informacje w różnych źródłach i oceniać ich przydatność do pracy badawczej z zakresu badań nad pamięcią kulturową i traumą
Kompetencje społeczne
Studenci są gotowi do:
K_K02 rozumie rolę kształcenia ustawicznego i ma przekonanie o potrzebie rozwoju osobistego i zawodowego; definiuje kolejne etapy tego rozwoju
K_K03 rozumie etyczny wymiar swojej działalności i przestrzega zasad etyki zawodowej
K_K04 czuje się odpowiedzialny za pracę własną i szanuje pracę innych
K_K06 rozpoznaje charakter dylematów, problemów, konfliktów, i poszukuje najlepszych ich rozwiązań
Kryteria oceniania
Metody i kryteria zaliczenia:
- obecność
- aktywność na zajęciach
- krótkie prace przed zajęciami
- prowadzenie dyskusji w grupach
- przygotowanie studiów przypadku
- prezentacja projektu końcowego na zajęciach
- projekt końcowy ("digital scrapbook" na temat pamięci indywidualnej i zbiorowej)
Dopuszczalne są dwie nieobecności.
Literatura
Wybrane bibliografia (większość tekstów teoretycznych zestawiona jest z przykładami wizualnymi):
● Aleida Assmann, from “Canon and Archive” (pp. 334–338)
● Aleida Assmann, “Europe’s Divided Memory”
● Theodor Adorno, from “Valéry Proust Museum” and “In Memory of Eichendorff” (pp. 110–113)
● Jeffrey Alexander, “Toward a Theory of Cultural Trauma” (1–31)
● Uilleam Blacker, “Living among the Ghosts of Others: Urban Postmemory in Eastern Europe” (pp. 173–194)
● Svetlana Boym, “Introduction” (xiii-xix), “Restorative Nostalgia: Conspiracies and Return to Origin” (pp. 41-48) and “Reflective Nostalgia: Virtual Reality and Collective Memory” (pp. 49-55) from The Future of Nostalgia
● Cathy Caruth, “Introduction” (pp. 3-12) and “Introduction” to Part II: Recapturing the Past (pp. 151-157) from Trauma: Explorations in Memory
● Cathy Caruth, “The Wound and the Voice” (pp. 1-6) and “Traumatic Awakenings: Freud, Lacan, and the Ethics of Memory” (pp. 91-112) from Unclaimed Experience: Trauma, Narrative, and History
● Maurice Halbwachs, from The Collective Memory (pp. 139–150)
● Judith Herman, from Trauma (pp. tba)
● Marianne Hirsch, from “The Generation of Postmemory” from Poetics Today (pp. 103-125)
● Dominick LaCapra, “Trauma, Absence, Loss” from Writing History, Writing Trauma
● Tim O’Brien, The Things They Carried
● Orlando Patterson, from Slavery and Social Death (pp. 279–283)
● Barry Schwartz, from Abraham Lincoln and the Forge of American Memory (242–249)
● Art Spiegelman, Maus
● Michael Rothberg, Implicated Subject
● Diana Taylor, The Archive and the Repertoire: “Acts of Transfer” (pp. 1-52); “You Are Here: H.I.J.O.S and the DNA of Performance” (pp. 161-190)
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: